Katalog

2 3 M A Y I 8 1 9 9 6 J Ernesto Che Guevara'nın motosikletle Latin Amerika gezisi i. uı\)<uLı ı j ÇevreKent sorunları bağlamında HABITAT kitapları lo \,/v/./</<; ü Şiir Atlası'nda bu hafta Heiner Müller'in şiirleri yer alıyor ;,v ,d\fdchı J Nurmelek Demir, Le Clezio'nun romanını değerlendirdi 23. sayfachı. Ölümünün 10. yılı KITAP Cumhuriyet P A R A S I Z E K Edip Cansever 8 Ağustos 1928'dc îstanbul'da doğan Edip Cansever ellisekiz yıllık yaşamı içinde şiirin tüm yükünü üstlenmiş, şiir yazmayı yaşam biçimi olarak scçmiş, şiirlc ycmiş içmiş ve Türk yazınının önemli yapı taşlarından biri olmuştur. Yaşadığı süre içinde gerck yaşam biçimiyle, gerck her kitabındaki ycnilikçi görüntüsüyle olumsuz cleştiriler almış olsa da; hiçbir bakış, hiçbir anlayış onıın şiirlcrini yok sayamamıştır. Şiirin şiirlc güneşlenip, onunla ıslanmış ustamızın tüm kitapları yeniden okunduğunda hcr seferinde rarklı tadlara ulaşılacaktır. 28 Mayıs 1986'da yitirdiğimiz sairimizin son şiirleri yine nla Adam Yayınları tarahndan 1987 yılında "Gün Doğuyor Avcumda" adlı kitapta toplanmıştır. İlk gününden son gününe kadar şiirdcn binlerce gül fidesi etiştirmiş, "Elden ele karanfil" okusunu dağıtmış, ve ölüncc de şiirlcrini okutan Edip Cansever'in anısına saygıyla... ı ARİFE KALENDER ÖNEL "\'c (iLİıır /•/ hiiyiihliik $//r iııuuıııı ıç/ınlcıı JvpJolıı hir hıivul gihı gı\vr\c () zciıiKVt ÖİİİIK.C clc yırler ydzür iınaıı Olüncc clc yazdıkhınııt ohııtıır clhct" Ş iirin ölüm ve zaman tanımayan sesinin gcleceğe varışjnı bövle atılatıyor "Cîül Kokuyorsun" aJlı şiiriiKJc l'.tfin ('ansevcr. Şairin: eldcn clc dola^aıi "Yci\ckimli Karaııfil"ini, "IJııuıtsu/lar l3arkı"iKİa fîtv.dirdi^i sıkıııttsıtiı, yollarda rastlaılığımu Rıılıi Bcy'iııi, "S'akıın'unıı vc "evc dönüsjlcrimi/dt 1 üstünc acılarımı/ı ö/lcnı ve sevin(,'lorinıi/i koydugıı nııı/ "Masa"sını yıllitr (inccsindcn tanıyordum. Adam Yayınları ııın iki cilt lnılindc özcnlc ha/ırladı^ı Ibplıı Şiirlcri'ni yeniden okuduğumda; ellisekiz yılının içine sığnıayacak kadar çok inıgc ve dizeleriylc karşılaştını 1 "Dokunsam okşasam cski eski scylcri Ardııvazdan hir damı, rcvaklı anşap evleri Sabahsit, bir ıı/ıın bovıınlu haziransa kent Kcnt hir uzıın boyunlıı haziransa Aşklar da kayt|)daysa nc ycr ne icer ^inıdi..' Yaşadığı günlcrde her ^eyi didik didik sorgulayan (]ansever, kayıp aijkların ne yiyip ne içtiğini de dü şiinmedcn edenıez. Şaşırtıcı şiir adlanşla şiire başla yıp ilk di/.eden itibarcn, siradan sövlcmleriymiş gibi şiir ağının içıne çeker kişiyi. Savtalar dolıısu, bölüntüsüz ıı/.ıın dizelerle süren şiirlerinin büyiisü: renkler, kokıılar, göriintü ve ilginç kimliklerle ııelıir gibi siirükleyip götürür. İlk şiirlerinden itibarcn "bakma" eyleminin şiirde önemli yer edindifiine tanık olııyorıız. Nesneler, ncsnelerin kokıısu, durıışu. biçimi insana dair sövleveccklerine dekor hazırlıyor. R. Tomris Uyar, Fdin ("an se\cr, doğanın içinde insanı birim olarak alnıak eğilinıiıule, eşya\a can katsa bili 1 insaııı eşyalaştırmava yanaştırmıyor pck. Fşya, doğanın içinde vc insanın karşısındaki ycrini alırken birtakım ö/cllikler viikleni yor..." diyor lW>6'da Papiriıs dergisirule yaztlığı yazısında. "Belki de Iıır bilınci yoğunlaştırıyorum böylecc Doğarak aeılarıına her an yeniden Ve kendini kanatan bir bıçak gibi işte." Şairin kendini bir bıçak gibi kanatışı çocuklıık yıllarından başlar. ()zgcçmişindcn sö/ ederken; Ikinei Dünya Savaşı yıllannda l'atih'tc otıırdukları giinlerdc kapıcıları Ismail Flendi'yi anlatır. Kapıcılığın yanı sira doıuİLirmacılık da yapan Ismail Flendi'dir Beyazı (.anscveı'c öğreten. "Arabası bembeyazdı. KırmızıIar, moıiar bile bembeyazdı." der. Dondurma arabasının goriintiisü ve dondurmacının bircy olarak sıkıntıları, istckleri şairin ta o günlerde ilgisini çekmeye başlamıştır. Fatih teki Millct Kiııüphancsi'nc gitleıek sanai dergileri alır, notlar çıkartır. tstanbııl F.rkek l.ı sesi'ne gittiği yıllarda da Yıınan, Latin vo'Rııs klasik lerine merak sarar. Marquez. Sait Faik, Çchov \e Dostoyevski onıın başııcu yazarlarıdır. 1cM7'de "Ne yazık ki bugün bile yakamı bırakma yan bir kitap" dediği " l k i n d i Üstü'nii yayınılaiır. "Ildebiyat Dünyası" dergisinin kendisi için döniim noktası olduğunıı söyleyen şair; Asmalımcscit'teki Flit kahvesinc çekineıek gıdisintlen, Sait Faik, ()ktay Akbal ve Salân Birselle sohbctleı iııden siiz cder. Ozclliklc Salâh Birscl'le •jiiıie ba^layan dostlıık onıın için (inemlidir. "Masa da Masaymış ha" şiirinin ya yımlanmasından sonra bu şiiıden bıktı^ını Ahmet Mııhip Dıranas'a anlatırken, Dıranas da ona "Bcn dc Iahriye Abla'tlan baktım, ne yapalım, her şairin bıraktı^ı bir şiiri vardır" der. Bu yıllar şairin "Ycditepe" yıllandır. (Bak kay. 2) "Biliyor musun az az yaşıyorsun igmde ()ysaki scninle güzel olmak var Orneğin rakı içiyoruz, içinıi/.e bir karanlil diişüyor gibi Bir ağaç işliyor tıkır tıkır yanımızda Midemdi aklımdı şıı kadareık kalıyor." 1957'yc kadar yazdıklarını "Yerçckimli Karantil" adlı kitabında toplayan Fdip (Cansever 11. Yeniyle ilgili şöylc diyor: "Şiiri bir akım olarak görmek, birlikIh'vcımı 4. sayfuılu. *" CUMHURİYET KİTAP SAYI 327