Katalog

CASTRO SÜRGÜNÜ YAZAR CABRERA INFANTE'NİN HAVANA ÖZLEMİ Yak bir Havana Guillermo Cabrera Infante 1966 yılından bu yana Londra'da yaşıyor. Castro'dan nefretle, ülkesi Küba'dan ise sevgi ve özlemle bahseden Infante bazı Latin Amerikalı yazarların "Peri masalı yazdıklarını" söylüyor. EDİPEMİLÖVMEN/LONDRA de son kitabı "a Twentieth Ccntury Job" duruyordu. "Sunday Times" gazetesinin, "Halen yaşayan en büyük Kübalı yazar" diye tanıttığı kitabı. 195460 INtiNrE arasında Castro öncesinde Kü INGII.İ7CE ba'da sinema üzerine yazdığı J/YJ^/ denemelerdi bunlar. Castro ön noı. Y cesindeki Batista diktatörlü %$%£%££ ğündebaşınadertaçangörüşle TARIUINI Keıuin crı kozrnopolit scmtlcrindcn birinde, hemen bir giriş katı. Ortası yiiksek kemerli içiçe biri büyiik biri kiiçiik iki salon. Caddeye bakan camlarda içerden tavana kadar kepenkler. Önünde yerden tavana kadar bir kauçuk ağacı. Londra'ya 1%6'da geldiğinde yerleşmiş bu küçük daireye ve çok sevdiği Havana'sını harırlatsın diye almış kauçuğıı. Cabrera, siirekli masa başında yazı yazdığı için boynunu incitmiş, hoyunlukhı karşı ladı. Esmer, kısa saçlı, delici ciddi bakışlı, yııvarlak camlı gözlüklü, her lıali ile Latin. Kısa kıs>a, kcsik kci>ik konuşuyor. Yerler, ve tavana kadar her santimelrekare, kitap dolu. Bir saati aşkın konuş,mamız sırasında eşj Miriam (îomez, lafa hiç kanşmadan kitap ve kâğıt topladı ortalıkta. Aramızda masanın üzerin ri, Castro dönemindeki yeni REDAYAdiktatörlükte de başına dert aç NARAK ı . . ANLAıI 1NFANTE CASTRO FIRSATÇIYD1. YANINÜA DA AĞABtYİ RAVL VECHECİBİKOMÜNİST DESTEKÇİLERİ VARDI." C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 9 5 mayadevametmıştı. YOR 'Jabrera, Castro için nefret, Küba için sevgi ve özlem dolu. Castro için, "Bilemiyorum sonu Çavuşesku'nunki gibi kanlı mı olacak, yoksa Hitler'inki gibi uzun ve çekişmeli mi? Ama cminim ki Stalin ya da Mao'nun aksine, Castro yatağında ölmeyecek" diyor. Anne ve babası Küba Komünist Partisi kurucularından oldukları halde, kendini çocukluğundan beri demokrat görüyor. Babanız Küba Kumünist Partisi kurucularındandı. Anneniz de partide faaldi. Siz Castro ile de çalıştınız. Sonra yollarınız nasıl ayrıldı? INFANTE Bu sadece benim başıma gelmedi. Florida'da 1.5 milyon Kübalı yaşıyor. Los Angeles hölgesinde 40 bin sığınmacı var. New York'ta 50 bin kişi var. Madrid'de 100 bin Kübalı yaşıyor. Bunların hepsi Castro'dan kaçtılar. Sıradan yurttaşlann Castro yönetiminden kaçmaları ile sizin ayrılmanız arasında fark olmalı. Sizinkinde daha dcrin bir ideolojik neden olmalı. Anababanız da Komünist Parti'deydi. Siz de Castro ile çalıştınız. Neydi sizi kaçıran? INFANTE Annem ve babamın partide önemli rolleri olduğu doğru. Ama beni komünizme karşı aşıladılar. Çocukluk çağı, insanoğlunun cn çok ctki altında kaldığı, eğitim ve öğreniminin tcmelini oluşturan dönem.Nasıl oldu bu antikomünist aşılama? INFANTE Zamanla oldu... Castro ilk kez Kuzey ve Güney Amerika gezisine çıktığında ben de heyetindeydim. Uçakta birlikte seyahat enik. Dar ve sıkışık bir ortamda beraber oldum. Ve gördüm ki, lıalka inundırmaya çalıştığı kişi değil Castro. Televizyon kameraları önünde derhal bir aktör