Katalog

r O K U R L A R A SabihaSerteladı, yaktn tarihimizin aynlmaz bir parçası gibidir adeta. Eşi Zekeriya Sertel ile evlendikten sonra basın tarihimizde de adım duyuran Sabiha Sertel, ResimliAy, Resimli Perşembe, Tan, Tan Cep Kitapları, Görüşler gibi dergi ve gazetelerin yönetiminde etkin görevler almış, buyayın organlannda araştırma, inceleme vegünlük fıkralarla yazı yaşamınt sürdürmüştü. "1leri ve Geri Kavgasında Tevfik Fikret" aalıyapıtıyla, bu büyük şairimizi tarihi materyalizm perspektifinden değerlendirmiş, edebiyattmızda ilk kez, Fikret'in eseri "Tarihi Kadim"in felsefi yönünü açıklamıştı. Tan Gazetesi'nin yaktınlmasından sonra eşiyle birlikte jurt dışına çıkan Sabiha Sertel, 1968yılında yaşama gözlerinı yummuştu. Kızı Yıldız Sertel, en yakımndaki kişilerden biriolarak, Sabiha Sertel7 "Annem" adlı kitabında tüm yönleriyle anlattı. Bu haftakikapak konumuzu bu nedenle Sabiha Sertel'e ayırdık. Hepinize bolkitaph günler!,.. TURHAN GÜNAY MELİH NASIR urkçcnin, kendisine konuşup yaz«lığı anadilin yetmediğini kimseden utanmadan söyleyebilen yazarla ıın/öykü anlatıcıların, yine kimseden utanmadan katledebildikleri bir dile ait yazının en bileşik, en has diye nitelenebilecek örneklerinden birini kurar, ışler Vüs'at O. Bener. I lalka ait ancak halkın ötesinde, içinde yaşadığımız coğrafyanın yazısına ait geleneksel söyleyiş kipini darmadağın eder, kırar alışıldık eklemlerini. Ve yeniden düzenleyip, yeniden biçimler onu Vüs'at O. Bener. Gcleneğini sırtlanmış, kendisi gibi olmaya çalışan ve olan bir yazının sancılannı çekmek üzere tırmandığı burcun kayalarında çoğu zaman tırnaklannı kırar. Semih Gütnüş'ün deyişini burada izniyle bozuşturarak, Vüs'at O. Bener için kara anlatıların yazarı değil, yaşantıya bulanmış karaların biikiilmez dilli öyküleyicisi denilebilir sanırım. Gerçekten Vüs'at O. Bener acıyı anlatmaz, acıyla yunmuş yaşamların, sarsıntı sonralarını anlatır. Hüznün, dolayısıyla şairaneliğin dışarda bırakıldığı, ya da en azda tutulduğu bir yaşama türünün, türlü çeşitlemeleriyle anlatımını kurar Vüs'at O. Bener: kendini dinleyen, ancak dinlerken yaşamı da bir yandan önemseyen; yaşadığı sıkıntıların ayrımında olan ancak kendini arzın merkezinde görmeyen/görmemesi gerektiğine inanmış modern (belki geçmodern demek daha doğruolur)vemağrur(hattastoacı)birbireyin kendini ifade etmek için kurduğu dildir, dünyaya bakışıdır Vüs'at ü . Bener yazısı. Bunun için de tükenmez ve tüketilemez kolayca! şunnn şurasında aynada kendi yiiziiy' Ie yüzleşmeye cesaret edebilen kaç kişi var zaten? Semih Gümüş ten özgün bir eleştiri çalışması: T Kara Anlatı Yazarı Jemih Gümüş, bu çalışmasında çağdaş Türk yazınının tartışılmaya en elverişli yazarlarından Vüs'at O. Bener'i, ağırlığı dah^ çok romanlarına tanıyarak, içerik ve biçem açısından irdeliyor. aşamasında üreteceği söylem için özgül bir kom anlan yatak oluşturmasına vauın yardımcı oluyor. Ancak tüm buniarın ötesinde, Semih Gümüş, yapıta, çağcıl bir tavır sergileyerek yazınbilim doğrultusunda bir yaklaşım getiriyor ve onu içerden kuşatmayı deniyor. Göndergeleri öncelikle yaşam içinde değil, metnin içinde arayan Semih Gümüş, böylelikle de sahip oldukları tek boyutlu ve güdük bilgi birikimleriyle yapıtı kuşattıklarını savlayan kimi eleştirmenin düştüğü tuzağadüşmüyor. Kara Anlatı Yazan'nın tum ounların ötesinde olmakla birlikte en az onlar kadar değer taşıyan bir diğer özelliği ise, emekyoğun bir çahşma sürecinin ürünü oluşunda yatmaktadır. Yapıtın her satırında, her tümcesinde göze çarpan bu emekyoğunluk, Semih Gümüş'ün açıkladığı gibi 'eleştirmenlerin işi başkalarının pek umursamadığı güçlüklerle