Katalog

ve sevecenlikle... Dişi fare atılıp sözünü kesiyor: 'Güzel birdüş,' dedidişi rare, ardındansilinipgitti." Yoksa gene de umııt ilkesi için açık kapı mı bırakıyorsunuz? GRASS " Tekrarlıyorum. İnsan soyununkeıulini yok etmesüreciniduı durmak kendi elimizde. Kitabı okurken, tüın kitaba tck bir figiirün egemen oiduğu izlcnimindcn kcndimizi kurtaramıyoruz: Dişi larc. Gctirdiği savlar karşı koyamayacağımız kadar giiçlii. Başlarda anlatıcı tiim gücüyle ona direniyor, belli ölçiidc başarılı da oluyor. Oysa sonımda fareyeyeniliyor. GRASS Yenilmek zorunda. Bunuıı sorumluluğu kibiııen yazara ait. Farcnin gctirdiği .savlara karşı insanlan savunamaz halegeldim sonunda. Karşı savlarını tükcnıii. Maalcset taredaha iknaediciydi. Yoksa siz de gcrçekliğin, daha doğrusıı tarihi süreçlerin edebiyatla değiştirilemeyeceğini ileri sürcn ıımudunu yitirmiş skcptiklcrden misiniz? Anlatıcı bu yüzden nıi sonunda dişi fareyc yeniliyor? GRASS Tabiı, edebiyatın boyle bir gidişatın yönunıı değiştiremeyeceği ortada. Edebiyat ancak bu korkunç gidişatın varlığına dikkat çekebilir. Okuyucunıın bilınçaltına atılanları yeniden su yüzüne çıkartınasını sağlayabilir. Okuyucunun daha sonra nahil davranacağı ayrı bir kunudur. Bana gelince, kuşkuculuğuın ve köiumserliğimin kaynağı, lelaket habercilerine karşın hâlâ cyleme geçmekte tcreddüt edilmesi. Kendi ülkemizde bile yapamıyoruz bunu. Işi bıraz sıradanlaştırmak olacak, ama ormanların yok olması konusıınıı ele alalım: Saatte 100 km uygu lamasını bile getiremiyoruz. Yalnızca konuşuluyor, çıkarlaı ağıt husiyor, sonunda geleneksel yollarla çü/uleeck basit bir işi bile bunalım çozme oıganlarımız çozemez hale geli v >r. < Gelecek sizin için yok olmaya malıkum, ama siz gcnc de yazmayı sürdüriiyorsunuz. Bu insanın aklına Sisyphos'u, durmadan kayayı tepeye yııvarlayan efsaııe kahramanını getiriyor. Bu bilinçle yaşamak nasılbirşey? GRASS Alıştım arıık. Beııi hiçbir zamaıı Alman idealizmi yönlendirmedi, oldukça erkeıı belki T ü RKÇEDE G İ İ N T E R Tenckc Traınpct Çeviren Kâmııran Sjipal Cenı Yayınevi, tst. 1989 (5 haMiiı)/ Î 5 8 s / Ikı cilt M) 000 TL Kafachın Doguınlar (J.cvııtn ['iisıın Ant Ala Yaymlaıı, İst 1987 12 •><><)TI.. Alınanya Ncreye Gi<Jiyor.J / CJ. Cirass, C Delius, P. Schneıcler, D VC'ellershoff / Çevıren: l'üsun Ant / Ata Yavınları. İst.1989 7 500TI. Dişi F a r e / Çfviren. Kâmııran Şipal / Afa Yayınlatı, Isi 1991 520 s. / 40.000 TI,. G R A S S de biraz geç, zamanı tam olarak vermek gerekirse savaştan sonra Camus'yü okur okumaz, tabii baska yazarlar da vardı yaşlarda kayanın hiçbir zaman yııkarda kalmadığını, kayayı tepeye çıkartıp durmanın ınsana üzgü bir sey oldıığu nu öğrendinı. Bu yüzden bcnim için artık son derece doğal bir davranış; her şeye karşın yazaca ğım, yazmayı sürdüreceğim, kulağa kah ranıanlık gibi gelse de yapacağım bu işi. ~ Kitapta bir şcy dikkatimi çekti. FaI 1II II reli Köyün Kavalcısı (,KISS<{ \l "ll.Nh.hl. İRAMPI.I Fl"1)1. Y İRA I I U'i M AOl /I.RA ÇOCVKllrİNÎ YhNİM) KİIAH1NI) I /) I Ki III ) \\I)OR İM ll/hRAlll 4RIIK İNDh FR4MPHI AN DliGİL Y 4ŞI 4RIM1 I IIIR öyküsünü ele alnıış, punklara bağlayarak yeniden anlatmışsınız. Ortaçakitaptaki yerine oturdu. Kurmaca figürlerin yazara ğın kıyamet korkularıyla günümüzün toplumsal bibu lüroyunlaroynadıklarıçokolur. Birden ortaya çıIinç ve felakct bilinci arasında bir koşutluk mu görükıp söz isterler. Iletişim alanında çalışıyor olması doyorsıınıız? ğal. Çocııkken elinde trampeti vardır, bağırarak GRASS Tepkiler açısındanevet. Nedenleraçıcamlar kırardı. Artık bu araçlara sahip değil, o da sından lıayır. Rönesans başlarına kadar