Katalog

Afrodit'in Adası olarak anılan Kıbrıs, seyyah Rimbaud'nun ilk duraklanndan bıriydi Kendini inkâr etmek isteyen birısi için Kıbrıs fazla sevimli bir adaydı. Rımbaud'cu yazarlardan Jean Blot, Magazine Litteraire dergisinin Ha/iran 1991 tarihli sayısında şairin Kıbrıs gunlerıni anlatıyor. Rimbaud'nun Kıbrıs günleri Kendini ınkâr etmek ısteyen Rimbaud'nun ılk duraklanndan binydi I lk etap Kıbrıs'tı Kendini ınkâr etınek ı«,ın gı dılen yol ımındu, kendının dı^ındakı hır kısılı ğe sessı?ce ve urtalamanın altında bır cırtamda ulaşmak ıçın çok yurumek gerekıyordu Rım baud bu ıç yolculuğun ılk durağı olarak Afro dıt'ın Adası'nı seçtı Ingıltere 1878 vılının tımnıu/ R I M B A U D V ER I M B A U D V I L I Arthur Rmıhaııd, ^ıııın James Dean ı 1891 de 10 kasım gunu mavı parlak go/Irıını sorı ke/ yumduğundan bu yanj ^ıııı ve Iıavıa vaiantısı u/crıne en çok kıt.ıp ya/ilan Fransız delıkanlısı 1871 Patıs Komıınu lıcyttanıyla "Parıs Savaşı şarkı>ı" ^ ya/an Rimbaud'nun posterlerı Mayih 1968 dt avnı kcnttc M.ıo nunkıleıın vanında gulumsedı Bugun Iransa'd.) hâlâ en (,ok sayıda ortaokul vc lıstye adını veıen jaır genç kı/ların hatıra defterlerınde afyonluca bakıyor Ldebıyat derslerınde sevgıyle okunan zıpkın dızecı, başka ^ıırleıt ^aıkılara, roman ve hıkâyelere konıı vıllardır Sarhoş (ba/ıları esrık dıyor) Gemi'nin kaptanıydı Cehenncınde Bır Mcvsım ı ya?dı Harflerı renkledı aşkı ısvanı, umudıı umutsu/lugıı dı/elere doktu Paul Verlaıne mı onu sevdı, o mu Paul'e vuruldu, escınsellık ve alkol uzmanları bu konııda karar veremedı Denn tra|cdılcr yaşadı, sevgıhlerı onu o sevgdılerını vurmaya kalktı Daha o /amanlardan blucınlıydı Muthış de seyyah 1854te doğmuştu, tum çağdaşlarını şursel olarak etkıledı, çok u/un yaşamadı sadete gençlığınde dızttılık yaptı, sonra da eMr tuctarlığından afyon kaçakçılığına kadar bınbır karanlık ışte adından so/ ettırdı laj ocaklarında ısçılık kıreç kuyularında hamallık yaptığını gızledı Parayı çok sevdı E51 dostu vardı ama, annesını ve kı/ karde^ını ayrı bır ycre koydu Afrıka gunlerı kuşkularla doluydu Gerçekustutuler bu Afrıka defterını hep kurcaladılar Devrımcıler onun Komun şaırlığınden somurgecılığe geçtığını one surduler Ama ^ıırı her seferınde yenı yoruınlar doğurdu Şaırken eleştırmenlere uzmanlara hıç yu? vermedı Şıırının değerlendırmesı uzerınde durmadı Yazdı, yayımladı Onun yazdıklarının belkı bın mıslını bıyografı ve çozumleme olarak yazdı ondan sonrakı yazar ve uzmanlar Sadece 1991 başından bu yana, yanı Rımbaud yılının ılk 7 ayında Fransa'da Rımbaud'yla ılgüı 22 kıtap yayimlandı Şııı kıtaplarının yenı baskıları harıç Bu yıl, ba^ta Rimbaud'nun doğum kentı Charlevılle olmak uzere Parıs, Londra ve Bruksel'de semıner, konferans, kongrc, sergı, şıır gecelerı, tıyatro gostcrılerı ve fılmler hep Rımbaud'yu anıyor Şıırın erken James Dean lydı Motosıklet kazasında olmelıydı Hastalandı, acı çektı, hastaneye yattı, bır daha kalkmadı Ffsanesı dımdık RaiW Mraı Sarhoş Gemi'nin kaptanı "Çcvre koylerden gelıyorlar Kimı zaman gunde 60 ışçı çalıstırdığımız oldu. Onların başında genellıkle ben oluyorum..." Ortam pek gevşek değıl, hatta gergın, sık sık kavgalar çıkıyor şantıyede "Ben araya gırıp yatıştırıyorum. Kavga