kesiliyordu. Ama esasında tam bir kabadayı idi. Castro'nun, Nasır gibi bir diktatör olacağını o zaman arüadım. Bütün bunlar 1960'lardaoluyor. Castro ile tanışmanız, Küba Devrimi'nden önce ama değil mi? INFANTE Evet, 1948'detanıştık. Ama o zaman komünist değildi. Castro'nun komünizmi 17 Nisan 1961'de Amerika'nın "Domuzlar Körfezi Çıkartması" üzerindedir. Küba Komünist Partisi, Castro ile işbirliğine, ancak (devrilen) Batista yönetimine karşı harekete geçtiğinde yanaştı. önce değil. Parti, Castro'yu bir maceracı olarak görüyordu. Babamın çalıştığı parti gazetesi "Hoy"da onun hakkında küçültücü ifadeler kullanılırdı. Parti, iktidar istiyordu. Castro da fırsatçıydı. Üstelik yanında Che Guevara gibi bir Marksist ve ağabeyi Raul gibi bir komünist destekçilervardı. Castro ile yollarınız nasıl ayrıldı? INFANTE Castro iktidara geldikten sonra Kültür Konseyi Başkanlığı'na atandım. Sonra orayı Stalinciler işgal etti, ayrıldım. Film Enstitüsü yöneticiliği yaptığım sırada "özgür sinema" fikrini işleyen kısa bir filmim yasaklandı. Kopyasını bile aldılar. Bu tam anlamıyla Stalinci bir sansürdü. 200 aydın durumu protesto için imza koydu. Bu dönemde haftalık edebiyatkültür dergisi "Lunes de Revolucion" yöneticiliği yaptım. Yazarlar Birliği'nin kongresinde (Castro bir konuşma yaptı, gayet saldırgan bir ifadeyle, "Her şey devrim içindir, hiçbir şey devrime karşı olamaz" dedi. Neyin devrimci olacağına ise Castro karar verecekt'i. Bunun sonucundabenim dergim dekapatıldı. İşsiz kaldım. Karım tiyatro sanatçısıydı. Ben böylece sosyalizmin yarattığı ilk pezevenk oldum. Karımın parasını yiyordum. 1962'de bana Belçika'da kültür ataşeliği önerdiler. Üç yıl kaldım. Annem ölünce Havana'ya döndüm. Kentimin ne hale geldiğini, arkadaşlarımın durumunu gördüm. Sürgünegitmek istediğimi söyledim. Kabul ettiler. Bir söz vardır: Kaçmak isteyen düşmana gümüşten köprü yapılır, diye. Böyle bir geçmişle, Castro gibi karizmatik bir lidere nasıl karşı çıkabildiniz ? INFANTE Stalin 1953'te öldü. Kruşçef, onu eleştirme cesaretini, ancak 7 yıl sonra göstcrcbildi. Stalin'in yarattığı sistemi değiştirmeyi insanlar yeni akıl ediyor. Castro ile tspanya'nın Franco'su karşılaştırılabilir. Franco öldü, ve Ispanya yeniden demokrasiye kavuştu. Hitler nasıl Almanya için bir yabancıysa (Avusturyalı) Castro da öyledir. Castro'nun babası İspanya'nın kuzeyinden Galicia bölgesinden, annesi Lübnanlıdır. Castro, Küba psikolojisine tamamen yabancıdır. Ispanyoldan çok, Levanten'dir. Evet, karizmatik bir kişilik, ama gangster Al Capone da öyle değil miydi,' Latin Amerikalı yazarlar hakkında ne düşünüyor? INFANTE Borges çok yalın bir dil kullanır. Aslında kafası bir İngiliz gibi çalışır, ama îspanyolca yazar. Batı'da tutunmasının nedeni budur. Kendisine Kipling, H. G. Wells, Shakespeare gibileri örnek almıştır... Diğerleri, örneğin Marquez için ben Carmen Miranda tipi yazar diyorum. Renkli ve yanar döner bir kalemleri var. Gayet egzotik, cafcaflı, gösterişli ifadeler kullanıyorlar, peri masalı yazıyorlar. Avrupalılar da sanki bütün bunlar Latin Amerika'da günlük yaşantı sanıyor. Gerçeğin bir çeşidini sihirli birkılıflasununca.Batılılarınhoşunagidiyor. O S A Y F A »