tiim Orta kendineyenileriniyaratmış. VidfoyapııııciMolmuş. çağ'da dünyanın sonu geldi dü^üncesi hep büyiik le Kitabınızda korkuönemlibiryer tutuyor. Karşı laketlerin, açıklanamayan lelakellerin ardındanonakarşıya olduğunuız tehlikeyi gösterip korkuyu daha ya çıktı. () donemde yapılan tüm rcsimler hep Patbelirgin halc gctirmişsiniz. Oysa 1980'lerde korkmoshı johannes'in kıyametinden beslendiler. Yani manın çok tchlikcli olduğunu, kolayca mantıksız dısardan bir kııvvet, alınyazısıydı so/ konıısu. Öteki davranışlarayolaçabileceğinisöylerdiniz... ıse, başta da sövledim, insanın kendi elıyle yarattığı GRASS Evet, bu görüşu yenı benimsedim bırkıyamet Ortaçağ'da dıırıım tam tersiydi. Vebaya Çünkii bir süredir siyasetçilerin korkuyu esas olarak karşı yapılacak hiçbir şey yoktu. Değiştirilemez bir rezil ettiğine tanık.oluyorum Buna karşı çıknıak geolguydu. Ama ellerimizle yarattığımız canavara karşı rekiyordu. Dişi fare işte bunu yapıyor. Korkumu/u yapılacak çok şey vaı. Oysa biz hiçbir sey yapnıaya bastırırsak, ki korkmak, endişelenmek için her turlü yanaşmıyoruz. İnsanlık tarihinde hiç g(irülmedik bir nedenimiz var, yani korkumuzu belli edemeyecek uvgulama içindeyiz. Teknolojik gelişme sayesinde kadar yüreksizsek, korkumuzu ifatle bile edemiyor, ınsani sommluluğu bilgisayarlara devrediyoruz. Inartık korkmamamızı sağlayacak kesin adımhır ataınısanların reşit olmasını talep eden aydınlanmanın ak yorsak, güvenlikte olduğumuz aldatmalarına "caysine gönüllü olarak reşit olmaktan vazgeçiyoruz.. dırma" politikalanna bel bağlıyorsak, bunun sonucu » Kitapta alışılagelmiş fare imajını düzeltmenizi kitapta anlattığım olaylardır. de çok ilginç buldum. Fareler genelde vebanın, sal Gene de ben, korkunun, korkutmanın aydıngin hastalıkların habercisi sayılır. Oysa siz tam tersilanma için uygun bir araç olduğundan kuşkuluyum. ni diişüniiyor olmalısınız. Fare yeryiizünde kalan GRASS Korkutmak için dediğinizdoğru. Ama son insanın, anlatıcımn dostu ve ustası. Farenin bu korkmamız için yeterli nedenler olduğunu gösterebi insana, dolayısıyla okııyucuya verdiği tarihi ders neliriz. Korkmanın doğru zeminini bulmalıyız. Neden dir? korkmamız gerektiğinin bilincine varmalıyız. KorGRASS Eserlerime kapak yazdığım tek hayvan kumuzu gösterecek, ifade edecek kadar yürekli davlare değil. 50'li ydlarda yazdığım ilk kitabın bir şiir ranmalıyız. Günümüzde korkmak moda değil. "Cabandıydı adı Windhühner'in Yararları idi. Daha o nım, sonumuz denildiği kadar kötü olmayacaktır!" kitaptahayvanlar insanların yanında bir tür insanlan gibi laflarla birbirimize cesaret aşılamaya çalışıyoruz. düzeltme aracı olarak kullandmıştı Bu yerkürenin insanlık her zaman birtakım tehlikelerle karşılaşmıştek sahibi olmadığımızı hep düşünmüşiimdür. tır denilip yanlış örnekler veriliyor. Örneğin vebayı. Daha önce de sözünü etmiştik, veba karşısinda insan Grass hayranları için bu kitapta bazı tanıdık çaresizdi. Böyle bir şeyi bugün bizim korkmamız gekahramanlarla yeniden karşılaşmak özellikle giizel. reken şeylerle kıyaslayamayız. Biz neden olduk büOskar Matzcrath bu arada 60 yaşlannda, uzmanlık tiin bunlara, demek ki engelleyecek olan da gene bizalanı geleceği önceden tcspit etmek olan video film leriz. Ama bunun da koşulu korkuyu kabullenmek, yapımcısı bir bey olmuş. Matzerath'ı neden yeniden onu doğru bir zemine oturtmaktır. Yani düşüncesiz ortaya çıkardtnız? işler yapmak değil de bundan sonraki davranışlarıGRASS Dişi Fare'yi yazmaya başladığımda mızda korkuyu temel almakünemii olan. D Matzerath hiç ortada yoktu. Sonra birden çıkageldi, C U M H U R İ Y E T KİTAP S AY I 8 7 S A Y F A