Katalog

tik karar siirecinin' yaşama geçirilmesi gereküği yönünde... YİİCBI Giirsel'in kitapları Türkiye'de 68 kuşagmın 'kent ve demokrasi' kuramını geliştiren çalışkan tenısilcilerınden olnn Yüksek Mitnar Yücel Gürsel, bu alandaki çabalarım yoğun olarak Mimarlar Odası'nda siirdürdü. Ozcllikle Bedrettin Dalan'ın bclcdiye başkanlığı doneminde vc 1992 başlarına dck Istanbul'da 'Oda Başkanı' olarak kentin 'demokrasiye ve kültürel gelişmeye aykırı' plan ve projelerle tanrip edılmesine cn ctkin muhalefeti yaşama geçiren ve buna öncülük eden Gürsel, yine aynı alandaki politik ve kuramsal çalışmalarını da e ve Anahtar Yayınları'ndan çıkan şu 2 kitapta dcrlcdi: "DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİNDE KENT VE İNSAN: Kentler ötcden beri hcp 'demokrasinin beşiği' kabul edildi. Âma bu beşiğin gerçekteıı dcmokrat insanlar yetiştirmesi vc tıım ülkede dcmokıatikleşmevi güçlendirmcsi ıçin önceliklc vine bu 'yuvanın' deınokrasi karşıtı güçlere vc beklentilere katşı 'savunulması' gercktiğini çok az aydınımı/, dile getirdi. Işte böylesi bir cksikliği gidermeye çalışan Mimarlar Odası'nm vine avnı çizgidcki çabalarma inı/a atan Yücel Gürsel, 'lstanbul niçin bu duruma geldi?' ve 'neler yapılmalı?' sonılarma vanıt oluşturan çalışmalarını Demokratikleşme siirecinde kent ve insan'da seıgıliyor. Çü/üm iciıı öngordüğıi politikayı ise yine aynı kitaptaki 'şenircilik biliminin kaynağı sosyal eylemdir' sloganıyla o/etliyor. (e Yaymlan) 'MİMARLIK VE ÇEVRE: Büyiik kcııtlcrimi/dckı saşamın gidcrek çekilmc/ h.ılc s>elişj, çevıv kııiiliği ile atbaşı giden 'görsel kirlilik ve çirkinlik', nıimaılık ve çcvreye ilıs.km tartışmaların, ılgilıleri aşıp toplıımun bııtün kesımlerine yayılmasına yol açıyor. Yücel Cîürsel'in bu tartışmaya imar ve çevre politikaları açısından katkı getiren yazı ve vorunılannın yer aldığı Mimarlık ve Çevre kitalıının tanıtım sayfasında şu vurgulanıa ö/ellikle gö/.e carpıyor: "Bu kitap, kurumsal mücadele (Mimarlar Odası) ve meslek pratiği içinde, mimarlığın uluslararası ilctişim olanakları ve iilkemiz gerçeğinden hareketle, eleştirilmesi denemesidir. Bu yiizden aynı zamanda bir özeleştiridir..." 1993'ün sonlaııııa dek Isianbul'a gelen yabaııcılar, lıele bir de ıııimarı veya şelıircilikle ılgıli iseler, Aya/paşa sırtla rında goklere doğrıı yükselcn ve koca bir mahalleyi dcv kütlcsıyle e/ercesine çiğneyen azman Park Otel binasına bakıp, kent silüetinde boylesi bir işgale nasıl izin \erildiğini merak ederlercli. (,!cvre s.ıkiııleriııin ve Mimarlar Odası'nın 'kentlilik tarihine' geçen hukuk mücadelesi ve kampanvalarmdan sonra ınahkcme taıahndan 'yıkıma' karar veıilen Park Olel'in 'hukuka aykırı fazla katları' dönenıin Büyük^chir Belediye Baskanı Nurettin Sözen tararın dan Istanbul silüetitnlen tcmizlcndi. Şinıdi, haziran ayında bu kez HAB1'I'ATII icin tstanbul'a gdccek binlerce uzman ise bu fazla katları yıkılmıs dev binanın sanki terk edilmis gibi Juran ana kütlesinin ba^ına gelenleri yine mcrak edecekler. 199O'lı yıllarda olanı biteni genç bir ('ıımhuriyct muhabiri olarak sürekli izleyen ve haberleriyle kamuoyuna yansıtan Remzi Gökdag'ın 'Park Otel Ölayı' adlı kitabı, elbctte sadece bu merakı gidermek için değil, HABITAT sürccindc 'kente karşı suç' kavramının ne anlama geldiğini bu konudaki en çarpıcı örnekten hareketle irdelenrnesi açısından da önem taşıyor. Park Otel olayı, aslında bir dev binanın dcğil, l'ürkiye'nin son yıllarda tanık olduğu CUMHURİYET KİTAP SAYI 327 f InsHn I lakları ve Çevre/ Ohta\ Ekıııa / Aihihttir Kıtti/'ldr / l( lstanbul'u Sarsan On Yıl l?83199V Ühtıiy Ehıtıa / Anabtar Kı/jplıir / 241 s. tstanbul Dosyaları/ Oltıiy Ekıncı / Anabtar Kılaplur / 144 ı "Çevremiz"de Demokrasi Bekliyor/ OLtay Ekıııcı / c Yavııılan/ 120 s. PARK OTEL "OLAY^ :IUI OÖKDAâ "• ;|A", ' ;. 