Katalog

Fransızfilozofve tarihçi Badinter 'den iki kitap Top şimdi erkeklerde Elisabeth Badinter, Türkçede yeni yayımlanan "Annelik Sevgisi"nde, 17. yüzyıldan günümüze bir duygunun tarihini anlatıyor. "Biri Ötekidir" adlı yapıtında ise kadınla erkek arasındaki yeni ilişkiyi inceliyor ve "Top şimdi erkeklerde, ne istediklerini söyleme, cinsler arasında yapılacak yeni sözleşmeyi nasıl gördüklerini açıklama sırası onlarda." diyor. EllttbetJı BHtattr OzartM... Simone de Beauvoir'ın 1949'da yayımlanan ikinciCins 'inden 40yüsonra, bana göre, onun kadar önemli bir baska kitabın yazart Elisabeth Badinter. Filozof ve tarihçi. "Geçmişimizibümeden bugünü düşünmemiz,dolayısıylageleceğiyaratmamızmümkün olamaz "inanctndanyola çtkarak kadınlann tarihi alanında birbirinden önemli kitaplar yazmıs. Bunlardan ikisigeçen günlerde Türkçede de yaytmlandı. Birisi, annelik sevgisini biriçgüdüj doğa vergisi bir yetenek olmayıp tarihsel bir olgu olduğunu kanıtlayan Annelik Sevgisi,diğende tarıh, antropoloji, sosyoloji, psikiyatri gibi çok zengin insan bilimleri kaynaklartndan yararlanarak başlangıcıntfan günümüze kadınerkek ilişkilerinin tarihini anlatan, günümüzde ataerkil ilişkilerin en azından gelismis demokrasilerde çökmekte olduğunu kanıtlayan ve bizi yirmi btrinct yüzytlın ütopyaları üzerinde düşünmeye davet eden Biri Ötekidirkitabt. Kitabı tkinci Cins 'in yerini almaya aday kılan da bu zenginlig'i. Bu kitaplardan birinin çevirmeniolarak Cumhuriyet Kitap Eki'ne bir yazı yazmam istendiğinde, Badinter'in bir başka önemli kitaba yazdtğt önsöz bana, onun kadınlann tarihineyaklasımtnt ve serinkanlı feminizmini anlamak bahmından o kadar yararlt göründü ki, kendim bir şeyler karalamak yerine onun bu önsözünü çevirmeyi daha anlamlı buldum... Şirin Tekeli reynaud bize yüzyıla damgasını vurmuş bilinen ve daha az bilinen kadınlardan, sembol kişilerden ya da önemli sosyal olaylardan söz etmekle yetinmiyor, okura ilk kez, tarihimize, analize geniş yer veren, ama bütünsel bir yaklaşımla bakma olanağını sağlıyor. Bir yandan mekânla zamanı, bir yandan da temel olaylarla zihniyetlerin anlaşıknasında çok değerli bir yeri olan günlük yaşamın ayrıntdarını birleştirebiliyor. Kısacası özel olanı küçümsemeden evrenseli yakalamayı başarıyor. îşte onu "eser", yapan, gerçek biryaratıcddc ürünü olmasının asıl nedeni budur. Kitapta, çağımızın kadınlarını dgilendiren, spordan kültüre, modadan savaşa kadar her şey, derlemeleriyle, gerilemeleriyle, hayatıyla, ölümüyle, yüreği ve bedeni dgdendiren yanlarıyla anlatılıyor. Kitabın sayfalarını rastgele çevirelim: 1900 aralık ayi; bir Fransız kadınına ilk kez baroya yazdma hakkı tanınmış... Bu hakkı Amerikalı (1895), Alman ve ttalyan kadınlarından çok sonra elde edebilmiş olduğunu öğreniyoruz. Fransız kadınlarının yargıç olabdmek için 1946'yı, Yüksek Yargıçlar Kurulu'na girebilmek için 1950'yi, Amerikalı kadınların Harvard Hukuk Fakültesi'ne kabııl edilmek için yine 1950'yi beklemeleri gerektiğini büiyor muydunuz? Birkaç sayfa daha çevirip 1920'li ydlara bakıyoruz. Florence Montreynaud haklı olarak "düşük yapmaya teşvik ve doğmu kontrolüylc ilgili propaganda" konusundaki gerici' yasa üzerinde ısrarla duruyor. Bu vesüeyle, doğum kontrolü yöntemlerinde ve ilgili yasalarda, Fransa'da ve onun yanı sıra kuzey ülkelerinde, Sovyetler Birliği'nde, ABD'de ve Almanya'da meydana gelen gelişmenin aşamalarını hatırlatıyor bizlere. 