Katalog

Polonyalı yazar Gombroıuicz 'Pomografi' ile Türkçede G'nin ayıp romanı! DEMİR ÖZlü Pornografi / Witold Gombrowicz Çeyiren: Berran Ersan / Remzi Kitabevi İst. Haziran 1991 / 208 s. / 15.000 TL. CKK Kod No: 097. 623 Üıılu Lülita romanının ya zarı Vladimir Nabokov gibi 20. yüzyüın buyük siırgun yazarlarından olan Polonyalı Wkold Gombrowicz'in en öneınli nıetinlerinden biri Pornografi adını taşıyan ruman (oyun, şîir, felseli metin, adlandırılması giiç yapıt) Türk diline çevrildi Pornografi, Türkçeye Gombrowıc/. ıJen çevrilen ilk yapıttır. Öte yandan da bıı çok ilginç yazar Türk edebiyat okurlarınca hemen hemen hiç tanınmamaktadır. Witold Gombrowicz'in, yirmi dört yıl kendi sürgıınünü yaşadığı Arjantin'de, PEN Kuliibii yöneticilerine gdnderdiği ele^tirel, alaycı mektup yayımlanmıştı, geçen yıllarda yayımlanan GERGEDAN dergisın de. Gombrowicz, 1904'tc Polonya'da Maloszyce'de doğdu. Babası Litvanya kökenli bir iş adamıydı; annesi Polonyalı toprak sahibi bır aileden geliyordu. Varşova Üniversitesi'nde hukıık okudu 1926 yılını Frama'da geçirdi. 1927de Polonya'ya döndü. 1933'te "Olgunlaşma dan Önceki Doneınin Anılan" adlı öyküler kitabını yayımladı. 1937de de başyapıtı olan ilk romanı Ferdydurke'yi yayımladı. Daha sonra da ilk tiyatro oyununu. Yvonne, Burgonya Prcnsesi. Bu başyapıt (Ferdydurke) ele^tirmenlerce yadırgandı. Anla^ılmamasına iizülen Gombrowic/ Italya'da, Avusturya'da yolculuklara çıktı. Sonra da 21 Ağustos 1939 günü, bır gemiye binerek, kendini sürgün et tiği BııenosAires'e gitü. Orada 1963 yılına kadar otııracak, Günce'sinin bir yerinde "Sürgün mezarlıktır" diye yazdığı halde, bir daha Polonya'ya dönmeyecektir. 196Vtc Ford Vakfı'nın biı yıllık bursuyla Avrupa'ya, Bcrlin'c geldı. Daha sonra da Montc Carlo yakınındaki Vence'a yerleşti. 1969'daki ölümüne kadar orada kaldı. Gombrowicz, BuenosAıres'tekı Polonya topluluğundan u/.ak kaldı; Borgcs, ücaınpa ve Sur grubunca teins.il edilen Arjantin entelligensiasını n da cekiciliğine kapılmadı. Orada, BuenosAires'in aşağı mahallelerine, ozellikle unlü vvitold ve Rlta Combrowlcz Mayıs 1966 da mahalle Rotiro'da kendisini bajarısızlık getirdi ona. Ernesto Sabato, Alessand "genç erkek orospular vc gero Russovitch'le arkadaşlık kurdu. Bu dostlukları micileıle eşcınsel deneylere" 1963'te Arjantin'i terk edişine kadar sürecektir. verdi. Rex kahvesınde, kenBu ydlarda sürgün Polonyalıların ünlii dergisi di masasında oturdu, satranç Kultura'da yazmaktadır; ünlü Fransız eleştirmeni oynadı. Tıpkı, havaştan önce Maurice Nadeau tarafından ke^iedilir. Fransa'ya Varşova'da yaptığı gibi. Vartaşınır; sonra da yapıtları art arda Fransız dilinde şova'da, savaş sırasında Nayayımlanır. Pornografi'yi olgunluk çağında yazar. zılerce öldürülen Bruno Bir yıl oturdıığu Berlin'e, Alman yazar dostu IngeSchulz ile Wıtkıewıc7. kahve borg Bachmann'la ilişkisi dolayısıyla gelir. Orada, arkada^lan arasındaydı ArUwe Johnson ve Günter Grass'la karşılaşır; bir jantin cdebiyatının yapısına kahve ya^amı kurarlar. bazı ele^tiriler yoneltmi^ti; Gombrowicz'i, gençliğinde, burjuva babasının bıı eleştiriler de Arjanıinli yaevlendirme istekleri hep başamızlıkla sonuçlanmışzarlarca hiç ho^ karşılanmatı. 1964'te altmış yaşında olan yazar genç Kanadamıştı. lıFransız bir öğrenciyle, MarieRita Labrosse (son1947den sonra arkada^larının yardımıyla İspanyolcaya <,evirdiği Ferdydurke'yı Arjantin'de yayımladı. Aı dından da Evlilik adlı oyunıınu Bıı yayınlar taııı bir radan Rita Gombrowicz) karşdaşır. Beraber gezmeye, yaşamaya başlarlar. Gombrowicz, Batı Avrupa'da tanınmış bir yazar olmuştur\ Kendisine art arda ödüller verilir, interview'ler yapdır. 18 Aralık 1968'de bir kalp krizi geçirir. Bir ay sonra da Rita ile evlenir 24 Temmıız 1969'da Gombrowicz, soC U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 7 7 Nlcolas Barthelemv nln Combrowlczln"Pornograf I" sl Içln yaptığı bir lllüstrasyon S A Y F A 10