Katalog

Bedenim ruhumu dinlemiyor Adsız Sansız Bir Jude / Thomas Hardy Çeviren: Taciser Belge / İletişim Yaytnları, îst. 1991/ 484 s. İngiliz edebiyatının Viktorya çağından 20. yüzyda geçiş döneminin en önemli temsilcilerinden olan Thomas Hardy'nin (18401928) son romanı olan ve daha önce 1969 yılında Taciser Ulaş ve Nur Deriş'in çevirisiyle "Asi Kalpler" adıyla Altın Kalem Klasik Romanlar Dizisi'nden yayımlanmış olan "Jude The Obscure" (Adsız Sansız Bir Jude) adıyla İletişimYayınlan'ndan Taciser Belge çevirisiyle yeniden yayımlandı. Geçen yıl İngiltere'de 150. doğumyddönümükutlanan Thomas Hardy'nin, yayımlandığında büyük tepkiler alan, sansür edilen ve kendisine roman yazmayı bıraktıran bu önemli romanının (bu kez iki başkişisine "asilik" atfedilmeden "Adsız Sansız Bir Jude" adıyla) yeniden çevrilerek yayımlanmasının, dikkatleri bu özgün yazara çevirmesini dileriz. Romanın başkışilerine "asilik" atfedilmesini yerinde bulmadığımızı söylerken, burada, T.S. Eliot'un "Din ve Edebiyat" adlı denemesinden bir alıntı yapalım: "Son üç yüzyıl içinde edebiyatın din şuurundan nasıl kopup uzaklaştığını, en iyi bir şekilde bu sürc içinde yazdmış romanlarda görebiliriz. Bunyan ve bir ölçüdc de Defoe, belli bir din ve ahlak şuııru içinde yazmışlardır. Defoc'dan sonra roman, kendi çağının inancının herkesçe bilindiğini varsaydığından devrin din ve ahlak şuurunu vermemiştir. Fielding, Dickens, Thackeray bu gruba dahildirler. George Eliot, George Meredith ve Thomas Hardy ise zaten bu ijuura inanmamışlar ve eserlerinde bu şuurla yaptıkları mücadeleyi ifade etmişlerdir." Bu saptayıma dayanarak, Jude'un bunalıma düşüp tabını yakması ve dinden uzaklaşması, evlilik ve eğitim kurumlarına yönelttiği eleştirilerin, tek başına tepkilere neden olmadığı, yapıttaki yazgıcı ve karamsar söylemin de tepkiler aldığı açıktır. Gerçekten, Yunan tragedyalarını çağrıştıran, bireylerinin yazgılanna doğru kaçınılmaz gidişleri ve çaresizlikleri Hardy'nin üzerinde en çok durulan özelliklerinin haşında gelmektedir. "Adsız Sansızjude"un ikinci başkişisi olan Sue Bridehead'ın çocuklarının trajik ölümlerine kadar sahip olduğu düşüncelerinin de Eski Yunan kültüründen esinlenmiş düsünceler olduğu Ueri sürülmektedir. (Hardy'nin Tess dısındaki bütün kişilerinin temel alınan olay örgüsünü zorlamadan, büyük bir yükseklikten bakılarak tasarlanmış kişiler olduğu E. M. Forster'ın da altını çizdıği bir özelliktir.) I lardy'nin, ruh ve beden arasındaki amansız çatışma olarak tanımladığı romanda, çobanlıktan sonra öğretmeni Richard Phillotson'un uyandırdığı hevesle okuyarak, iyi bir eğitiın görüp önemli bir kişilik edinme yoluna başkoyan Jude'un önünü ilk kesen S A Y F A THOMASHARD Y'NINSON ROMANI YENİDEN TÜRKÇEDE A.K.IJS J\IY ARAYIN KİTAP İSTEYİN SERVİSİ cinsel cazibesine yenik düştüğü basit bir kız olan Arabella olur: Yani cinsel dürtü. Bu Jude'un içine sindiremediği bir zayıflıktır. Arabella'nın acı çekrnesine dayanamayacak bir kişiliğe sahip olan Jude onunla evlenir. Arabella'nın, daha sonra Jude'u terk etmesiyle bu engel ortadan kalkar ve adını Hazreti îsa (Christ) ve Kilise (Minster) sözcüklerinin oluşturduğu Christminster'in; üniversitesiyle ünlü, büyük düşünürler ve yazarlar yetiştirmiş, tarihi yapılarla donanmış kentin (Oxford) yolu açılır. Çelişkili ve düzensiz yapısını duyumsadığı dünyada, istenmediği çiftlikten (annesi kendisi daha bebekken intihar etmiş;tir) Christminster'in uyandırdığı çağrışımlara yönelir. Evrenin düzensiz yapısı ile kötülük ve çirkinliklere yabancılaşarak içe çekilme eğilimi gösteren Jude'u, içinde de evrendeki gibi bir çatısma bekler. Jude'u Christminster'e çeken bir diğer neden ise güzellik ve iyilik simgesi olarak gördüğü, öğretmeni Phillotson'un nişanlısı Sue olmuştur. Aklıyla duygulan arasındaki çatışmayı