Katalog

Doğu'nun löksü halı Türk Halı Sanatı / Prof. Dr. Şerare Yetkin Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ist. 1991 'Türk Halı Sanatı' kitabının 2. bastmı yayımlandı Bilim adamlartyla lumpenproleterlerin koğuş muhabbetleri Blr12MartKronoloJisl Nerde O Eski Mapusaneler / Baskın Oran / Bilgi Yayınevi / 232 s. / 18.000 TL. / CKK 226 s./25.000 TL. Prof. Dr. Şerare Yetkin, "Türk Halı Sanatı" kitabını Uk kez 1974 yılında yayımlamış, yapıtının "Historical Turkish Carpets" Pnrt». fc»«Mı adı ile 1981'de İngilizce basımı da yapılmıştı. Prof. Yetkin, son zamanlarda halı sanatı ile ilgili olarak yeni bazı bıduntuların ortaya çıkması nedeniyle , kitabının genişletilmiş ikinici basımını hazırladı. Türkiye îş Bankası Kültür Yayınları Sanat Dizisi'nde yayımlanan yapıtında Prof. Yetkin, Türk halı sanatının 13. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Anadolu'daki gelişiminitarihsel akış içinde anlatıyor. Halı üzerindeki araştırmaların tarihi yüz yıldan geriye gitmiyor. Ama bilinen bir şey varsa o da halı sanatının başladığı yerin Orta Asya'da Türklerin yaşadığı bölgelerde olduğu. Yıınan kaynaklarında "Doğu'nun Lüksü" olarak tanımlanan değerli yer halıları çok eskiden beri biliniyor. Asurlular, Babilliler, Ahamenitlerinin halıları meşhurdu. Ancak bunlar şimdi bildi Tuık Halı Sanatı ğimiz düğümlü halılar değildi. 2 bin yıldan fazla geçmişe sahip olan düğümlü halılar, Prof. Yetkin'in "Giriş" yazısında belirttiğine göre 30 45 kuzey arz dereceleri arasında kalan ve bütiin Asya'yı kuşatan bölgede ortaya çıkmış. Halı gibi ısıtıcı bir zemin ancak bu bölgelerde kullanılabilirdi. Daha soğuk bölgeUerde zemin postla, güneyde ise hasırla kaplanıyordu. Ük zamanlarda avcıların avladıkları hayvanların postları bu bölgelerde de kullanılıyordu ama, çobanlar göçebe haline gelince hayvanların yününden elde edilen ipler uçları dışarı doğru gelecek jekilde düğümlenerrek birçeşit suni post yapıldı. Düğümlühalının en iptidai biçiminin bunlar olduğu belirtiliyor. Daha sonraları desenin ortaya çıkması için uçları kesilen yün iplikler bugünkü düğümlü halıları ortaya çıkardı. Son yıllarda Rus arkeoloğu Rudenko tarafından bulunmuş olan ve Leningrad Ermitaj Müzesi'nde sergilenen bir halı, halı tarihinde bugün için tek örnek olarak gösteriliyor. Halı üzerinde inceleme yapmış olanlar, bu halının "Gördes Düğümü" ile yapıldığını belirtiyorlar. Bu halı bulununcaya kadar bilinen en eski düğümlü halılar, Doğu Türkistan'da ele geçmiş halılardı. Bu halı parçaları milattan sonra 36. yüzyıllara tarihlendiriliyordu. Düğümlü halılara isim veren ve şekillendiren Gördes Düğümü ve Sine tran Düğümü olması nedeniyle halı tarihi Türk halılarından başlatılıyor. D KodNo: 152.573 FATMA0MN Toplumda, basınımızda bomba gibi patlayan, olay yaratan kimi yazılar vardır. 1952 yılında Vatan Gazetesi'nde yayımlanan Adnan Veli' nin( 19161972) MapusaneÇeşmesi başlıklı dizi yazıları da böylc 'olay' yazılardan biridir. Yine aynı yıl, Ankara Caddesi'ndeki Insel Kitabevi'nce yayımlanan Mapusane Çeşmesi, yılın en çok satan, en sözü edilen kitabı olmuştur. Ferit öngören'in deyişiyle; cpcukluğunu ağabeyiyle tstanbul denizlerinde kiirek çekerek, sahil yalıları öniinde karpuzcu taklidcriylc geçiren Adnan Veli, Boğaziçi ve Galatasaray Liselerinden sonra iki yıl hukuk okumuş ve hayata Babı Ali Caddesi'nden girmiştir. Bu dünyanın tadına vararak, yudum yudum yaşama isteğini bir idamlık olarak cezaevinde tüketmiş, değerli ve hakkı yenmiş yazarlarunızdan biridir Adnan Veli Kanık; mizah