Katalog

Atilla Dorsay 'Benim Beyoğlum' adlı aşkım anlattı Yeniden 'Beyoglu'na cıkmak' mın da simgesiydi. Bugün ise mimari ve kültürel bir değişimin eşiğinde. Son zamanlarda üzerine çok yazıldı çizildi. Yayımlanmış ve yayımlanma Yavıncılık, İst. 1991 / 159 s. / 25.000 TL. aşamasında epey kitap var elimizde. Çağdaş Yayın CKK Kod No: 028. 065 cılık'tan çıkan "Benim Beyoğlum" en yenilerinden biri. Yazarı hepiınizin yakından tanıdığı bir Beyoğlu tutkunu, kendi deyişiyle "sempatizanı" Atilla Beyoğlu, Istanbul'un tarih Dorsay. sel ve kültürel çekirdeğini Beyoğlu üzerine yazma serüveniniz nasıl başoluşturan üç ilçeden biri (diladı? ğerleri Fatih ve Eminonu). I978'de Çiçek Pasajı üzerine yazdığırn yazı Istanbul'un fethiyle bu yakahem Beyoğlu hem de ijehircilik üzerine yazdığım ya fzmirli Rıımlar yerleşti. ilk yazıydı. () da bir itkiyle oldu. Pasajın on ccpheNüfus arttıkça kent 16, yüzsı zamanın belediye başkanı tarahndan yıkılmak isyılda Pera (Beyoğlu) ve Gatenıyordu Bırçok kıırum ve kışi tepki gösterdi lata yönüne doğru büyüdü. Ben de Beyoğlu'nu seven ve eli kalem tutan bir ga 19. yuzyılın ilk yarısında zeteci olarak buna karşı çıkma gereği duydum. Taksim ve Halıcıoğlu kışlalaSonra yazılar devam etti. Ama ^unu vurgulamak isrı çevresinde yerleşmeler çoğaldı. Bu dönemde, tiyorum ki ben Beyoğlu uzmanı değilim. Böyle bir Beyoğlu ve Galata'da daha çok ticaret, finans ve alan yok. Bu semtin tutkunuyum, sempatizanıyım, eğlence etkinlikleri yoğunla^mıştı. Bu yuzyılın ikinbu nedenle yazıyorum. ci yarısında Batı tarzı yaşamı benimseyen bazı Benim Beyoğlum için çok sevilen birine Türkler de bu bölgeyi mesken tuttular. Cumhuri(çünkü Beyoğlu'nu kişilcştiriyorsunuz kitabınızda) yetin ilk yıllarında eğlence ve alışveriş merkezi olüdenmiş gönül borcu diyc bilir miyiz? ma durumunu koruyan semt ticaretin Harbiye ve Bir gonul borcu ya da bir aşk öykusü diyebiliŞişli'ye kaymasıyla eski önemini yitirdi. En hareriz. İnsanlar bazen semtlere de âşık olabilirler. Gaketli dönemlerinde Beyoğlu, Batılı tarzı kadın erlatasaray Lisesi'nde okudum hem de yatılı olarak kek ilişkileri, giyimi, yiyecekiçeceğiyle ve sanat oryani her gün "Beyoğlu'na çıkma" şansım yoktu. tamıyla Türkiye'nin Batılılaşma çabalarının bir Bu iki tür yarar sağladı. Birincisi derslerimi aksat simgesi haline gelmişti. Avrupa ve Amerika'dan madım, ikincibi bu semt benim için hep gizemini getirılen yılın filmleri ve popüler sanatçılar uzun korudu. Yalnız çarşamba ve cumartesi öğleden süre başka kültür merkezi bulunmayan İstanbul'da sonraları çıkılabilen böylesine renkli bir semtin taBeyoğlu sahne ve sinemalarında seyirci karşısına dını ve bende yarattığı duyguları kolay kolay anlaçıkma olanağı buldular. tamam. Tiyatro zevkini Beyoğlu Küçük Sahne'de edindim. En yeni filmleri yine bu semtin sinemalaKültürel yapısı, mimari dokusu ve kozmopolit rında izleme olanağı buldum. O yaştaki bir genç ortamıyla önemli bir semt Beyoğlu. Bir dönem Baiçin son derece çekici olan gece hayatını ilk orada tılılaşmanın simgesi olmakla beraber yakın zamankeşfettim. îçki içmeyi, damak zevkini Beyoğlu lolara kadar lümpenliğin ve yoz bir (arabesk) yaşakantalarında öğrendim Ülkeleri, kentleri, scmtleri anlamlandıran insanlarının kimliği, insanları şekilleyen de çevrenin kimliği. Beyoğlu bu anlıımda sizi hangi yönleriyle etkiledi? Bir