1920'de Amerikah ve Kanadalı kadınlar oy verehiliyorlardı. Ama aynı yd Macarların da bu değerli hakkı elde etmiş olduklarını aramızdan kaç kişi büiyor, hatırlıyor? 1920 yılı aynı zamanda kullanddıktan sonra atılan aybaşı bezlerinin ilk kez kullandmaya başlandığı (ABD), genç kızların Katolik Louvain Üniversitesi'ne kabul edddikleri, kadın futbolunun doruğa eriştiği (evet! tnandır gibi değil, ama öyle...) ve Belçika Kongo'sunda Amerikalı araştırmacı Louise Pearce'in uyku hastalığına karşı ilacı bulduğu yddır. En ıınç fsarinlst Uka Tflrklyı Yine saytaları rastgele çevirmeyi sürdürüyoruz. 1924: Fransa'da devlet kızların da erkekler gibi bakalorya sınavıCUMHURİYET KİTAP SAYH04 Kadınların Yirminci Yüzyılı ELtMBETHBAMNTEfl Kadınlann Yirminci Yüzyılı bana okumam içinverileneniddialı kitaplardan biri. 1900'dan 1989'a kadar t u m dünyada kadınların tarihini yıl be yd anlatmanın hem gerçek bir meydan okuma hem de gerçek bir yaratıcılık yanı var. Atalarımızın geçmişini gün ışığına çıkarma söz konusu olduğunda bir benzeri daha olmayan bir girişim olduğu için bilgisizliğimize bir meydan okumayla .karşı karşıyayız. öteki iktidardan dışlanmışlarla birlikte kadınların tarihi, neredeyse bomboş bir sayfa gibidir ve kadınlar bunun yol açtığı engellemeyle karşı karşıyadırlar. Çünkü geçmişimizi bilmeden bugünü düşünmemiz, dolayısıyla geleceği yaratmamız mümkün olamaz. Kaderimize hâkim olabilmenin önündeki en büyük zorluklardan biri budur. Düne kadar, erkeklerin tarihin tek anlatıcıları oldukları için aktörlerinin de yalnız onSAYFA lar olduğunu düşünüyorduk. Son yirmi yddır kadın tarihçiler hiç durmadan tarihin boşluklarını doldurmaya çalışıyorlar ve Florence Montreynaud'nun kitabı da bu, geçmişi öğrenerek kimliğimizi bulma çabasının bir parçası. Kitabının konusunu XX. yüzyd oluşturduğu için bu çahşma gözümüzde .daha büyük bir önem taşıyor. Çünkü insanlığın bilimsel ve siyasal tarihinde bir dönüm noktası olan bu çağ, aynı zamanda kadınların yaşam koşullarında daha önce bilinmeyen bir devrimin gerçekleştiği bir dünemdir. XX. yüzyıl hakkında pek az şey biliyorduk. BUdiklerimiz birkaç önemli tarih, birkaç klişe ve zamanla unutulan birkaç anının ötesine gitmiyordu. Kadın tarihinin en iddialı uzmanlarının bile, bu kitapta araştırmalarına tuz biber katacak pek çok bilgi bulacaklarım söylerken yanılmış olacağımı hiç sanmıyorum. Ancak bu kitabın bize çok şey öğretmeye aday olmasının nedeni, zengin bilgiler içermesiyle sınırlı değil; bundan daha önemlisi eserin bize kadınların tarihiyle ilgili olarak bütünsel bir görüş sağlamasıdır. Florence Mont