Katalog

rıyla, 34 kez çiçek sö/cüğü, 51 kez dc ciçek adları kullamlmiş. Yinc 92 kez kuş sözcüğüne vc kuş adına yer verilrniş. Böylcsine bir yineleme rastlantısal olamaz. Ada hu iki ycni izleğinin altını kalın çizgilerle çizcrek okuruna sunuyor olmalı. lşte kuşlu, çiçkcli dizelerden birkaç örnek: Yüzünde vurulmuş kuşların hüznü/ Saçlarındaki kuşlar uzak dcnizlcrin sesiydi/ Kuşlu bir ağaç arıyorsun cski mahalle.de/ Kışın bittiği kuşların uçuşundan anlaşılıyor/ Bir yaz daha geçerdi serçelcrle kalırdım/ Gökte turnalar turnalar/ Martıların kanat vuruşlarında/ Kuşlar şiirimc düşcn gölgelerinden tanıyorlar bcni/ 68'li yıllar bir kuşun alanı hızla geçtiöi/ Yüzünde gül yetiştiren bir adam hali/ Balkonlar çiçeklere yürür/ l.eylak sesı caddelere/ Annemin çağrısı suyu giyinen sarı Çİçeğc/ Aşklar da benzerdi gülün ömrüne/ Bakışların geçiyor gramofon çiçeğinden/ Nc bir çiçeği var ne kuş sürüsü/ Düşüyor Menekşc Nilüfer Reyhan/ Üç katre karanfil/ Âblamın yaz güllerinden örülmüş sesi... Dizelcr boyu bir kus ve çiçek sağanağı. Kuşlara, çiçeklere l)u denli tutkun olan Ada'yı kuşla rın, çiçeklerin şairi olarak selamlıyorum. Başlangıcından bugüne, Ahmet Ada şiiri yinelemclcrdcn kaçmmayan bir şiir. Bu bir izleğin derinleştirilmesi, belirginleştirilmesi amacını taşıyor ve bunu başarıyorsa sorun yok. Ama öyle bir işlcv yüklenecek ağırlığı olnıayan bir sözcük kümesinin ayrı ayrı şiirlcrde yinelenmesinin A. Ada şiirine bir katkısı olmadığını; bir özensizlikten kaynaklanmış olabileceğini düşünüyorum. Eğcr böyle ise, A. Ada gibi şiirsel söylemini kurmuş bir şairin, bu konuda daha duyarlı ve dikkatli olması gerekir diyorum. İşte eski ve yeni birkaç örnek: "Yaşlı kadınlar oturuyor kapı eşiğinde" (Acıyla yVkran. s. 24 Küçük Kskizler) "Kadınlar oturuyordıı kapı cşiğitıde" (Yaz Kırlangıeı Olsam. s. 22 Ayrılık Türküsü) "Yağmur yağardı da şemsiyesi olma/.tlı" (Küçük Bir Anmalık. s. 311 "Bir şemsiyesi de yok yağmur yağıyoı" (Aynı kaynak. s. 33 Bu luşma) "Elinde tıuııp götürüyorsıın şa irliğini" (Aynı kaynak. s. 58 Nisan) "Sokağın kokusu clinden tuttıp götürüyor" (Avnı kaynak, s. "59 Şehir). Ahmet Ada îjiiıi, Gün Doğsun Gül Üstüne'den (1980) Küçük Bir Anmalık'a lirik romanük bir çizgide sürdür tlü geli^imini. loplumsal temalı örneklerinde bile bağırmayan alçak sesli bir şiir bu. 80 sonrasında pek çoğumuzda oltluğu gibi, Ahmet Ada'da da bu ses bira/ dana kısılmış; biraz daha ben özneli duyarlıklara yönelmişti. Küçük Bir Anmalık'la Ada'nın antenlerini yeni den loplumsal temalara yönelttiğini; sı nılsal konıımunu, politik tavrını satır .ıralarmda yine o yumuşak ses lonuyla, çağının tanığı bir şair olarak belirtıiğini görnıekteyi/: "Biliyorum bu şehirde yanliş akıyor sular/ Sokak infazları lıa yallerimi incitiyor/ Yinc de selam di yor, işçi sınıfı selamı (s. 23) Kapı önlerinde kadınlar var acı çeken/ yitik oğullar itin (s. 34) Sen yine ıımuda ça lış sai[)a sarıyorsa ö/gürlük/ koşusu ai yarışlanna koş/ Koşunun yağnnırlu sa bahı ol./ Rü/gârıla şapkan selamlasın go/allındaki kayıpları/ Bırileri vok sa yıp .selamlamıyorsa (s. 39) Vurulup bı rakılıyor sokakta onlar/ Bi/e acısı dü şüyor sessizce (s. 65) Vuruyor pırıl pınl nroleter yüreğime (s. 69) Diinyanın kırlarında makineli tiifck tarakaları/ Düşüyor Mtnekşe, Nilüler Reyhan/ Diinyanın kırlarında dövüşenler özgür lük için (s. 70) Çiçek gotürnıenin sıra sıdır şimdi/ Kanın boşa akmadıgını görmek için (s. 76) örneklerinde oldıı ğu gibi. SAYFA 6 Btlinçli bir yineleme mi? Ahmet