Katalog

nusla çevriliydi. Bu da sıradan insanların gözünde onun tuhaf görünmesıne neden olurdu. Birlikte yaşadığımız yıllar boyunca, aşağıda anlatacağım türden ilginç, acayip durumlarla karşılaştım. Londra'nın veya bir başka büyük Avrupa kentinin sokaklannda gezmeye çıksanız, her köşe başında, ilk bakışta gülünç görünen insanlar, özellikle kadınlara rastlarsınız. Bunlar zayıf veya şişman, orta yaşlı veya geçkince olabilirler, ama ortak özellikleri ya günün modasını abartmış olmaları ya fazla takıp takıştırrhaları, kadın modasının karikatürü olmalarıdır. Virginia ise tam tersine, herkesçe çok güzel bulunan, seçkin bir kadındı. Ayrıca kişisel de olsa, eiysi seçiminde belli bir beğeniye sahipti. Ama gene de sokaklarda ona bakanlar nedense komik ve tuhaf bir görüntü ile karşılaşmış gibi davranırlardı. Bense kalabalıkta tam anlamı ile yiten kişilerdenim. Başka bir kente gitsem, oranın giysilerine benzemeyen giysilerimle bile dolaşsam beni kimse fark etmez; Barselona'da İspanyol sanırlar, Stockholm'de İsveçli. Ama Barselona'da da Stockhom'de de on kişiden dokuzu durup gözlerini Virginia'ya dikmeden edemezdi. Bu sadece yurtdışında böyle değildi üstelik. Durup, ona bakmaya başlarlar ve birbirilerini dirsekleri ile dürter "şuna baksana!' derlerdi birbirlerine Piccadilly'de, Lewes High Street'te herkes dikkati çekmeden geçer, Virginia herkesin gözüne batardı. İnsanlar birbirlerıni dürtmekle de kalmaz, ona bakıp gülerlerdi, onda gülünç görünen bir şeyler olmalıydı. Kalabalığın olağan saydığı bazı karikatür kılıklı kadınlar, Virginia'yı görünce basarlardı kahkahayı. Belki de giysilerinin her zaman sıradan kişilerinkinden değişik olmasındandı bu. Ama belki de baskalarının gülmesine yol açan onun yürüme tarzı idi. Aklı hep bir şeylere takılı gibi yorgun adımlarla, sanki bir düşte yürür gibi salınırdı Londra sokaklarında. Yaşlı kocakarılar ve kikirik kızlar onu görünce başlarlardı kıkırdamaya... Virginia, Lytton Strachey (solda) ve G Lowes Dıckınson'un arasında. Vlrglnljfnın acı ölümü Onu ne evde, ne de bahçede bulamayınca, ırmağa indiğini anladım. Tarlaların arasından Ouse'a koştum ve hemen kıyıda yürüyüş bastonunu buldum. Bir süre daha onu aradım, sonra eve dönüp polise haber verdim. Onu, üç hafta sonra buldular. Birkaç çocuk gövdesini suda yüzerken görmüş. 18 ve 19 nisan günleri o korkunç teşhis koyma ve Newhaven morgundaki sorgulama sürdü. Virginia, Brighton'da 21 nisan pazartesi günii yakıldı. Oraya tek başıma gittim. Bir keresinde, ona bir ölü yakma törenine en yakışacak müziğin Beethoven'in 130 sayılı si majör quarteti olduğunu söylemiştim. Bu inanıimaz güzellikteki parçanın bir yerinde sanki bir duraksama vardır. Eğer bu pasaj tam krematoryumun kapılarının açılıp tabutun içine itildiği ana denk gelirse, sanki ölünün sonsuzluğa kaydırıldığı hissedilebilir demiştim. O da bana katılmıştı. Her zaman bu parçanın benim veya onun cenaze töreninde, yakma anında çalınabileceğini düşünmüştüm. Ama dediğim pasajın, fırının kapağının açılış anına denk gelmesi koşulu ile. Ne var ki Virginia'nın cenaze töreni hazırlanırken bu tasarımı gerçekleştiremedim. En azından 25 yıldır dost olduğum dekanın evinih bulunduğu tepeye tırmanıp ona cenaze ile ügilenmesini rica ettiğimde, ona Beethoven'in bu parçasından söz etmeye gücüm kalmamıştı. Törenden önceki korkunç haftalar beni inanıimaz bir durağanlık içine itmişti. Kendimi tükenmiş hissediyor, sanki, ancak inine, mağarasına sürüklenecek takati kalmış yaralı bir hayvana benzetiyordum. tşin hoş yanı, cenazeyi yakma töreni sırasında Glück'ün Orfeosu'ndan Mutlu Gölgeler adlı parçasını çaldılar. Ben Beethoven'i akşam evde dinledim. Virginia'nm küllerini bahçemiz olan çayırın sınırında yükselen karaağacın dibine gömdüm. Bir zamanlar bahçenin orasında iki karaağaç vardı ve dalları birbirine dolanmıştı. Biz onlara Virginia ve Leonard adını takmıştık. Ama 1943 yılının ocak ayının ilk haftasında şiddetli bir fırtına ağaçlardan birini devirdi. D Virginia kardeşı Vanessa ve uvey kardeşı Stella'nın arasında. C U M H U R İ Y E T K İ T A P : SA Yl 24 Virginia ve kocası Leonard S A YFA 1 7