Katalog

Sağlık CBT 1476/3 Temmuz 2015 17 Çocuklarda Geniz Eti Problemi “Çocuğumun burnu tıkalı, horluyor, ağzı açık yatıyor, sürekli geniz ve burun akıntısı var, öksürüyor, sık sık kulağı ağrıyor, televizyonu yüksek sesle izliyor (duymuyor mu acaba?), sürekli doktordayız, hep antibiyotik alıyoruz, iyi olduğu günler son derece az, okula başladığından beri iyi olduğu gün çok az….” Tanıdık geldi mi bunlar size? Eminim okuyanların çoğu çocuğunda bu sorunların bir ikisini değil tamamını hayatının bir döneminde yaşadı ve yaşamaya devam ediyor. Kısa kısa bunların nedenleri ve çözümlerinden bahsedelim. ağız açık uyuma nedeniyle diş yapısında bozulmalar, uyku apneleri gibi sorunlar da geniz eti kaynaklıdır. Ağız açık durmak, salya akmasına, yemek yerken lokmanın uzun süre çiğnenmesi, iştahsızlık gibi etkilere de yol açar. Enfeksiyon kaynağı olan geniz eti Östaki borusunun disfonksiyonu ve enfeksiyonun orta kulağa yayılmasına (otit); burun salgı boşalmasını engelleyerek de tekrarlayan sinüzitlere yol açar. Büyümüş geniz eti çocukluk çağının en sık burun tıkanıklığı sebebidir. Yukarıda konuştuğumuz şikayetlerden bir veya birden fazlasına sahip bir çocuğunuz varsa kulak burun boğaz uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Muayenede burundan girilen endoskoplarla (uyuşturma çoğu zaman gerekmez) (Resim 1), veya (çoğu zaman gerek kalmaz ama) film çekerek (resim 2) geniz eti görülür. Geniz eti tedaviye rağmen tıkanıklık yapıyor; çocuk hasta değilken bile ağız açık uyuyor, horluyorsa; tekrarlayan orta kulak enfeksiyonları veya sinüzit oluyorsa cerrahi olarak geniz eti alınmalıdır. Geniz eti olan her çocukta ameliyat gerekmez; ancak yukarıda belirtilen durumlar varsa da beklemek anlamsızdır. Geniz eti küret yöntemiyle, koter aspiratörle, endoskop kontrollü mikrodebrider yöntemleriyle alınabilir; aslında kullanılan malzeme değil çevreye zarar vermeden yapılacak cerrahi önemlidir. Dikkatli yapılan geniz eti ameliyatının beklenmedik etkileri son derece azdır. Prof. Dr. Ömer Faruk Ünal VKV Amerikan Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü Geniz eti her çocukta vardır. Aslında savunma sisteminin bir parçasıdır, yapıca bademciklere benzer, burun boşluğunun arkasında genizde yerleşir; burundan giren mikroorganizmalara karşı antikor üretir ve hayatın 36 yaşları arasında büyür. 6 yaş sonrası küçülmeye başlar ve ileri yaşlarda nadiren gözle görülür. Geniz eti genelde tekrarlayan enfeksiyonların arttığı kreşe başlama yaşında bulgu vermeye başlar; ağız açık uyuma, horlama, sürekli burun akıntısı ve burun tıkanıklığı en sık bulgulardır. Aslında tekrarlayan orta kulak iltihapları, Geniz eti nedir ? Hangi şikâyetlere yol açar? Tedavisi nedir? Çocuğum sürekli sinüzit oluyor ve antibiyotik alıyor? Sürekli geniz akıntısı var öksürüyor? Akut sinüzit çocukluk çağının en çok antibiyotik kullanılma nedenidir. Burun pasajının darlığı, geniz eti nedeniyle tıkanıklık, sinüs lerin boşalma kanallarının dar olması, çocukluk çağı alerjileri, sık viral enfeksiyonlar, çocuklarda sık görülen gastro özofageal reflü gibi pek çok etken bu Resim 1: Endokopide geniz eti enfeksiyonun çocuklarda sık görülmesinin sebebidir. Buna rağmen her burun akıntısı veya geniz akıntısı sinüzit demek değildir. Antibiyotiğin lüzumsuz yere en çok kullanıldığı durumda yanlış akut sinüzit tanısıdır. Özellikle tedaviye dirençli akut sinüzitlerde mutlaka geniz eti varlığı veya alerji araştırılmalı (daha nadiren de ülkemizde sıkça görülen kistik fibroziz gibi hastalıklar) etken tedavi edilmelidir. Genelde şeffaf burun Resim 2 : Yan kafa grafisinde geniz eti akıntısı, hafif ateş, burun tıkanıklığı, gözlerde kızarıklık gibi bulgularla başlayan virüs etkenli üst solunum yolu enfeksiyonları (nezle, grip) sonrası oluşan ödem ve burun tıkanıklığı burun salgılarının birikmesi ve sinüslerin dolmasına yol açar. Sinüslerde biriken mukus ise boşalamayınca bakteriler için çok iyi bir üreme yolu olur ve sinüzite yol açar. Bu nedenle sinüziti engellemenin en kolay yolu üst solunum yolu enfeksiyonları başlangıcında burunu açmak (dekonjestan damlalar veya tuzlu su Resim 3: Endoskopide akut sinüzit akıntısı. solüsyonları) ve mekanik olarak salgıları temizlemek vs..) geliştiğinde kullanılmalıdır. (okyanus suyu, serum fizyoBasit bir kulak burun boğaz muayenesi lojik, pH ayarlı tuzlu su solüsyonları) gibi ve endoskopide sinüs ağzından gelen pübasit çözümlerle sağlanabilir. rülan akıntı görülerek sinüzit tanısı konup Engellenemeyip sinüzite döndüğünde tedavi başlanabilir (Resim 3). Tedavide ise akıntının koyulaşması ve renginin deantibiyotik yanı sıra, burun açıcı spreyler ğişmesi, geniz akıntısına bağlı öksürük, ve mekanik temizleme için yıkama solüshalsizlik, ateş, yüzde hassasiyet ve baş yonları da kullanılır. Akut sinüzitte antibi ağrısı gibi şikayetler olduğunda sinüzit yotik 2 hafta kullanılmalıdır. düşünülmeli ve hasta kulak burun boğaz Çocuklarda da tedaviye dirençli olguuzmanına danışılmalıdır. Sinüzit tanısı koylar ve komplikasyon gelişen olgularda cermak için röntgen çekmeye gerek yoktur, rahi sinüzit tedavisi gerekebilir. Bu kararı çocuklarda direkt grafilerle sinüzit tanısı vermeden önce mutlaka yeterli maksimal koymak son derece zordur, tomografi ise tedavi uygulanmalı; varsa tıkayan geniz gereksiz radyasyon yükü verir; bu tetkikler eti alınmalı ve sonrasında uygun radyolojik ancak tedaviye dirençli veya savunma sistetkiki takiben endoskopik sinüs ameliyatlatemi düşük çocuklarda istenmeyen sinüzit rı yapılmalıdır. komplikasyonları (göz içi apse, menenjit