Katalog

0 KURL A R A "Mehmet Başaran, köylü ozan. Öfkeııiıı, mutlulug'nn isçisi. llali de köylü hali... Ak.su Köy Enstüüsü öğrctmeni olarak işe başlıyor, Enstitüler kapatılınca Gczici Başötiretmen, köyde, kasabada ilkokul öğretm'eni olarak çalışıyor. 1960'(an sonra orta dereceli okullarda öğretmen. Şimdi emekli. Ceyhun AtufKansu şöyle diyor bir yazısında: '...Değişik bir eğüimden geçmiş aalı ozan Başaran. Bireysel sanatın oyunlanna kapdmış cansız ve ülküsüz bir Gökçe Yazın'ın karşısına sessizce dikilen o güzel şiirleri okudımuz nıu? Ahlat Ağaa'nı, Karşılama'yı okudunuz mu? Bıı şiirler kalbi agrıyanlann şiirleridir...'" Mehmet Başaran, yaşanıının 70. yılında otuz beş kitabıyla hâlâ kalbimizi agrıtıyor ve bizi aydınlatmaya devam ediyor. Başaran 1926 yılında Ceytanköy'de doğdu. Kepirtepe Köy Enstüüsü ve Hasanoğlan Köy Enstüüsü'nü bitirdi* llk kitabı "Ahlat Ağaa" 19.53 yılında basıldı. O tarihten bu yana sürekliyazdı ve yazmaya devam ediyor. Başaran'ın daha, uzunyülar yaşamasını ve üretmesini diliyoruz. Şerver Tanilli, Neşe Özgen ve Mümtaz tdil, Çağlar Tuncay'ın "Uygarlığın Seyir Defteri"ni değerlendirdiler. Faruk Öztürk ise Ihsan Oktay Anar'ın ilginç ronıanı "KüabÜl Hiyel"i de&erlendirdi. tlginizi çehecek yazılar hepsi. Bol kitaplı günlerl.., TURHAN GÜNAY S UFK (Bogaziçi Ü nivc r s itc si Folklor Kulübü) tarahndan 1 969 yılından beri yayımlanmakta olan Folklora Doğru dergisi 62. sayısına ulaştı. Bu uzun tarihi boyunca dergi, üniversiteyc ba#lı bir ögrenci kulübünde, yani toplumsal gelişmelcrin sonuçlarına duyarlı ve dcgişim halinde olan bir bölede yürütülen bir yayın faaliyeti olmasının a etkisiyle, yayın pcrivodunda çeşitli kesinti vc sarkmalar, yayın politikasında da dcgişiklikler yaşadı. Son dört sayıdır imkanlar elverdiği ölçüde yılda iki kez yayınlanmayı hedeflcycn ve kendisini dans, müzik vc kiiltür araştırmaları alanlarına dönük bir yayın olarak tanımlayan dergi, 59. sayıda altbaşhk olarak kullanılmaya başlanan "DansMüzik Kültür" ibaresinin 60. sayı ile birlikte büyültülcrck yukarı alındıgı ve 'Tolklora Dogru'nun altbaşhj*a çekildigi yeni logosuyla, içeriğinde gerçekleşen kapsam genişlcmesinin ve yeni yönelimınin altını çizmc yoluna gitmişti. Dışa açık bir araştırma ve tartışma platformu oluşturmayı hedefleyen Folklora Doğru dergisi, dans, müzik, kiiltür ve folklor teorisi alaniarındaki önemli metinlerin Türkçe'ye kazandırılması amacıyla çeşitli çevirilerc ycr vermeye önem vermektedir. Resmi kurumlarda cgemen olan ve çoj*u (olklor kunımunda da yaşatılmakta olan şoven ve "milli kültür" söylenıine hizmet cdcn folklor ve kültür anlayışına karşı, çeşitli halkların kültürlerinin tanıtılnıasını \e bu kültürler arasındaki ilişkinin aıaştırılmas.