Katalog

P 0R T R E E R D A L G Û K S O Y Afrikadan, plantasyonlardaki kolektifiş şarkılanna Caz davulcusu Ulkenıizde "caz yazınının' önde gelen > isimlerinden olan Erdal Guksoy, 1955 Bandırma doğumlu. llk oğrenimini Konya'da yapan Göksoy, orta öğrenimini Kadıköy Maarif Koleji'nde tamamlamış. Ardından îstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bülümünde yükseköğrenimine devam cden yazar, çpcuk yaşlardan ilgi duydugu muziği uğraş alanı cılarak seçmiş. Ünivcrsite yıllarında pratık olarak müzikle ilgilenmesinin (Göksoy iyi bir caz davulcnsudur) bunda büyük kaıkısı olnıuş. Milliyet Sanat, Sanai ülayı, Varlık dergileıi ile Somul, Güne^, Dünya gazetclerinde müzik yazarlığı yapan Göksoy, halen Snidyo tmge Müzik dcrgisınin caz bölumünü hazırlıyor. Eleştirel Caz Tarilıi (1984), Dünden Bugiinc Laz (1988) kitaplannm da yazarı olan Göksov, çevirmenlik dc yapıyor. Blues'un kökenleri Blues'un kölelik döneminin ürünü olduğu genellikle kabul görür. Amerikan iç savaşı sonrasında ortaya çıkan Blues'da kölelik dönemi gelenekleri etkili olmuştur. lues'un kölelik dönemi ürünü olduğu genellikle kabul görür. Blues şarkıcılanna göre de blues, bu dönemin ürünüdür. Amerikan iç savaşı spnrası ortaya çıkmıştır. Kölelik döneminin gelenekleri etkili ve hiçimlendiricı nlmuştur. Bu gelenekler arasında kolektif ve eşliksiz iş şarkılan vardır. Bu^arkılarplantasyonkültürününürunüdür. Kökleri yalnızca iç savaş öncesine uzanmakla kalmaz, Afrika'ya kadar gider. "Liderkoro" kalıbındaki bu şarkılar plantasyonların ortadan kalkmasıyla yok olmuştur. (...) Vokal geleneğının kökenı Afrika'dır. Ama bütün siyah Amerikan çalgtsal müziğindc Afrika unsurlarının bulunduğu tartışmalıdır. Kölelik doneminde bazı eyaletlerde konuşan davulların kullanımı yasaklanmış, bazı eyaletlerde de baskı altına alınmıştır. Batı Afrika'da, örneğin Gonal'daki Ashanti'de konuşan davullar iletişim amac,lı olarak kullanılmaktavdı. Siyahların başkaldırılarında işlev yükJenebilir gerekçesiyle birçok yerde yasaklanmış; New Orleans gibi yerlerde ise kullanı mına açık biçimde 12in verilmişür. Blues formu, öyle görünüyor ki, iş şarkıları ve holler geleneğinin, plantasyon ve plantasyon sonrası dönemin çalgısal müziği ile Avrupa gelenekleri etki si altındaki şarkı yapılarının, 19. yüzyıl da siyahlarca uyarlannıiş biçimîerinın kaynaşımınınsonucudur. (s. 1012) Beyaz Blues Beyaz Blues'unun ilk dönemleri çok ilgi çekmemiş olsa da sürekli ve sert ritmleri, siyahlarınki ile karşılaştırılması olanaksız kumlu aksanları ve duygusal olmayan anlatısal söyleyiş biçemi ile bağımsız bir beyaz blues geleneği var dır. Blues ifade aracı olmaktan çok be timleyici sözlere yer veıen esnek bir bi çim olarak kullanılmıştır. Cîelenekscl dizelerin çokluğıı bunların bazılarının beyaz kökenli olabıleceğinı düşündur tür (...) İlk Beyaz BluesVulardan ükla homalı halk şairi Woody Guthrie, Tal king Blues (Konuşan Blues) türü ile başarılı çalışmalar yapmış. F.lvis Presley in That's All Right (1954) ve Sun Plak Şirketı'ne yaptığı dığeı plaklar blues kökenlidir. Carl Perkins, Jerry Lee Le wis gibi rock'n roll'cular da blues formunu kullanmışiar. (...) The Beatles, Dctroit'te yaygınlık kazanan Rhythm and Blues'un "TamlaTown" versıyonundan esınlenmesi ne karşılık, Rolling Stones Luisiana Blues'dan etkılenmıştır Yardbırds ve The Who da blues'dan etkilenen beai topluluklarındadır. John Mayall'ın Blues Breaksers'ına katılan Eric Clap ton bu döneminden başlayarak lılues'Ia içli dışlı oldu. (...) Blues çalan diğer beyaz Amerikan tophilukları arasında, Grateful De ad Captain Beefheart, Jefferson Aiıplane ve Canned I leat vardı. Belki de bu topluluklar içinde en iyisi Canned Heat'tir. Bu grupta, gitarlarda Al Wilson veHenry Vestinevardı. (...) Bütün yaşamını beyaz Blues'a adayan Janis Jop lin, eskiden Big Brother and The I Iol ding Company'nin vokalistiydi. 1 leyecanlı ve duyarlı performansı yalnızca acı çeken kişiliği açısından değil, ama beyaz "Blues"un ikilemi için de anlamlıdır: Sıyah geleneğin sınırları içındc kaldığında kısıtlı olmakta, bu sınırlar aşıldığında ise kimliğini yitirmektedir. "Blues" şarkıcılarının Avrupa'ya tur neye çıkanları prestij kazanddar. Champion Jack Dupree, Memphis Slim, Curtis Jones, Eddie Boyd ve Mickey Baker gibi bazıları da daha gcniş bir izleyici topluluğu bulduklarından Avrupa'ya yerleştiler. Ancak önemli değişimler geçirmekte olan blues'un kaynakları ve toplumsal bağlamlarından kopmuşlardır. "Blues" beyaz dinleyicileri kazandığında siyahları yitirmiştir.(s. 123131) B Luther Alıson, Montreux Festlvall nde oflluyla (solda) Bo Dlddlev, 7 Mayıs 1988 tarıhlnde Calif ornia da yapılan "Birlnci Buyuk Blues Festivali'nde (altta) . C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 117 S A Y F A »