yaşarken, aynı zamanda Jude'un yaşamda bulamadıklarım aradığı kişi Sue, incecik görünüşünün akla getirmediği direnç ve güç isteyen bir yaşam tarzı seçmiştir. Jude'un Sue'ya bu yönelişi, bireylerde zamanla ortaya çıkmış neredeyse hastalık olarak görülebilecek bir zayıflık olarak işlenmiştir yapıtta. Sue, çocuklarının trajik ölümünü, işlediği günahın cezası olarak algılar ve birlikte yaşadığı Jude'u terk ederek kocası Phillotson'a döner. Toplumun birlikte yaşadıkları dönemde kendilerini kuşatan tepkileri yüzünden iş bulamaz duruma düşüp yoksullaşmış olan Jude, Sue'nun kendini terk etmesiyle yıkılır veyine, acısını unutmak için içtiği içkinin sarhoşluğuyla Arabella'nın tuzağına düşer. Hardy, rastlantıların önemli sonuçlar vermesi (örneğin zamanında ulaşmayan mektup), Wessex bölgesinin hurafeleri gibi öğelerle düny adaki saçmalığın altını çizmek ister gibidir. Zaman da işlenen (işlenmesi de çok doğal olan) hataların, suçların bedelini ödeten, saçmalığa da duyarsız olan bir etken olarak kendini göstermektedir. Yabancı olup çıkan Sue'nun terk ettiği yenilmiş ve mutsuz Jude'un, Sue'yu son bir kez görmek için çıktığı yolculukta yağmurdan iyice ıslanarak hastalanması onu beklediği ölüme yaklaştırır; saçma düzenin sonuna ulanan büyük gerçeklik olan ölüme. Zaten ölümü "seçmek" son bir kendini kanıtlama çabası olacaktır Jude için. Aslında, kısaca değinmiş olduğumuz romanda ana konuya bağlanan birçokyan konu ve unutulmaz sahneler vardır. Jude'un Arabella'dan olan oğlunun simgesel konumu da başlıbaşına incelenmeyi gerektiren bir konudur. Onun çocuk yaşında, verili koşullarla yaşamı reddederek (günahsız kardeşkrini öldürüp) intihar etmesi, böylelikle düşünselliğin yıkıcı bir sonuç ortaya çıkarması, romanın karamsar söylemi içinde bile acıtıcı oluyor okur için. Önemli bir yapıt "Adsız Sansız Bir Jude". Bu yapıtı yeniden Türkçeye kazandırdığı için İletişim Yayınları'nıkutlamakgerekiyor. D KtTİPHANE OKUMAYI SEVİYORSUNUZ, FAKAT KİTAPLAR DÜNYANIN PARASI DİYE DÜŞÜNÜYORSUNUZ. ÜSTELİK KİTABEVLERİNİ DOLAŞMAYA , KİTAP ARAMAYA DA VAKTİNİZ YOK. Bu Kart, kltapla ilgili tüm problemlerinizin MÜDÜR. KITAPSEVERLER MÜJDE * istediğiniz kitabın adını ve yazarını verin kitabınız adresinize getirilsin. * Seçimi siz yapın... Dilerseniz okuma sürenizce %10'una kiralayın, dilerseniz %30 indirimle satın alın. * Şiir, Roman, Araştırma, inceleme, Yardımcı Ders Kitapları ilgi duyduğunuz binlerce kitap. Bir kitap listesine, belli yayınevlerine bağlı kalrnadan. BİR TELEFONLA ELİNİZİN ALTINDA Dilimae yeni bir kavram daha girdi TELE KÜTÛPHANE. Kitap aramaya zamanı olmayan, kitap satın almaya para yotışlıremeyenler, TELE KÛTÛPHANEYE bir teletonunuz yeterlı. Kıtaplar adresinize gehrilıyor, okunduktan sonra adresinuden alınıyor. Basında TELE KÜTÛPHANE Star 1 Ana Haber Bülteni TV2 Gençlerle Programı Kitap fiyatlarınm yukseklığı nedeniyle Kitap okuyamadığınızı düşünuyorsamz Tele Kutüphans'den çok az bir ücretle kiralayabllirsiniz. Artık bahane yok. Kitap okumayı gerçekten garçektan seviyorsanız "Kimplar pthalı, o yüzden alıp okuyamıyorum" dlyamazslniz. Bu bahane geçerliliğinl yıtırdı. Tele KutOphaneye bir telefonunuz yeterii. Kitapları adrasinızden teslım alıp okuma sürenizce kiralayabllirsiniz. Kitabı binktırmek değil okumak önemli diyorsanız Tele Kutuphane slzleriçin. TEMPO Artık kıtaplar sadece vitrinleri süslemekten kurtuluyor. Kiralık kitaplar daha çok sayıdakı okuyucunun yeni çıkan kıtaplardan yararlanmasına hedefliyor. Okuyucular da bu uygulamadan son derece memnun olduklannı suylüyoriar. SABAH Okumayı seviyorsunuz ama kitap dünyanın parası diye düşönuyorsunuz. Hıç de değil. Arayın Kitap isteyin Servisme üye olun... isttdiğinız kadar kitap okuyun. YENİ ÛLKE Telefonumuz : 503 60 28 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 95