ı.nı hcdclleyen derginin di^cr bir anıacı da BÜFK'tc yürütülen sanatsal pratifin önüne kovduğu soruları ve çalışmalarda varılan sonuçlan tartışmaya açmak. Bu çerçcvede hazırlanan ve daha çok müzik ağırlıklı bir sayı olarak şekillencn 62. sayıda şu yazılar yer alıyor: BÜFK'te yürütülcn seminer çalışmalarının ürünü olan ve Necdet 1 lasgül tarafından kaleme alınmış olan yazılardan ilki ("Cumhuriyet Dönemi Müzik Politikalan") ("umhuriyct döneminde uygulanan batılılaşmacı ve millıyetçi/Türkçü kültür politikalarının müzik alanındaki yansımalarını ve sonuçlarını tartışıyor. "Türkiyc Popüler Müzik Tarihinde Anadolu Pop Akımının Yeri" adlı araştırma yazısı ise 6O'lı yıllardan 70'lerin başlarına kadar etkin olan grup müziği deneyimini inceliyor. Bu yazıya ek olarak Anadolu Pop akımının önemli temsilcilerinden Cahit Berkay ve halk türkülerini kendine özgü tarzıyla yorumlamış olan Okay Temiz ile yapılmış söyleşilere yer vcrilmiş. Martin Stokcs'a ait olan "Kural, Sistem ve Teknik: Türk Halk Müzigi'nin Yeniden Inşası" adlı çeviri yazısı ise halk türküleri alanında yapılan dcrlemc çalışmalarını, uygulanan notasyon sistemini vc günümüzde sürdürülen bağlama eğitiminin niteliklerini tartışıyor. B B.Ü. Folklor Kulübü 'nün yayın organı "Folklora Doğru" yeniden çıkıyor Dans. Muzik. Kultur dugu yarıprofesyonel nitelikteki BGST (Bogaziçi Gösteri Sanatları ToplııkıjSu) Genel Sanat Yönetmeni ()mer F. Rurhan ile yapılan söyleşide ise bu tarz bir kültürsanat örgütlenmcsinin çıkış noktası ve karşılaş^tıgı sorunlar tartışılıyor. F.ric |. 1 lobsbavvm ın Eşkıyalar adlı kitabının son üç bölümü olan "Eşkıyalar ve Devrim", "Kamıılaştıranlar" ve "Bir Scmbol Olarak Eşkıya" adlı çevirilerc önceki sayılarda başlayan bir yayının tamamlanınası kaygısıyla yer verildi. Derginin 62. sayısının oldııkça uzun bir aradan sonra yayımlanabildiğini belir.tmcmiz gcrekiyor. Bu gecikınedc asıl olarak BUFK'teki teınel üretim birimlcrinde yaşanan soıunların etken olduğu söylcnebilir. 199495 öğretim yılında kulüp içeıisinde gerçekleşen yeniden vapılaıinıa sonrasında derginin de tckrar çıkabilme olanakları oluşmuştu. Ancak bir üniversite dergisi olnıanın getirdi£i mali, tcknik vb. sorunların da etkisiyle bu "gecikmc" daha da uzadı. BÜFK ün dans ve müzik alaniarındaki üretim raaliyetlerinde önüne koydu^u dramaturjik çerçcve ve sorulara ilişkin KÜndcmin ve araştırma sonuçlarırıın dergide de yansıtılması gerektifii düşüncesi ışıgında, derginin önümüzdeki döncmlerde imkânların elverdiği ölçüdc daha düzcnli bir şekilde yayımlanabıleceginı utiHiyoruz. Temel olarak dans ve müzik alanlarında faaliyet gösteren BÜFK, 199495 ööretim dönemiyle birlikte, 1993 yılından itibaren müzik birimi tarafından gerçekleştirilen "Kardeş Türküler" prodüksiyonunun dramaturjik çerçcvcsinin dans ve müzik birimleri tarafından yeni bir kadro ve reji anlayışıyla tekrar ele alınmasıyla bir dansmüzik gösterisi formunu oluşturma arayışına yöneldi. Bu arayışın ürünü olarak BÜFK, 199495 sezonunun Nisan ayında, dans ve müzik birimlerinin