Katalog

SENNUR SEZER ir zamanlar, adı yalnızca Muzaffer Erdost'tu. Kardeşi llhan öldürüldüğünde, onun adını da ekledi adına. Yalnızca adını yaşatmak tçin değil, onun sorumluluklarını da üstlendiğini göstermek için bence. Ilhan Türküsü'nde, 'Sensiz kendim bilirmiydim?' diye seslendiği kardeşinin adıyla bütünleşerek 'kardeşi, arkadaşı, ustası ve çırağı'nın yokluğunun yalnızlığını azaltmaya çalışan Erdost, kırk yıla yaklaşan edebiyat çalışmalarını dört kitapta topladı: Onu Anlat Işte (denemeler), Havada Kalan Güverçin (şiirler), Ey Karanlık Mavi Güneş (Öyküler), Adam İçin Türevler (eskizler). Bu dört kitap, Erdost'un genç okurlarca çok iyi tanınmayan bir yanını ortaya koyuyor, edebiyat tarihimizdeki yerini, lkinci Yeni adıyla anılan şiir akımındaki payını. Muzaffer Ilhan Erdost, Adam için Türevler'in "Önü için not" bölümünde bu kitapların onun yaşamındaki yerini şöyle açıklıyor: "Bugünkü beni oluşturan dipte, şiir, öykü, eskiz de var. Orada devrimci ne var. Yalnızca yaşamın kendisi. Devrimin devrimcisiyok, teorisi yok, pratiği yok, yayını yok, bilinci yok, örgütü yok. Varsa da ben bilmiyorum. Bu yoklar şimdi var, o günkü varlarşimdiyok." B Yaşamın ve değişmenin kısa tarihi İJir zamanlar, adı yalnızca Muzaffer Erdost'tu. Kardeşi îlhan öldürüldüğünde, onun adını da ekledi adına. Yalnızca adını yaşatmak için değil, onun sorumluluklarını da üstlendiğini göstermek için bence. îlhan Türküsü'nde, 'Sensiz kendim bilir miydim?' diye seslendiği kardeşinin adıyla bütünleşerek 'kardeşi, arkadaşı, ustası ve çırağı'nın yokluğunun yalnızlığını azaltmaya çalışan Erdost, kırk yıla yaklaşan edebiyat çalışmalarını dört kitapta topladı: "Onu Anlat îşte" (denemeler), "Havada Kalan Güvercin" (şiirler), "Ey Karanlık Mavi Güneş" (Öyküler), ve "Adam için Türevler" (eskizler). günün bilincine o vardı. Tarihsel derinliğine doğru ve geleceğe doğru. Dilini üretti. Değerler üretti. Ürettiğinin bilincine vardı. "Onu Anlat Işte, duyarlı denemelerden oluşuyor. Erdost "duyarlı olmayı, duygusallıkla özdeşlememek gerektiğini" vurgulamış Sunuş Notu'nda. Bu uyarıyı gözden kaçırmamakgerekli. Muzaffer Ilhan Erdost'un şiirlerinin altındaki tarihlere baktığımızda, onun şiir geçmişinin kırk yıldan öncesine uzandığını görüyoruz. 1950 tarihini taşıyan Akşam Şiiri tek dize: "Söğüt, eğme dallarını". Kitap üç bölümden oluşuyor: "Köprüden Uçan Güvercin, Havada Kalan Güvercin, O Uçan Bir Kuştu Gökte. Kitapta bir de Beş Adam Ile Gardiyan şiirinin oluşturduğu ek bölümü var. Muzaffer Ilhan Erdost, 19501990 arasında yaz Muzaffer Ilhan Erdost'un 'anlatttklan dığı şiirleri kitaplaştınrken şöyle sunuyor: "(...) Yetinseydim şiirle, o günlerde de sürdürürdüm şiiri. Hayır. Şiir, benim yaşam biçimimde bir öğe yalnızca. Yaşamımı tüm olarak şiirin kuşatmasını hiç düşünmedim. (...) Yayınladıkları zaman arada kalıvermişti