edenlerı "Kayaların olıışturduğu kaosun ortasındayım. barıştırıyorum" dıyor kendınden emın ve mutlu Nehır var, bır de denız Başjta bır ^cy yok Ev şaır yok, tarla yok, bağ bahçe yok. Bır tek ağaç bıle "Burada, Kıbrıs'ta bana her 7aman ış var Deyok Kus, avlıyoruz ya da tavuk yıyorıı? Ben harıç rnıryolu ınşaatına başlayacağız, kaleler filan inşa burada yaşayan butun Avrupalılar hastalandı, hatedılecek, kışlalar yapılacak, sonra hastanc, liman ta 3 4 kışı de oldu " ve kanallar yapılacak " 20 kışıydıler Kıbrıslı ışçıler Avrupalılara oranla Sergıi7eşt şaır aslında geç kalmıstır 24 Nısan sıtmaya daha dayanıklıyddar 1879 gunu hâlâ Jean Thıel ve Mahdumları Inşaat Şırketı'nde çalıs maktadır ve artık şantıye şefı olmuştur "Taşları gemılere yuklıiyoruz, dınamıtle kayaları parçalıyoruz vc taş kesıyoruz " Sıtma tehlıkesı uzaklaşmış ancak bu ke7 bır ba^ka bela musallat ol muştur, Kıbrıs'takılere "Bit, gece gunduz muthış bır ışkence " Tum bu olumsuzluklar, u,kı ve verialneden Rlmbaudnun hâlı $alr Paul verlalne. Rlmbaudyu adım adım izleyecek onu bıtler mı acaba ış düelloya davet edecek hattâ Intlhar tehdldlnde bulunacak kadar yakın dostuydu Ikl erkek çılen ayaklanmaya arasındakl bu yoflun lllşkl klml zaman kanlı kavgalara neden olmujtu verlalne in $lirlne yansıyan bu sevgT ve nefret kalemlne de yansıdı i$te sairin cizgiıeriyie sıkıntılı ve kararso sevk etmıştır5 Her Rlmbaud ayında adnyı almı^tı Turk ışgalı altında sııskun ka lan ada parlak bır geletck vaat edıyordu Oylebine macerapcrcst Rımbaud, şıır alanında panldanıak ısteyen bır Onasıs'ın umutsu/ amatotluğuyle /en gın olmava kararlıydı Yuıuyerek Vogcs'a gıtrı, oradan tla yıne yuruyerek Saınt Cıothard'a gcçtı 1878 yılındayız ve ekım ayındayı? Ru/gâr sert ayrıca kar da yagmıj Rımbaud, I ugano ve Ceno va'ya kadar ıızanır ve 19 kasım gunu de bır gemıye bınıp Iskenderıye'ye yollanır Aralık ayından ıtıbaren dostlarına ya/dığı mektuplarda "İngılız Adası" Kıbrıs'a ba ı^<,ı grubunun (.evırmenı olarak gıttığı nı belırtır Bır Fransı/ muhendıs, kı cıddı ve bece rıklı bır adamdır, Rımbaud'ya bazı vaatlerde bu lunmujtur Ama bu muhendıs, Rimbaud'nun annesınden bır belge talep etmektedır "A^ağıda imzası olan Roclıher'de arazi sahibı ben Bayan Rımbaud, oğlum Arthur Rimbaud'nun benım arazımde bır sure ı,alış.tığını beyan ederım" yazılı belge bransu muhendıse ulaşır Bunun uzerıne de Rımbaud 16 kasım gunu Larnaka'ya gelır 15 Şubat 1878 gunu arkadaşlarına gonderdığı mektupta ıkı aydır denız kenaıında bır ^antıyede kâhyalık yaptı ğını yazar Ayrıntılara gore buradakı taşların gemı ye yuklenebılmesı ıçın bır kanal ka7maktadır m,Jeı ve şantıyeye en yakın koy, vuruyerek bır saat uzak tadır Çevrenın man/aıası Rımbaud'da bıra/ dus kırıklığı yaratmıştır, antak ı^ık şahanedır ve renk ler ürtadoğu'nun klasık renklerıdır, yıne de Rım baud oyle kendınden fılan geçmemıştır Plcassonun Rlmbaud su ve Sürreallstler Plcassonun 1960 ta çlzdlul Rlmbaud Başta Andre Breton olmak uzere sürreallstler Rlmbaudyu keşfettl ve benimsedl Arthur, gerçeküstuculer Içın "Bulug çağının tanrısı ydı Rlmbaud nun karamsar başkaldırısı muphem, afyonlu bakı$ian ardında gerçeğln oteslnl gördu Bretoncular CUMHURİYET KİTAP SAYI 75 S A Y F A 9