ortak prodüksiyonu olan "Karola" isimli bir dansmüzik gösterisi sundu. "Karola" şözcügünün çift anlamlılıgı (eski bir dans; ve bir tür vokaJ müzik icrası: koro) prodüksiyonunun en önemli yeniliginin ipuçlarını veriyor. "Karola", halk danslarının ve müzikJerinin birarada sergilendij^i dört bölümden (Dogu, AJcyi, Yahudi ve Kafkas) oluşmaktadır. Gösterinin temel çıkış noktasını, mirasçısı oldııgumuz ve halen ıçinde yaşadığımız Anadolu küitürünün çeşitluiği oluşturuyor. Günümüzde, etnik çeşitliligin yok sayıldığı ve tcktip bir kültürün egemen lcılınmaya çalışıldığı bir ortamda bu kültürlerin dans vc müziklerini çc^itlilikleri ve tarklılıklarıylasergilemek gösterinin temel hedefiydi. Aynı anlayış çerçevesinde 199596 döneminde BÜFK "Seyran" adlı dans müzik gösterisini hazırladı. Bu göstcride, ek olarak, "Karola'da ver vcrilemeycn kültürlere ait dans ve müzik orneklcri tle ycr aldı: Anadolu Yahudileri (Sclerad, Klczıneı), Cîürcü, Çerkes, Ermeni, Süryani, Türk, Kürt (Zaza.Kurmanci) ve Alevi Semahlaıı. (Gösteride ycralan Gürcü erkck dansı ile Alevi Semahları BCîST Boüaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu tarahndan hazırlanmışttr.) "Seyran "ııı kulüp acısından taşıdıöı asıl öncm ise önceki yıl şekijlenmeye başlayan dansmüzik gösterisi formunıın, önceki senc oluşan kadronıın yanı sıra, kuliibe yeni katılan arkadaşların da etkin katılımıyla gerçekleştirilmiş olmasıdır. Gösteri çalışmalannda BÜJ'K, uir kültürel ürünün üretildi^i ortamdan çıkıp bir sahnc gösterisi haline geldiğinde artık "otantik" olamayacagı, ister istemcz dönüşümc u^radığı noktasından hareketle, bu zorunlu dönüşümü dramaturjik bir çerçeve dahilinde bilinçlı müdahalelerle gerçekfeştirme yoluna gitmektedir. Bu çerçevede, bir yandan "otantiklik" saplantısına düşmeden tutarlı bir reji anlayışı geıiştirilmeye çalışılırken diğcr yandan da dans ve müziklerin taşıdığı yerel vc karakteristik özellikler bu reji anlayışı dahilinde korunmaya ve zenginleştirilmeye çalışılıyor. Ele ahnan dans ve müzikler yorumlanırken, temsil ettikleri kültürlere ait bir atmosferin oluşturulmasına çalışılıyor; klişeleşmiş ve ayrıntıdan yoksun yorumlardan kaçınıp, karakteristik özelliklerın ayrıntılarda yakalanmaya çalışıldığı bir çalışma yöntemi benimseniyor. Müziklerde, vurmalı icrasında ve vokal kullanımında çeşitlemelere ve dogaçlamalara yer verilmeye çalışılırken, danslarda figürlerin artarda dizilmesınden çok, vücut kullanımı, postürler ve dansmüzik uyumuna özen gösteren yeni koreografi, adım dizileri ve hatta figür yazma olanakları araştırılmaktadır. Prodüksiyon çalışmalarının yanı sıra BÜFK, dans ve müzik konusunda düzenli bir temel egitim çalışması yürütmektcdir. Dans birimi, ej>itim çalışmalannda çeşitli etnik kültürlere ait halk danslarının öğrenilmesinin yanı sıra, dansçılık formasyonu için vazgeçilmez saydıgı vücut eğitimine dönük olarak