'Kültürel Gelişmenin Dünya On Yılı' adlı rapor ve evlenı planının Iransızca metnıııde ise şıı vurgulamalar Mimarlık ve Çevre/ Yııccl Gıırscl / Anahlar Ktlaplar / 200 ı Demokratikleşme Sürecinde Kent ve lnsan / Yıucl Cîuru'l / c Yavııılan/ 200 \ Bir Başkentin Inıarı/ Prof Dr CîiHitıl i'aııhul /Anabtar Kıtaplar / 2X1 > Kültürel Gelişmenin Dünya Onyılı ve Türkiye/ UNESCOMrmarlar ()Ja\ı / e Yıivııthırı / 17S \ göze carpıyordu: "Bütün kültürler eşsaygınlıktadır ve hedeti insan olan bir kalkınma poliPark Otel tikasında kültür "Olayı"/ Rcınzı temel eksendir..." (îokJag/ Aihibtar Bu onemli belgeyi Kıtap/ı/r/62 \ bir rastlantı sonucu inccleme olanağını bulan Mimarlar Odası yöneticileri, Türkive'nin de böylesi bir uluslararası eylem kampanyasına katılması gerektigine inanarak, devlet katında ilgi görmeyen UNESCO raporunu 'e Yayınları' ile i^birligi içcrisinde kitap olarak yayımlııdılaı. Aynı kitapta, yine UNESCO'nıın bu dünya kampanyasında ongordüğü hedeflere koşut olarak İstanbul'dan Mardin'e dek u/.anan biı zincir içinde gerçekle!;tirilen 'kent, kültür ve kalkınma' etkinlıkleı ının kapsamlı bclgelerinc yer verdiler. 'Kültürel Gelişmenin Dünya On Yılı ve Türkiye' adını taşıyan kitap, ulıısal ve evreıısel kültür için bir başucu kitabı. Tanıtımında ise şimdi HABITAT oncesinde de yeniden gün cellik ve anlam ka/anan şu vurgıılama yer alıyor: "Kentlerimize, sahillerimize, kültürümüze yönclen, uluslararası bağlantılı saldırının, uluslararası dayanışma ile göğüslenmesi gercği, bu kitapta yer alan evreıısel yaklaşımlar ve yine bu kitapta belgelerine yer verilen deneyler içinde kavranmıştır..." • Yücel Gursel Remzi Gökdağ'm Pank Otel Olayı' Oktay Ekınci HAGOP MINTZURÎ Armıdan Fırat'ın Öte Yanı 'ayrıcalıklı imar izinlerine' dayah kcnt It'^nıc p o l i t ı k a s ı n ı n ibret verici ö v k ü sıınden l")iı kcsit (An.ılıt.ıı Kıtaplar) Ankara da tıpkı İstanbul gıbı aslında birkaç bin yıllık tarilıi olan köklü bir kentti ama yine Istanbul'un 2600 yıllık bir ba^kent olmasmın görkemi \e ünü elbette ki bıı ba^kayth. Ankara, bu kimliğc ancak 1920'lerdc kavuştuktan sonra tanık olmaya başladı ve cumhuriyet yönetiminin bir Anadolu kentini başkent yapmak üzere giriştiği (,abalar, 20. yü/.yılın şehircilik tarihinde de onemli bir ycr tuttu. Yıll.ırını kent nlanlamasına adayan ve Anıtlar Yüksck Kurulu'nun hemcn her dönem çalışkan emektarlanndan olan Prof. Dr. Gönül Tankut, i^te bu tüm yönleriyle bir 'HABITAT belgesefi' niteliği taşıyan, Türkiye'nin 1920'ler ve 1940'lar dönemindeki 'planlı kentleşme' çabalarını, 'Bir Başkentin Imarı' adını vcrdiği kitabında politik ve ekonomik süreçleriylc dc birlikte tanıtıyor. Prof. Tankut, Ankara'nın bu 'kimlik değişiminin' ülkeye etkisini şöylc özctliyor: "Ankara'nın kuruluşu, cumhuriyet yöneticilerini 20. yüzyılla tanıştırmış, Türk toplumuna çağdaş bir kent toplumu olma yolunu açmış, yapılaşmayı alışılagelmiş sosyal bir ey Gönül Tankut'tan Ankana için' Armıdan Fırat'ın Öte Yanı HAGOP MINTZUR Prof. Dr. Cönui Tankut lem olmaktan çıkarıp, ekonomik bir eyleme dönüştürerek kentsoylu sınıfını güçlendirmiştir..." (Anahtar Yavınları) 1976'daki aynı isimli Kanada buluşmasından 20 yıl sonra 1 lABITAT'ın 2. büyiik konreransını tstanbul'da yapacak olan Birleşmiş, Milletler, 1986 yılında da yine 'kent ve kültiir' içerikli uluslararası bir eylem planını '10 yıl sürmek üzere' UNESGO desteginde ve rehbcrliğinde başlatmıştı. O yıllarda Türkçe'ye çevrilmeyen, ancak Kültür Bakanlığı ile UNESCO Milli Komisyonu'nun ar^ivlerinde bekletilen UNESCO'nun Kent Kültiirü'Rehberi ARAS YAYINCILIK Isllklal Cad Hıdıvyal Palas 465/205 80050 Beyogijistanbul Tel (0 212) 252 65 18 Fax (0 212) 252 65 19