Katalog

Vitrin ltk/224s. K u n u ş a n T o p l u m / Mcıı/vt \ ııüh /w •)<>/</ )ıi\tıiıi 'Bu kitaptaki yazılar 19931994 yıllarında Cumhuriyet gazetesi ilc Cumhuriyet Kitap'ta yayımlanmıştı. Büyük çoğunluğu kültür sayfalarındaki köşe yazıları. Aralarında sorıışturmalara verilmiş birkaç kısa yanıt da var. Bunlardan biri Hütriyet gazetesinin soruşturmasıydt. Aynı dönomde Adam Sanat'ta yazdığım yazıları, çcşitli dergilcrde çıkan konuşmalarımı bu kitaba almadım. Onları başka bir kitapta toplayacağım. Dalia önce de bazı gazetelcrde böyle makalc nitelikli kısa yazılar yazmıştım. Ama en çok haftada bir yazı. Oysa Cumhuriyet'tc haftada iki, bazen de üç yazı yazıyorunı. 1993 Mayısıyla 1994 Martı arasında, gördüğünüz gibi, ondört formalık bir kitap çıktı ortaya. Böyle gidersc, her yıl en az bir kitap yayımlamam gerekecek. Insan yazılarmı zamanında bir araya getirmezse, sonradan derleyip toparlaması kolay olmuyor..." diyor Mcmet I'iıat. "Düşünceye Saygı"dan "Dağlarda Yüreğim"e, Yeni Dergi'den "Çagdaş Türk Şiiri Antolojisi"ne edebiyatımızın çok yönlü antreııöründen tüm girdisi çıktısıyla eleştiri, kitap, tasarım, cğitim, kültür, demokrasi, aydın ve aptallık üzerine yazılar. "Cîörkemli Bir Yalınlık Anıtı". Dağlarda Yüreğim/ Mcmct Yuat/ Adaın Yayudan/ 242 s. Memet Fuat, bu kitabında da 2 Nisan 1994 ile 31 Aralık 1994 tarihleri arasında gazetcmizin kültür sayfalarında yazdıgı yazıları bir araya getirmiş. Deneme niteliğindeki bu yazıları arka arkaya okumak, nefis bir okuma şöleni oluşturuyor. Bunu y.ıpııı.ıksa Batı'nın çöllcrini boydan boya kateden otoyollarda gözden kaybolma noktasına varacak kadar hız yaparak Avrupa'da hiçbir zaman rastlanamayacak bir mekân ve yatayhk deneyimi yaşamayı; Las Vegas'ı çölden Fışkıran yapay bir ışık demeti olarak görebilmeyi; ne bir merkezi ne de dış sınırları olan ve böylece kent kavramını ycniden tanımlayan Los Angeles'ı gece karanlıgında uzaktan seyretmeyi; New York'un siluetinde beliren yepyeni dikeyliği algılayabilmeyi gerektirir. Bu tür saptamalardan yola çıkarak ince bir mizahla yüklü bambaşka bir Amerika resmi çiziyor Baudrillard. Ancak özgün betimlemelerden ibaret bir gezi kitabı değil bu. Güçlü bir sosyopolitik çözümleme ve eleştiri ürctiyor. Daha da önemlisi modern Batı'yı tanımlayan temel değer ve ilkelerin Amerika'da aldıgı biçimlere bakarak Avrupa'nm aynı ilke ve değerleri gerçekleştirmedcki başarısını, hatta samimiyetini sorguluyor. Bugün tüm dünyayı ctkisi altına alan Amerikan yaşam ve düşünce biçimine farklı gözlerle bakan bu yapıt, Baudrillard'ın hipcr gerçeklik deneyiminin ilk ürünü. gerilim ve uzlaşmazlık biçiminde Winnic ile Pearl arasınclaki ilişkiye de yansıdıgı görülüyor. Winnie'nin Çin'de kalan geçmişine yabancı olan Pearl, bir anlamda annesine de yabancıdır. Anne ile kız arasındaki gerilimin gevşemesi, buzların çözülmesi ancak Winnie'nin kızına bütün geçmişini ve geçmişin kapalı kapılannın ardında kalmış sırlartnı açmasıyla mümkün olabilecektir. Winnie'nin 1920'lerde Şanghay yakınlarında bir adada başlayan, Ikinci Dünya Savaşı'nın, daha sonra komünizmin kuruluş yıllarının Çin'inde sürcn, 1949'da Amerika'ya göç le sona cren yaşamöyküsü belki de genel olarak Çinli kadınların öyküsü; tek bir kadının çevresinde gelişirkcn başka kadınları, kuşakları, toplum hayatını ve geleneklerini sınırlarının dışında bırakmıyor. MEMCT FIIAT I DAGLARDA YÜREGtM Hepsini Okudunuz mu?