esneme, kondüsyon, denge, asimetrik ve refleksif vücut kullanımı, ritim çeşitlemesi gibi bölümlerdcn oluşan vücut çalışmalarını yürütmektedir. Müzik birimi ise temel scs eğıtimi, solfcj ve enstrümah çalışmalarının yanı sıra, araştırma ve düzenlemeler üzerinc de yogunlaşan bir egitim çalışması yürütmektedir. Ayrıca, 199596 döneminde enstrüman çalmayı öğrenmek üzere kuliibe yeni katılmış olan üyelcre dönük BGST Müzik Birimi üycleri tarafından bir gitar cgitimi çalışması düzenlenmiş ve bu çalışmanın ürünü olarak, '96 Mayıs ayında, Ispanvol ve Scfcrad ezgilerinden oluşan bir gitar dinletisi sunulmuştur. • "Otantiklik" saplantısına duşmemek Anadolu küitürünün çeşitliyği KİT/UP Imtlyaz Sahibi: Berin Nadi • Basan ve Yayan: Yeni Cün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.ş. <• Cenel Yayın Yönetmeni: Orhan Erinç; Cenel Yayın Koordinatörü: Hikmet Cetinkaya . Yazıişleri Mudürlerf: Ibrahim Yıldız (Sorumlu) , Dinc Tayanc o Yayın Yönetmeni: Turhan Cünay >Crafik Yönetmen: Oilek llkorur • Reklam: Medya c CUMHURİYET KİTAP Anadolu ve yakın coğrafyasında yaşayan halkların müzikJerinin tanıtılması çerçevesinde hazır]anan bölümün ilk yazısını Azeri müzisycn Üzeyir Hacıbekov un "Azerbaycan Halk MüzigTnin îlkeleri" adlı kitabından çevrilmiş olan bazı bölümler oluşturuyor. Aynı çerçevede Peter Gold'un "Gürcü Muziöi Tarihi', "Gürcü Müziğinde Ses Üreten Nesncler" ve "Hayriye Köyünden Notlar" adlı yazılarına yer verildi. Dieter Christensen'i Almanca'dan çevrilmiş olan "Hakkari Kürtlerinin Dans Şarkıları" adlı yazısı ise yazarın bu yörede yapmış olduğu türkü dcrlemelerinden örnekler ve bunların analizlerini içeriyor. Ermcni bcsteci Komitas'ın 1890larda yaptı^ı ve 1903te "Kürt Melodileri" adıyla yayımladı^ı derlcme çalışmaları taşıdığı bclge niteli^inden dolayı tıpkıbasım şcKİindc yayımlandı. Bu bölümde ayrıca, Sirvart Kazandjian'ın "Ermcni Müziğinin Kökenlcri" adlı Fransızca kitabının bazı bölümlerinin çcvirisi ve Armenuhi Kevonyan'ın notaya almış oldufiu "Daron (Muş) Yöresi Halk Şarkıları" adlı belge nitcliği taşıyan derleme çalışması ycr alıyor. Dergide ayrıca, BÜFK'tcki müzik çalışmalannın degerlendirikli^i vc Ali Kcrcııı Sayscl tarahndan kaleme alınan "Kardeş Tüıküler" adlı yazı ile 1995 döneminde sergilenen "Karola' dansmüzik gösterisinin dcğcrlendirildiDans Müzik KültürFolklora Doğru, Çevigi (Cıökhan (»ökçcn, Scda Saral vc.ÜIkcr UnriAraştırma Dergisi / Sıiyr 62 /ÎV7 \ cu) yazıya yer verildi. Bogaziçi Universitesi'nden mezun olan ve kültürsanat faaliyctlctsleınc Adrcsi: lio^ızıç Üıııvcrsctısa Kitabevi, rini devam ettirmc amacındaki çogu Tiyatro BÜFK. 199495 sezonunun Nlsan ayında. dans ve müzik hızcy Kanıpih Karc Bıını Aliı, MM/î llıbi'k/hbirimlerinin ortak prodüksiyonu olan "Karola" isimli ve Folklor Kulübü kökenli insanların okıştıır bir dansmüzik gösterisi sundu. (Üstte ve altta.) tanbııl SAYI 337 SAYFA 3