Katalog

Kemal Kurdaş, Türk kambiyo sisteminin reformundan başlayarak Atatürk'ün ekonomi anlayışı vc kurduğu modeldcn, ckonomik gelişmeler, döviz politikaları, hissc senedi kcsiminin çilesi, faiz ve faiz politikası, dış borçlar, özelleştirme vb. birçok konuyu elc amış, tartışmış ve bazı çözüm yolları belirtmiş. Kitaptaki yazılar 1979 yılının ikinci yarısından 1991 yılı ikinci yarısı arasındaki aönemde, büyük çoğunluğu Türkiye'nin sorunları ile ilgili yazıları, konferansları ve seminer konuşmalarını • içermckte. eder duruma gelmiştir. Bu arada, yeni teknolojiler gelişmekten uzak bir anlayı^ da bunda rol oynadığı gibi sanayileşmiş ülkclerin c.skimiş sanayi teknik lerini, makinelerini ucuz diye alıp getirme gaflcti de büyük rol oynamıştır. Kitapta bu konular da tartışılmıştır. Kitaptaki yazıları iki ana kümede toplamak mümkündür. Birinci küme yazılar, ikinci küme ise seminer saptamalarıdır. Kitaptaki tüm yazıların toplamı 38'dir. Türk kambiyo sisteminin refor mundan başlayarak Atatürk'ün ekonomi anlayışı ve kurduğu modcldcn, cko nomik gelişmeler, döviz politikaları, hissc senedi kcsiminin çilesi, faiz ve faız politikası, dış borclar, özelleştirme vb. birçok konu clc alınmış, tartışılmış ve bazı çözüm yolları belirtilmiştir. Kitaptaki yazılar 1979 yılının ikinci yarı sından 1991 yılı ikinci yarısı arasındaki dönemdc, büyük çoğunluöu Türki ye'nin sorunları ile ilgili yazıları, konferansları ve seminer konuşmalarını içermektedir. Bu yazıların tamamı, zamanında dergilerde yayımlanmıştır. Her yazının altında da yayımlandıgı tarih ve dergi adı belirtilmiştir. Kitaptaki yazılar, o dönemin ekono mik politikalarının, içlerinde yaşanırkcn anlatımı ve irdelenmesidir. Böylece, genelliklc başarılı olarak nitclcncn, bize göre başarısız olan bir Özal döneminin eleştirısidir. Kurdaş'a göre de "Teoride veya programlarda, nutuklarda böyle denılmiş olabilir. Söylenenlcr gayet güzel prensiplerdir. Yazılmıştır, ama fiiliyatta, uygulamalarda ekonomik politikalar acaba yukarıdaki üç ilkeye ne ölçüde uymuştur veya ııymamıştır?". Burada söz konusu edilcn üç ilke " 1 . Türk ckonomisinin bir piyasa ekonomisi olduğu gerçeğinin kabulü; 2. Ekonomide cnflasyonun kesin olarak reddedilmesi, yani ekonomik istikrarın sağlanması; 3. Sosyal adalet" idi. Bunların yanıtları bu kitapta ele alınmış, tartışılmış, irdelenmiş, ve değerlendirilmıştır. Bu dönemdeki ekonomik durumu iyi bir çözüme vardırabilmek için kitaptaki yazıların iyice okunması gcrckir. Kitapta yer alan tartışmalara katılanlar arasında Dündar Sağlam, Oztin Ak güç, lirdoğan Alkin, Mustafa Aysan, Osman Nuri Torun, Sezgin Bayraktar, Haydar Kazgan, Yıldırım Kılkış, Giilten Kazgan, Aydın Ahıska, Salin Şanver gibi ekonomi uzmanı öğretim görcvlileri sayılabilir. Hepsini sayamıyorum. Kitap, içinde yaşadığımız ekonomi çıknıazımızın aynasıdır. Bilmem, kendini ekonomist sayanlarla politikacılar rağbet eder de kitabı okurlar mı?« Ekonomik Politika Üzerine İncelemelerYorumlar/ Kemal Kurdaş/ Utanbul 1994/478 s. (Beta Basım Yayım Da ğıtım A.