Katalog

Bir Vietnam romanı ve acı gerçekler Gölge düştü üstümüze '80' sonlarında oluşan reform dalgasına omuz vermeyi başarır. "Bu, gerçeği olduğu gibi göğüslemeye hazır insanlann yüreğindeki ateşi körükledi" diyor Vietnamlı bir yazar. Savaşın kadınlar açısından ele alındığı bir toplantıda, bir kadın yazar, gorüşlerini açıklarken askerler için yollar yapan binlerce genç kadını anımsatarak, "Saçlannı, dişlerini yitiriyorlar, aybaşı görmez oluyorlardı. Savaş bittiğinde çoğunun erkeği yoktu" der. Savaş harekâtlarında kaybolan 300.000 Vietnamlıdan söz açddığında, Ho Chi Minh yolunda yok olan "tüm yitik ruhlar" hakkında konuşur. İlk aşkının bunlardan biri Vietnam da vakın olduğunu, orduya on sekiz zamanlara kadar, savası olduğundan pembe yaşında katılıp bir daha geri gosteren romanlar yazıhyordu Cerceklerıdaha dönmediğini anlatır fazla saklamdk ıstemeyen Thao, yerel yazın üzerıne kırgın savas gazileri de konuşurken, aklına o sabah sorunyönetım ıcln slyası bir olusturuyordu Dlfler cenazesine katıldığı eski aryandan Vietnam ın savas zamanı Sl Minh kadaşı Ling Nguycn gelir duyulan lıderı Ho de cabasıe nostaljı Nguyen de Thao gibı bir ga/i ve eleştirmendir Savaş onu akıl hastası ve alkolik yapmıştır. Anılannı ta/clemek ve içmek için sık sık sılah arkadaşlarıyla buluşuı ve sonunda ıçkı onu toprağa götüriır. "Topraktaki yaralar, bomba çukurları hep kapandı"diyorT I ao,"Ancak içimizdekiyaralaröyleceduruyor." Thao'ya göre 7aman, yazarların kaleminden gerçeklerin dökülmesi zamanıdır Ruslar "yarım ekmek, yarım ekmektir, ancak yanm doğrıı yalandır" derler. Thao , eski kahramanlık destanlarının bırer yalan olmadığını, ne var ki çıplak gerçekliğı de yansıtmadığını söylüyor. Savaşın her Vietnamlıya farklı biçimde yansıdığını öne sürerek "Savaştan önce tüm Vietnam halkının ortak bir amacı vardı" diyor. "Hedef zaferdi. Ancak vahşetin ardından gelen gölge, her birimizde değişik bir etki yaptı." 1968 Tet saldırısı bir dönüm noktası olur. Bedeli öylesine ağırdır ki pek çok Vietnamlı onu bir yenilgi olarak nitelendirir. Şukısırdongüyebakınkiaynıçatışma ABD kayıtlarına da bir yenilgi olarak geçer Savaş karşıthğını güçlendirir bu olay. Diğer bir katlıam da 1972'de Hanoi'nin birliklerinin Quang Tri kentine saldırmasıyla yaşanır. Kayıpların sayısını saptamak tümüyle olanak dışıdır. Kitlelerbir duş gibi gelip geçerek ölüme gitmekte, yerlerini yeni kıtleler, yeni düşler almakta ve bu karabasan Bao Ninh'in "Sevginin Bedeli" adlı romanı Amerikalılara karşı savaşan ve eve bitkin dönen bir askerin öyküsü. Sevgilisini, babasını ve uğrunda çarpıştığı o yüce özgürlük ideallerini yitiren bir askerin öyküsü. Bao Ninh'in romanı hep Amerika penceresinden gördüğümüz savaşın karşı pencereden panoraması. ÇEVİREN: DOST NtP Vıetnam'ın da kendince bir savaş sonrası krizi yaşadığının küçük bir göstergesi, başkentin hiçbir kitapçısında Bao Ninh'in savaşla ilgili "acı" romanının bulunamaması, çünkü kıtap çıkar çıkmaz tükendi. "Sevginin Bedeli", 1970 başlarında Amerikalılara karşı savaşan ve eve bitkin dönen bir askerin öykusudür. Kitabın sonunda kahraman, sevgilisini, babasını ve uğrunda çarpıştığı o "yüce özgürlük" ideallerini yıtirmiştir. Romanın temel fikrini oluşturan soru ışaretı, Vıetnamlı entelektüellere göre savaşta bir milyon kayıp vermiş bir ülke içın oldukça acı vericidir: 'Tüm bunlara değdi mi?' 