Ada. silrlmlzde, metropollerln dısında $air oimayı. $air kalmayı başaran bir islm. Şiirsel söylem ve dil Yazınsal ürctimlerin yapı gereci di! dır, dıli okışturan sözcüklerdir. Yazın türlerinden herhangi bir dalda ürün veren, özgünlük adına sürekli yeni arayışlar içinde olan sanatçının, kullandığı dili çok iyi bilmesi gerekir. Unlü, ünsüz nek çok şair ve yazarımızda oldufiu gini, Ahmet Ada'da da dil yanlıştarına rastlıyorıız. Orneğin "hüzünlenmek" tiilini "hüzünlü olmak" şeklinde kullanıyor (s. 27). Yine, zaman adılı olan "Ağustos"un ya da "yağmur sözcüğünün "ağustossam", "yağmursam " şek lindc kişileştirilemeyeceğini düşünüyo rum (s. 26). Etkilere açık bir şiir Başlangıcında cli/ıye önem veren, sö/ciık ekonomisını ilke edinen A. Ada şıırinde, /amanla di/.e eski öneminı yi tirse de; sözcük savurganlıgına varan Vİnelemeler yer alsa da, o bıldik sesini hiç yitirmecli. Değişik bicimscl denemelerinde de hep o A. Ada sesini egenıcn kılmayı başardı. Şiire gidcn yolda, belirgin bir etkilenmeyi dafıi göze alarak, her olgudan yararlanmaktan çc kinmedi. Bu tavrıyla elestirilere heuef olsa da, her şiirinde kenuisi olmayı başarmanın verdiği güvenle etkilnmekten kaçınmadı. Küçük Bir Anmalık'ta da bu tür etki odakları görmek olası: "Sevdanı gönder, yaz gönder kuşlu mektuplar kalbinden (s. 30) Sevdadandır diyor (s. 39) Mcktup yaz, telefon et, sesini gönder (s. 41) Ben bazen geeenin dönemecinde istasyonu bulurum (s. 1 1) Bakışların geçiyor gramofon çi çcğinden (s. 24). Kara şehrinde denizi isteyen çocuk Ahmet Atla, şiınmı/de, melropolle rin dışında şair olmayı, şair kalmayı başaran bir isim. Doğaldır ki bu başarıyı taşrada şiirin nabzını sürekli elinde tutmasına, metropollerle dirsek tenıasmı hiç yitirmeınesine borçlu. Kara şehrinde denizi isteyen hercai bir çocuktur o. Bir Kafka'dır Kayscri'de gece infa/larını önlemeye çalışır. Yenilgiler alarak çürümektedir; gurbeti olan, onu yaralayıp incitcn, yaşamını sürdürmek zorunda kaldığı bu şehir. Yüzünde vurulmuş kuşların hüznüyle dolaşır sokaklarında. Çünkiı dcnizsiz ve çocuksıı/ yasanmıyordur. Yaşamın pek çok güzelliklerinden yok sıın kaldıgı doğrıı; ama şıirden biitıın lemeye kaldığı ıloğıu değil. • hmet Ada, 1947 Ceyhan doğumlu. Bugüne dek çeşitli işlerde çahşan Ada, ilk şiir ve yazılarını 1970'li yıllarda Soyut, Yeni Dergi, Papiriis, Tüıkive Yazıları, Yarm dergilcrinde yayımladı. Ama asıl kendıne (izgıı ımge sislemini 1980li vıllaıd.ı kurdu. İlk kitabı Gün Doğsun Gül Ustüne 1980 yılında yayımlandı. Bu kitabıyla 1981 Akademi Kitabcvi Şiir Başarı Odülü'nü Ali (x*ngi/:kan ve Adnan Azar ile paylaştı. Ikmı/i kitabı Acıyla Akran 1983 yılında yayınılamlı. Bunu 1985 vılında vayımlanan Yaz Kırlangıeı Olsam i/ledı. 1993'te ilk üç kilabm toplu basımı Yitik Anka adıyla yayımlandı. Dördüncü şiiı kitabı Aşk Her Yerde (1990) ıle 1991 A (>eyhun Atul Kansu .Şiir Odülü'nü ka zandı. Ahmet Ada 1992 yılında Vakit Yok Hüzünlenmeye ile Günyenisi Lirikler'i yayımladı. Vakit Yok Hüzünlenmeye ile Yunus Nadi Şiir Odülü'nü aldı (1993). Onun, yaşamı estetizc edişi 1995'te Taş Plak Gazelleri ile sürdü. Bu kitabında, Ege'nin öte yakasıyla bariş ve dostluk dolu bir yolculuğa çıkaran Ah met Ada, gazel biçimi ile modern şiir çizgisinin kesişme noklalarında ge/indi. Ada'nın soıı kitabı Küçük Bir Anmalık (1996) adını taşıyor. Son kitabından bu yana da yeni bir meerada akıyoı şiiri. Düzvazı şiirler... Ada ile son kitabından hareketle şiiıi üzerine konuştuk • CUMHURİYET KİTAP SAYI 361