Ş. adresinden sağlanabıfır) CUMHURİYET KİTAP SAYI 281 Türk kambiyo sistemi Ekonomik Politika Uzerine MUZAFFER UYGUNER irçok öncmli görcvlcrde bulunmuş olan Kemal Kurdaş, ekonomi ile ilgili çeşitli yönlere dönük görüşlerini yansıtan yazılarını vç.konuşmalarını Ekonomik Politika Üzerine adlı bir kitapta topladı. Kitaptaki yazılar ve konuşmalar, diyebilirim ki, ekonominin çeşitli yönlerine dönüktür. Kitabın önsnzünde dc birçok yönle ilgili özet bilgiler verilmiş, bazı konulann oir tür tartışması, soruşturması yapılmıştır. Önsözde belirttifii iizere, PoliÜKacıların ekonomi ile ilişlcileri pek iyi sonuçlar vermemektedir. Ona göre, "Politikacı nın ekonomik hayata nakim olmasının insanlığın özgürce yasama hakkına da inanılmaz zararları olmuştur. Serbest piyasa sistemi ferdiyetçidir. Dolaytsıyla çoğulcu ve özgürlükçüdür. Kolektivizm ise müdahaleci, zorlayıcı ve kısıtlayıcıdır. Toplum çıkarları bahane edilip ferdi özgürlükleri ve hakları kısıtlayabilecek bir niteliğe ve güce sahiptir. Iktidar düşkünü politikacılar ve tayfalan bu gücü rahatça kendi çıkarlarının (politik veya başka türlü) veya otoriter rejimlerinin kurulup yürütülmesinde kullanabilirler. Nitekim 20'nci yüzyılda insanlık, kolektivist cereyanlar idaresinde kanlı, korkunç rejimler altında (faşist, na2İ, komünist örnekleri) yaşamaya mahkum edilmiştir. Acı olan husus, bu kabil zulüm rejimlerinin çok büyük bir kısmının, aslında insanlığın toplumun nimctlerindcn mümkün olduğunca eşit Kemal Kurdaş'tan incelemeler, yorumlar B yararlanmasını isteyen bir felsefc olan sosyalizmin gerisine sığınılarak kurulmıış ve yüriıtülmüş olmasıdır" (s. 11). Serbest piyasa ekonomısi konusıında Frederic von Hayek'in bazı düşüncelerini de irdeleyen Kurdaş, Hayek'e göre "insan psikolojik olarak clindeki iyiliklerin, nimetlerin kıymetini bilmez, onları doğal olarak ve her zaman varmış lar gibi kabul eder; aksaklıkları, kötü tarafları üzerinde dıırur ve onları abartır. Mantık dısı, hissi bir davranışla elindcki iyılikleri teper, terk eder". Kurdaş, bu konuda şunları belirtmiştir: "Hayek'in bu analizi doğruysa, insanlık bir gün uzak veya yakın bir gün100 yıl mücadeleden sonra günümüzde yeniden kazandığı piyasa sistemi anlayı^ı nın kadrini yine bilmeyecek, yine yeni yol arayışlarına kapılabilecek demektir. Hayek'in analizinde bir mıktar gerçek payı olabilir. Fakat biz insanlı^ı yüzyıl boyunca sarsan, çok kan ve acıya mal olan, serbest rejimden kolektivizmin kontrolüne geçiş gibi, tarihı bir olayı, Hayek'in psikolojik teziyle, bütünüyle ve geçerli olarak izahın mümkün olanileceğine inanmıyoruz" (1718). Bu elbette tartışılabilir bir konudur. Devletçilik, kolektivizm serbest piyasa ekonomisi iyice gelişememiş ülkclerin başvurduğu bir kurtuluş yoludur. 1923 yılında yapılan tzmir Ilctisat Kongresi'ndc hcp serbest piyasa konusu tartışılmış ve karara bağlanmıştı. Ancak, uzun yıllar gcçtiği halde ekonomimizde ve özellikle sanayi kesiminde olumlu bir kıpırdanma tlahi olamamıştı. Teşviki Sanayi Kanunu'na karşın sanayi mizde bir gelişmc dcgil kıpırtı bilc görülememisti. Bu durum karşısında ülkemizde de kollektivizmc yönelinmişti. Baştan iyi gelişen, işgücünü kullanma da tasarruflu eidılen DU yöneliş, politik ncdenlerle doldurulan kadrolarla zarar hmlrlktlsatKongpesl Kemal Kurdaş kitabında . özal dönetnl ekonomik polltlkalannı anlatmış ve Irdelemls. SAYFA 14