/ Mcmct Baydttr/ lyı Şeyler Yayınalık/ 212 s. "Limon"dan "Yalnızlığın Oyuncaklan"na, "Cumhuriyet Kızı"ndan "Kutu Kutu"ya son on beş yılın tartışmasız en çalışkan ve ses getiren oyun yazarlarından biri Memet Baydur. Memet Baydur bu kitabında da denemelerini bir araya getirmiş. Sinema, Tütün vs... den Acının Tadına, Düş Günceleri'nden Uygarlığın Arka Kapısına okuyucunun rolünü sorguluyor. Amerika/ Jean Baudrillard/ Çeviren: Yajar Avunç/ Aynntı Yayınları/ 152 s. Baudrillard Amerika'da Avrupa kültürünün Amerika ile hesaplaşmasına alışılmadık bir boyut getiriyor. Amerika'yı ne modcrn Avrupa'yı tanımlayan kavram ve değerlerin tükenmişliğine ya da tıkanmışlığına bir alternatif olarak gören, ne de Avrupamerkezci bir kültür ve uygarlık anlayışıyla cleştirmeye yönelcn bir kitap bu. Üçüncü bir yaklaşımın, Amerika'yı Amerika olarak anlamanın ve bunu da yerinde, Amerika'nın kendisinde yapmanın zorunluluğunu savnııyor. Ote yandan Baudrillard'a göre Amerika'yı yerinde anlamanın yolu mü/elerini, kütüphanelerini gczmek, geleneksel anlamda kültiırel ürıınler olarak adlandırdıgımız şeylcri aram.ık değildir. Tersine, doğanın insan dan önce geçirdiği bütün evrimleri sergilcyen ilkcl bir coğrafya, kent kavramlarımıza sığmayan bir keııt leşme, farklı bir birey, ahlak ve sağlık anlayışı, bir "başkakiiltür Minan Amerika'yı görmek gerekır. SAYFA 18 Birbirimiz Olmadan/ Martin Walser/ Çeviren. Ayca Sabuncuoğlu/ Can Yayınları/ 165 s. "Âv" ve "Yamalı Evlilikler" adlı romanlanyla tanıdığımız Martin Walser'in Türkçe'deki üçüncü roBİKİİİKİMİ/. <)|.M\D\\ manı "Birbirimiz Olmadan". Bir sözcük fırtınası, bir tufan sanki Walser'in anlatımı. Satırlardan hşkıran, kaynayan, ateş gibi yakan sözcüklcrle örülmüş bir roman. Aldatan ve aldanan bir koca, başkasına âşık bir eş ve herkesin birKırmızı Sardunya/ Faık Baysal/ C.an Yayınları/ 20S <, birinin evlilik dı^ı ilişkisini bildigi I'aik Baysal, bu yapıtındaki öyküKıik B.IVMI bir birliktelik. Bütün bunların ortasında ailenin solerinde gündelik yaşamlarını sürK1KMI/.I runlu genç kızı. Görünüşte yürüyen bir evliligin aı düren sııadan kişilerden çok, beSARIHNYA dında ruh çöküntüsüne uğrayan bir kadın ve bir erliıgin ve canlı tipler üstündc durııkek, içinde yaşadıkları toplumdaki yozlaşmı^ insanlar, yor. Gerçeği ve yaşadığımız topderinliksiz ilişkiler ve cinsellik. Walser'in romanların.ı I lum sorunlarını, insanın üstündeki egemen olan bu ögeler bıırada da çıkıyor kar^ımı/a etkileri ve yansımaları yönündcn ve bir sözcük ustasının elinde çarpıcı bir anlatıma döaraştmyor. Yazar için önemsennüşüyor, beklenmedik bir sona ulaşıyor. mesi gereken, insanları acımasız ve vurdumduymaz sermaycnin yaGünlerin Tortusu (19801984)/ Tomris Vyar/ Can lan dolanlarla ne kılığa soktuğudur. Kestaneci Rahim Yayudan/ 160 s. ve Azap Baba, bu determinizmin en canlı tipleridir. "Günlerin Tortusu, terörün evleri"Kırmızı Sardunya" adlı gerçck bir olaydan yola çıkımizin içine sızdığı yıllardan bularak yazılan öyküdeki, tüm aile bireylerini gözünü günlere, kültürümüzün çiğköfte kırpmadan öldüren Mustafa, aslmcla bilinen bağlantıile arabeskte