bu şiirler. Şimdi de kalıverecek biliyorum. Böylesi daha sıcak geliyor bana. Çünkü aksini düşünün, o zaman, kendimi, yarışa çıkmış gibi duyumsardım. Sıkıcı olurdu. Hele bu yaşta." Erdost'un şiirleri, tanık şiirler, döneminin şiir anlayışına, giderek, döneminin olayîarına. "öldü kardeşim/ Işıyan bir gün gibiydi yığıldı yere/ Artık görmek istemem sabanı/ Duru göklerde parıldayan/ Akışan bulutlar arasında soluyan/ Güneşin ışıltısını da". Bu şiirleri "duyarlı bir aydının kırk ydı ve değişen şiirkonulan" diyeokumakdaolası. Erdost'un öykü kitabı Ey Karanlık Mavi Güneş ile eskizler (denemeler) toplamı Adam için Türevler'e değinmeden önce, bir anımsatma yapmam gerek, özellikle genç okurlar için. Erdost, 19571959 tarihlerinde Pazar Postası dergisi yazıişleri müdürüdür. Yazar sözcüklerinin hangisini açsanız "şiirimizde lkinci Yeni akımını destekleyenlerden biri" olduğuyla ilgili notlar bulursunuz. O dönemindeki denemelerinden, öykülerinden önemli bir bölümü yer alıyor Ey Karanlık Mavi Güneş Ûe Adam için Türevler'de. öykülerinin bir bölümü Seçilmiş Hikâyeler dergisinde, denemelerin bir bölümü de Yeni Ufuklar'da yer almış. Eskizler adını verdiği denemelerin son bölümünde Ahmed Arif için yazdığı (Mavzerine Şiir Doldurur) bir denemeyle, Pazar Postası ve lkinci Yeni Akımı için yazdığı denemeler yer alıyor. Erdost, bugünkü Erdost'un gözüyle o yılları irdeliyor. lkinci Yeni için yazdığı denemenin ilk satın, o dönemde de kendine çizdiği bir sınırı belirtiyor: Anlamsızakadarözgürsün! Erdost'un, özellikle bu denemelerinde ortaya çıkan yanı, geçmişini inkar etmeden, o günü, o günün koşulları içinde irdelemek. Kısacası, az rastlanır bir aydın dürüstlüğü. Erdost'un kitaplarında yer alan özyaşamsal bölümler ise bir başka tanık öğe. Cumhuriyetin ilk on yılında doğan bir köy çocuğunun, yaşamı, değişimi ve gelişmenin kısa tarihi. Bence, yalnız bu yüzden bile okunmaya değer. • Onu Anlat Işte/ Muzaffer îlhan Erdost/ Onur Yaytnları/ 72 s Havada Kalan Güvercin/ Şiirler/ Muzaffer Ilhan Erdost/ Onur Yayınlart/S6s Ey Karanlık Mavi Güneş/ Öyküler/ Muzaffer Ilhan Erdost/ Onur Yayınla*rı,88s Adam İçin Türevler/Eskizler/M Ilhan Erdost/ Onur Yayınlan/ 90 s SAYFA 7 Onu Anlat Işte, bir denemeler kitabı. Ölümlerin, tutuklamaların, acıların anlatıldığı denemeler bütünü. Kitaba adını vercn deneme, bu kitabın niteliğini özetleyebilir: "însan, bugünkü insan olmak için milyonlarca yıl, doğanın bir parçası, belki zamanın en uçtaki bir parçası olarak. Algıladı, bilincine vardı. Birleştirdi, ayrıştırdı. Ayrıştırdıklarını bileştirdi. Gün vardı. Âma Onu Anlat Işte Havada Kalan Güvercin HAVADA KA1 A N I.IJVI'RLİN Muzaffer Ilhan Erdost'un şiirlerinin altındaki tarihlere baktığımızda. onun sllr gecmlşlnln kırk yıldan önceslne uzandığını görüyoruz. CU M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 2 4 2