şeyi ne kuçümsemeli ne abartmalı. Benim kişiliğimın oluşumunda Beyoğlu'nun mutlaka etkisi oldu. Üstelik bu etki badece benim için değil aynı ku^ak ve daha birçok kuşaktan insanlar için de söz konusu Beyoğlu, bence, özellikle genç insanlar üzerinde buyulü bir etki yapan bir semt. Büyü, bu semtin ıçerdıği pek çok öğenin son derece yaşamsal olmasından kaynaklanıBeyoglu ndan bir tlyatro anısı (soldan saga): Engln Cezzar, Zeynep Tedü, Sallh Cüney, yor. Cıcnç kuşaklar burada Cülrlz Sururl, AJda Pekkan ve Hatdun Dormen bir galada. Benim Beyoğlum / Atilla Dorsay / Çağdaş yalnızca bir sanat kültürü değil aynı zamanda bir yaşam kültürü de edindiler. Ben başkalarından çok etkilenmedim. Toplumumuzda vefa duygusuna sahip az sayıda insanlardan biriyim o kadar. Genelde unutan bir toplumda bizim gibiler "nostaljik" olarak niteleniyor. Oysa bu kör bir nostalji değil, eskinin iyi değerlerinin, günümüz yaşantısını daha estetik, zevkli ve güzel küması için korunması olarak anlaşıK malıdır. Beyoğlu'nun korunması, kimliği, niteliği üzerine birçok görüş var. Kitabınız bu açıdan neyi dile getiriyor? ~ Son zamanlar da Beyoğlu ile ilgilenmek moda haline geldi. Birçok kitap yazıldı. Beyoğlu üzerine ortaya alılan tezlerin bazılarına katılıyorum. Asmalımescltte ünlü Reflk Res Bazılarına ise karşıtoran'ın eskl verl. Slmdlyse yan v ı m örneein "o dakl sokafla taşınmış bulunuvor. V • ^ r n c K ı n " insanlar artık yok, dolayısıyla Beyoğlu eskisi gibi olamaz" ya da Attila İlhan'ın söylediği gibi "Aslında bizimle ilgisi olmayan, Batı'dan ithal edilmiş, yozlaşmış bir Batı hayranlığını ve özentisini simgeleyen bir semt." Bt>yle bakarsanız 'bırakın yıkılsın' da diyebilirsiniz. Bütün bu yaklaşımlar ve çelişkili görüşler arasından bir doğru yol bulabilinz. Bunu benim kitabım gösteriyor demiyorum, ama nostalji ile gerçekliğin, duygusallıklasomut yaklajım dengesiyle bulunabileceğini düşünüyorum. Bugünkü Beyoğlu'ndan, mimari dokusuyla, insan malzemesiyle, şehrin topografyasındaki yeriyle, sinemalarıyla, ticari önemiyle nasıl faydalanabiliriz? Bunun üzeri ne düşünmek gerek. Beyoğlu'nun kültürel, mimari ve çevresel restorasyonla ilgili birçok tartışma çıktı. Hattâ gidişatı kötüye yoranlar da var. Konuya yaklaşımınızdaki iyimserlik dikkat çekici. İyimser olduğum doğru. Çünkü karamsar olmak insana hiçbir umut kapısı bırakmıyor. Ben, Beyoğlu'nun en çok yozla^tığı, hattâ uçurumun dibine düştüğü dönemleri de ya^adım. Öyle ki elektrik kısıntısı öne sürulerek kentin tek eğlence caddesinin elektrikleri kesildi Bir umut, bir neşe sokağı olan Beyoğlu, karanlıklara gömüldü Sade ce Beyoğlu ile ilgili değil, hemen her şeyde bir koruma bilinci oluşuyor. Bu a^amada karanibarlığa yer yok. Evet, girdiği her yeri kemiren çekirgeler surüsü gibiydi, ama buna karşı dengeler kuruldu. Örneğin, Yeşiller Partisi ya da Caretta Caretta'ların korunması Bu olaylarla Beyoğlu'nun korunması arasında gözle görülür bir ılişki var. üorsay'a göre bu bir anı kitabı değil, yajjanmış, belki de yaşanmamı^ ^eylerin bir tülün ardından verildiği edebi bir yapıt. Beyoğlu üzerine iki küçük deneme yazmak üzere oturulup, birçok yazarın başına geldiği gibi konunun egemenliği altında sürüklenilen, tutkuyla şekillenen bir yapıt, hem de kısa bir sürede. Q S A Y F A 7 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 75