düğümlendiği günlcların üstüne çıkan ve kafamıza birer gerçek olarak sore biriken tortuyu kapsıyor. Bu kulan sosyal dcngesizliklere karşı başkaldıran bir efgeçmek bilmeyen dört yıl boyunca sane kahramanına dönüşür. Oyküyü baştan sona süyazmaktan nedense usanmadığım rükleyen çarpıcı bir tip olan bu kahraman, hayata olbir bu kadar yazı ile yazıya dökeduğu kadar ölüme de yeni bir düzen veren üstün bir mediğim bir o kadar düşünce, insandır. Kitaptaki öbür öyküler de bu tür canlı tiplc'gündökümü' kapsamına girmedimeleri içermektedir. ği için kitaba alınmamıştır. Okur, sonraki Gündökümlerinde rastladığı bazı benzer yazılardan toplumÖlmeye Alışmak/ Cang Şianliycn/ Çeviren: Püren sal çözülüşün nasıl adım adım gerçekleştiğini umarım Özgören/ Can Yayınları/ 272 s. izleyebilir" diyor Tomris Uyar. Çinli bir yazar, Mao'nun çalışma Caıi((!>lJiılhxit kamplarından salıverildikten sonKurşun Ata Ata Biter/ Tartk Dursun K./ Bılgi Yayıra ders vermek, yazmak, akrabalaOI.MKYF. AIJSM/\K nevi/ 250 s. rını ve sevgililerini görmek için "Kurşun Ata Ata Biter", Tarık Batıya yolculuk eder. Onunki çarDursun K.'nın önemli yapıtlarınpıtılmış ve gerçeküstü bir yaşamdır artık; bu yaşamı belirleyenlerse dan biri. Romanın gördügü ilgi, tutuklulıığun acımasız ve hoyrat yalnızca ülkemizi de aşıp evrensel gerçeklcri, çalışma ıslah kamplaboyutlara ulaşmış bir konuyu ele rındaki infazlar, ceset denizlcri ve alıyor oluşundan değil. Tarık Durbitimsiz bir açlıktır. Cang Şianlisun'un da dedi^i gibi, Kurşun Ata yen'in sesi bugün Çin'de bir eşi daha bulunmayan bir Ata Biter, "...ne bir kaçakçılık roses. Duyarlı, erotik, şaşırtıcı bir alaycılıkla ve yüreklimanı, nc de bir kaçakçının romalikle dolu olan bu otobiyografik roman, Çinli aydınnı". Roman kişilerinin başına geların acılarını insanı sarsan bir dille anlatıyor. Cang o lenleri, kent insanları da "herhangüçlü, alaycı üslubuyla bilinenin, görünenin ardındagi bir iş kazası" olarak yaşayabilirdi. Kurşun Ata Ata ki anoımalligin, siyasallaşmış Çin toplumunun aydınBiter romanıyla 1984 Orhan Kemal Roman Odülara yönelttigi, felç edici baskıların akıldan çıkması lü'nü kazanan Tarık Dursun, bir sınır kentinde geçen güç, çarpıcı bir portresini çiziyor. olaylarda yer alanların insancıl yanlarını bütün boyutlarıyla vcrmekte. Scvgi, dostluk, dayanışma, güven... bir bakıma temeli bu romanın. Olümle hcr an bıırun Mutfak Tanrısı//lwy 'l'an/ Çeviren: Iris Kantemir/ buruna insanların dostlukları, sevgüeri kan vermekte Can Yayınları/ 3H1 s bu romana. Kurşun Aıa Ata Biter'in tekniği, roman Çin ve Amerika birbiıinden uzak iki ülke, çok tarklı örgüsü de ilginç. Bu özellikleri nedeniyle kültürler. Amy Ian, Mııtlak Tanrısı "nda, Çin'den Tarık Dursun K.'nın bu ilginç roman için , "...sine Amerika'ya göçmü^ Çinli bir anne Winnie ile onıın roman örgüsünü anımsatmaktadır... Sahnelerdeki Amerika'da dognuış, bir Amerikalı olan kı/ı Pearl'ii çarpıcılık, kısalık, kesinlik... lilm kamerasına, televi/ romanının eksenine yerleştirmiş, böylece bu iki farklı yon ekranma göre düzenlenmiş gibidir." diyor edeve yabancı kültürü yan yana getirmi«j. Roman boyun biyatımızın bir başka ustası Muzaffer Buyrukçu. • ca yabancılığın yalnızca orada kalmadığı, sessiz bir CUMHURİYET KİTAP SAYI 337