doludur. Incelemeye başladığımz yapıtları ilk okumada tanıdıktan sonra, bir de derinliğine sokulabilmek için en az bir kere daha okuyacaksınız sözgelimi. Bu da yetmeyecek; incelemenizi yapıtın kendisiyle son bir kez daha sınamak ve bazen düşmüş olabileceğiniz yanlışları düzeltmek, görememiş olabileceğiniz yanları görmek için yeniden okuyacaksınız ve aynı yapıtı kısa süre içinde, art arda çeşitli kereler okumaktan sıkılmayacaksınız' türünden bir çahşmanın öngerekliliğini kabul etmiş bir okuma/ çahşma yönteminin seçilmesi sayesinde varolmaktadır. Kısası Kara Anlatı Yazan'nın, Bay Muannit Sahtegi'nin Notlan'nı, bütüncüle yaklaşan bir yaklaşımla kavrayan (çünkü niçbir çözümlemenin yapıtı bütüncül olarak kavrayamayacağını, en bütüncül sayılabilecek bir yaklaşımın dahi ancak başka yaklaşımlarla bütünlenebileceğini, çünkü bilginin uzamda oluş itibariyle 360 derecelik bir boyutta kendini konumlandırdığını, bu boyutunsa tikel bir yordamlar çokluğuyla değil, aksine tümcül bir okuma yordamıyla kavranabileceğine, böyle bir bilgiye ulaşma disipUnininse belki de dünya var olduğu sürece kurulamayacağından) 'başı sonu birbirine bağlı', şimdilerde görmeye pek alışık olmadığımız ve olamayacağımız türden sıkı bir inceleme ve çözümleme olduğunun teslim edilmesi gerekmektedir diye düşünüyorum.ı Etoştirmenlerin Işl Imtlyaz Sahlbl: Berln Nadl o Basan ve vayan: Yenl cün Haber Ajansı Basın ve Yayıncıfık A.S. ocenel YayınYönetmenl: Ortian Erlnç ocenel Yayın Koordlnatörü: Hlkmet Çettnkaya c Yazı Işlerl Müdüriert: Ibrahlm Yıldız. Dlnc Tayanc (Sorumlu) o Yayın Yönetmenl: Turhan Günay OGraflk Yönetmen: Dllek HkoruroReklam: Reha işıtman ÖZVBIHII bir çahşma Semih Gümüş'un oldukça ozverili bir çahşma sonucu ortaya çıkardığı Kara Anlatı Yazan'nı, yine oldukça özveri ve cesaret örneği sergileyerek yayımlayan (burada cesaret örneği diyorum, çünkü bırakınız bir eleştirel denemeyi, bir öykü toplamı yahut bir romanın dahi basılabilmesi için günlerce maliyet hesapları yapılmak zorunda bırakılmış bir ülke ekonomisinin topludurumunda, oldukça büyük bir cesaret ve özveri örneğidir elbette bir kitap eleştirisini kitap oylumunda derinleştirmek ve yayımlamak) Yapı Kredi Yayınları, böylelikle Vüs'at O. Bener Vüs'at o. Bener yazısının kilitlerinin açılması için gerekli yimiyle ayraç içine alan Semih Gümüş, anahtarlardan birini de sunmuş oldu merakböylelikle yapıtm belirim düzleminden yola lı okuruna (meraklı okurun da, Vüs'at O. çıkarak düşey bir okuma ve anlamlandırma Bener üzerine yazılmış bir eleştirel çözümleetkinliğine girişiyor.Eleştiri ediminin meyi ne denli merak ettiğini de göreceğiz Roland Bearthes gibi söylersek üretilmiş birlikte ilerleyen zaman içinde). bir söylem üzerine söylem kurma etkinliği Vüs'at O. Bener'in Bay Muannit Sahtegi'nin Notları (Remzi Kitabevi, 1991) adlı , olduğu düşünülecek olursa, Semih Gümüş de, Bay Muannit Sahtegi'nin bağrında gizil anlatısını geniş bir çevrene yayılarak kucakduran anlam deposunu görüngübilimden lamayı deneyen Semih Gümüş, Kara Anlatı ruhbilime, göstergebilimden alımlama esteYazan'nı iki ana başlık üzerine oturtmuş: tiğine, kökenbilime değin bir dizi okuma Kişilik Çözülüşü ve Yazının Yükselişi adlı yordamıyla açarak, kendi söylemini kurmabölümle Kara Anlatıyı Önceleyen Öyküler yı deniyor. Semih Gümüş'ün çoğul okuma, adını taşıyan bölüm, Semih Gümüş'ün yapıyorumsama ve alımlama estetiğiyle olan yatının karnında taşıdığı iki anabölge. Bay Mukın ilişkisi, ele aldığı yapıtı anlamlandırma annit Sahtegi'nin Notlan'nı Husserl'in de KredıYaytnlan/97s Kara Anlatı Yazarı /Semih Gümüş/ Yapı S A Y F A 3 T. C U MHURIY E T K İ T A P S A Yl 2 4 0