'Acı ve keder dolu o ydlar Vietnam'a yoksulluktan öte ne getirdp Böylesı can yakan sorularla yüzleşmeye daha yeni yeni başlıyor Vietnam. "Sevginin Bedeli" bu yeni yaklaşımın bir göstergesi Vietnam Yazarlar Birliği'nin, söz konusu yapıtı en iyi üç kitap arasında göstcrmcsi deoyleelbet "İnsanlar savaşa tüm çıplaklığıyla bakmaya daha henüz başlıyorlar." Bu sozler, savaş ga/isı, oyun eleştırmenı ve Bao Nınh'e odül veren grubun üyesı olan NgoThao'yaait Ngo Thao'ya göre bu tür romanlar yakın zamana kadar, savaşı olduğundan daha pembe gosteı me eğilimindeydiler. Çelik yapılı genç savaşçı ve ormanda bekleyen guzel kız, hiçbirinden eksık olma/dı "Ne var ki", diyor Thao, "bu yazarlar on binlerce kişi için varolan tek şeyin ölüm olduğunu unutuyorla.dı." Gerçeklerı daha fazla saklamak istemeyen kırgın savaş gazileri yönetım için sıyasi bir sorun oluşturuyorlar. Diğer yandan, Vietnam'ın savaş zamanı lideri Ho Şi Minh'e duyulan nostaljı de cabası. Halk arasında, "Ho Amca"nın yaşıyor olsa parti liderlerinin yetersizliklerine ve art niyetli davranışlarına göz yummay?cağı, hatta 60.000 ölümle sonuçlanan Kampuçya (1979) rezaletine izin vermeyeceği fısıldanıyor. Phung Baloc'un "öyle Bir Gece ki" adlı öyküsü (1985), entelektüellerin savaş sonrası tepkisine erken bir ornektir. Komünist Partı tarafından ağır vergi yükümlülüğü altına sokulan ve kötü yönetilcrek yokluğa sürüklenen yoksul bir köyün öyküsüdür anlatılan Yaşlı bir köylu kadın, sonunda isyan eder: "Ey hükümet! Ey parti! tnsanlar acı çekiyorlar, biliyoı musunuz?" Vıetnamlı yazarlar Baloç'un, partınin hışmından kurtulmak için eyaleti terk etmek zorunda kaldığını söylerler Ne var ki başlattığı hareket S A Y F A 4 sayısızkereleryinelcnmektedır. Güney Vietnam'dan asla dönmeyen genç askerlerden birı de Nguyen Duc Minlı'tir Yetmiş altı yaşındaki babası, delikanlının 10 Ekim 1968 tarihli mektubunu hâlâ saklamaktadır. Şöyle yazar Minh mektubunda: "Saygıdeğer anavebabnm, Çok uzaklardaki oğlunuz, bugün siyasi çalışmadan sonra yo'a koyuluyor. ...HerVıe kadar üç yıldır evden ırak kaldıysam da aileme olan sevgim bir an olsun aklımdan çıkmadı, ne gülerken, ne ağlarken..." O kış, oğlunun Güney Vietnam'da şehit düştüğüne ilişkin bir belge ulaşır baba Minh'e. Minh'in son mektubu daha geç geldiğinden acı gerçeğe inanmak istemez babası ve yıllar yılı Güney Vietnam'dan haber bekler, oğlunun izini sürer Neden sonra ümidinı yıtıren babaya şu soru yoneltilir "Eğer Minch şimdi eve dönse ve zaferin kazanıldığını, Amerikalıların altedildiğini öğrense ne hissederdi acaba?" Babası bakışlarını yere indirerek yanıtlar "Düşünüyorum da, belki de yüreğinde sevinçten çokhüzünolurdu.." G C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 100