öyküleri ve çok etkili röportajlarıyla dikkat çeken yazarlarımızdan biri. Şair Orhan Veli Kanık'ın kardeşi. Adnan Veli deyince, Mapusane Çeşmesi gelir akla: Mapusanelerde yaşanan günlük olayların mizahî bir dille anlatıldığı o güzelim kitap, ki, ilk okuduğumda on dört yaşındaydım. Şimdi de canımın sıkkın olduğu zamanlarda elimden düşürmüyorum. Mizahî öyküler rahatlatıyor insanı. Baskın Oran'ın kitabını tanıtacakken, nerden çıktı Adnan Veli'nin Mapusane Çeşmesi demeyin, lütfen: Anmadan geçemezdim. Baskın Oran da Nerde O Eski Mapusaneler'de tıpkı Adnan Veli gibi dayaktan, işkenceden falan söz etmiyor; dört ay yirmi gün yattığı koğuşlarda yaşanan günlük olayları, burjuvalumpen ilişkilerini akıcı, kolay okunur bir dillc anlatıyor. 12 Mart'ın hıncını aydınlardan çıkardığı bir dönemde, bir ilçe cezaevinde, 'içerdeki' insan ilişkilerini deşiyor, hem de öyle bir deşiyor ki... Baskın Oran'ın kitabını okurken, Yusuf Aslan geçiyor gözlerinizin önünden. Deniz Gezmiş, Mahir Çayan, Sinan Cemgil ve diğerleri geçiyor bir bir. Amerikan Dışişleri Bakanı Cynıs Vance'i Esenboğa'ya indirmeme davasında Yusuf Aslan'la birlikte yargüanıp hükiim giyen Baskın Oran'ın 'kaçamak' revir ziyaretinde gördüğü Yusuf un durumu, okurken sizi de 'bitiriyor'. Nihat Erim Hükümeti, o dönemin ünlü Sibel Erkan olayıdahanelerneler. Hacettepe' yi işgalden 'içeri' düşen çocuklar. Mete Tuncay, Ozer Ozankaya, Doğan Avcıoğlu, Altan Öymen daha kimler, kimler... Bilim üreten insanlarla Manc1 ın ilk kez Manifesto' da kullandığı deyimiyle "iumpenproletarya"nın koğuş muhabbetleri... "Gündüz vakti herkeslc birlikte dalga geçtiğiniz akıldan noksan bir mahkumun, gece uykuda adam öldürmekten buraya düştüğünü öğrenirseniz ne y aparsınız ? Baskın Oran, bir 12 Mart kronolojisi ve bir otobiyografi sayılabilecek özellikler taşıyan; Ankara Merkez ve Kızılcahamam cezaevlerinde günü gününe tuttuğu güncesinde dayaktan, işkenceden söz etmiyor belki, ama 'işkence' sadece cezaevi yönetiminden görülen zulümle de sınırlı değildirki... D belirleyecektir. Kapımız şeriatça çalınırsa bunun sorumluluğu da sizlerin olacak Mflk CtytMC P. K.19 Fatlh İSTANBUL Okumak suç, öğretmenler okula gazete sokamıyorlar. Hele hele, Arsel, Tanilli okurken görürlerse yapmadıklarını bırakmıyorlar. Nedir bu karanlık özlemi...Atatürk bile yanlış öğretiliyor, suçlanıyor. Eğitim emekçileri, öğrencÜerine kitap tavsiye edemiyor, hem korku hem pahalılık..Artık uyanalım bu aymazkktan. MdyilZMKMANISA Suç Server Tanilli'nin "Islâm Çağımıza Yanıt Verebilir mi? " kitabının sadece üçbin basılması acı bir olay şeriat çığlıkları atanların kitapları yüzbinler basarken...İnsanlarımızın tııtulduğu Boşverdizm ve Yangeldizm hastalığının somut bir delilidir elli milyonluk ülkede 3 bin baskı. Evet insanlarımız; bu kitabın baskı ve satış rakamı sizin tuttuğunuz tarafı Boşverdlzm Olanaksızlıklardan Şu an cezaevindeyim. Maddi olanak yetersizliğinden istediğim kitaplara ulaşamıyorum. Bana göndereceğiniz kitaplardan birçok kişinin de faydalanacağını belirtmek isterim. Bilim, felsefe, siyaset, edebiyat, sanat her türlü kitap yerini bulacak. : E Tlpı Kapalı Cezaevi PK.1 28 USAK Cumhurlyet KİTAP. Sahlbi Cumhurlyet Matbaacılık ve cazeteclllk T A S adına Nadlr Nadl oCenel YayınMudüru HasanCemal oMuesseseMuduru EmlneU$aklıgll oYazılslerıMuduruOkav Gönensln Yayın Yönetmeni Celal Üster Yayın Sekreteri Mür$lt Balabanlılar GrafIk Yönetmen Nazan Tacer Reklam Müdüru AyscTorun : Rekiam Yönetmenı HülyaAkyol CUMHURİYET KİTAP SAYI 6 9 S A Y F A 3