Katalog

EĞİTİMDE YENİ UFUKLAR: Pozitif PsikolojiPozitif Eğitim2 Pozitif psikoloji, toplumsal esenlik açısındansonuncusu olmasa da bir umut olarak gözüküyor. Ancak uygulamaların başarısının, konuya hakim eğitimli ve inanmış lider ve kadrolarla yürütülmesine bağlı olduğu da yadsınamaz. Aksi takdirde pozitif psikolojinin polyanacılık yüzeyselliğinde ele alınan de facto uygulamalarla sınırlı kalacağını öngörmek pek de zor değil.. Prof.Dr. Tülay Bozkurt öğrencinin öğrenme şekli ve güçlü özellikleri ile ne derece uyum içerisinde sürdürülebiliyor?8 Bu açıdan, çoklu zeka, duyguyu “genişlet ve inşaa et” (broaden and build), gibi öğrenme metodları ile empati, övgü ve ödüllendirme (nerede,ne zaman hangi sıklıkta..), espri (humor) gibi öğrencide olumlu duygulanım yaratacak etkileşim taktikleri, pozitif psikolojinin bütünlüğü içerisinde uygulandıklarında öğrenmeyi hızlandırıyor.. Pozitif psikoloji, özellikle Kanada, Avusturalya, Avusturya,Kuzey Avrupa ve Amerikadaki pekçok okulun müfredatında ve rehberlik hizmetlerinde – resmi eğitim politikaları ile de destek gören yaygın bir eğitim sistemi olma yolunda hızla ilerliyor. Ülkemizde ise daha çok de facto uygulamalardan bahsedilebiliyor.Sistematik anlamda pozitif eğitim ve pozitif okullar ile ilgili bir referans modelinin, eğitimin tüm aktörlerine şu parametreler açısından esenlik sağlayabilmesi öngörülüyor 9: Okulların sosyal ve fiziksel çevresi. (öğrencilerin ve eğitmenlerin kendilerini fiziksel ve duygusal açıdan güvende hissedecekleri fiziksel ve duygusal ortamların ayrıntılı tanımları)  Öğretme ve öğrenme stratejileri (öğrencilerin öğrenme süreçlerinde güçlü kişilik özelliklerini baz alan ve eğitim müfredatının yapılandırıcı(constructive) ve ilerlemeci (progressive) metodlarla bütünleştirildiği uygulamaların açılımı) Paydaşlarla ilişkiler (Okul aile işbirliği, PP ile ilgili aile eğitimleri, öğrenciler arasında mentorlük programları , öğrenci aile etkileşim mekanları gibi konuların PP ilkeleri doğultusunda takibi ) Okul politikaları (Pozitif psikoloji uygulamalarının her adımını destekleyip takip edecek okul politikalarının,disiplin ve rehberlik yönetmeliklerinin açılımı ve veya yeniden düzenlenmesi). Sonuç olarak pozitif psikoloji, toplumsal esenlik açısındansonuncusu olmasa da bir umut olarak gözüküyor. Ancak uygulamaların başarısının, konuya hakim eğitimli ve inanmış lider ve kadrolarla yürütülmesine bağlı olduğu da yadsınamaz. Aksi takdirde pozitif psikolojinin polyanacılık yüzeyselliğinde ele alınan de facto uygulamalarla sınırlı kalacağını öngörmek pek de zor değil. Kaynaklar 7. ,M.A Cohn., Fredrickson B.L (2009) Positive Emotions. Oxford Handbook od positive Psychology. S.J.Lopez& J.R.Snyder (eds.). (1323), Oxford: Oxford University Press. 8. Seligman, M.E.P.( 2012).Flourish. A visionary new understanding of happiness and wellbeing. New York: Free press. 9. JCSH. Investigating Positive Psychology Themes ın School Health. A Scan and Analysis of Provincial/ Territorial Education Department (2008). http://www. jcshcces.ca/upload/Positive%20Psychology%20in%20 Schools%20April%202009.pdf: P CBT 1376 13 / 2 Ağustos 2013 ozitif Psikoloji, toplumsal düzeyde, toplumsal ve örgütsel vatandaşlık, sosyal sorumluluk,toplumsal empati, diğergamlık,toplumsal hoş görü ve iş etiği gibi konularla ilgileniyor. Böyleikle PP’nin üç ayağı kabul edilen, pozitif deneyim ve duygular,pozitif özellikler ve pozitif kurumlar bağlantısı kurulmuş oluyor. Indirgemeci bir yaklaşımla cesaret, insancıllık, adillik, esneklik gibi pozitif özellikler; iyimserlik, umut, yaratıcılık, öz yeterlilik gibi pozitif deneyim ve duygulanımlara yol açıyor. Bu deneyimler de aile, eğitim, iş yeri ve toplumların esenlik ve verimliliğini olumlu etkiliyor. Başka bir deyişle pozitif kişilik özelliklerini keşfedip,bunları insanlarla etkileşimlerinde ve problemlerin çözümünde kullanabilmeyi öğrenen bireyler daha yoğun pozitif deneyim ve duygulanımlar yaşıyorlar ve bunun oluşturduğu sinerji de kurumların ve bir bütün olarak toplumların mutluluk ve esenliğini arttırıyor. Bu ilişkiler ağını doğrulayan ampirik çalışmalar sınırlı olsa da geleceğe yönelik umut vaadediyor. Pozitif psikolojinin toplumsal ayağının daha kapsamlı irdelenebilmesi “pozitif sosyoloji,pozitif liderlik ve pozitif antropoloji’ gibi konularda daha fazla açılım gerektiriyor. İnsan yetiştirme felsefesi ve yöntemlerindeki yeni arayışlar, eğitim kurumlarında da facto olarak var olan kimi yaklaşımların genel bir şemsiye altında toplanıp sistematik olarak yeniden yorumlanmasını gerekli kılıyor. Bu genel şemsiye Pozitif eğitim olarak öneriliyor. Şüphesiz, eğitim özünde pozitif olmak zorunda. Pozitif eğitimin –klasik eğitim misyonundan farklı olan temel ilkesi öğrenciyi ‘iyi’ insan yapacak genel bir değerler aktarımından çok öğrencilerde zihinsel, duygusal ve fiziksel “ruh sağlığı” oluşturacak ortamların yaratılarak, akademik ve duygusal problemlerin bu problemler oluşmadan önce önlenebilmesi. Öğrencideki ve kurumlardaki ‘iyilik hali’ bu süreç bağlamında ortaya çıkıyor. Dolayısıyla eğitimde pozitif psikoloji uygulamaları; depresyon, madde bağımlılığı, kaygı, stres,şiddet, başarısızlık ve günümüzde gitgide önemi artan siberzorbalık gibi öğrenci ile ilgili olumsuzlukların antidozu olarak önemli bir etkiye sahip. Pozitif eğitimin akademik misyonu ise öğrencilerin nasıl öğrendikleri bağlamında ortaya çıkıyor. . Pozitif eğitimin klasik eğitim metodlarından farklı yanı, sınıf ortamında ve bir bütün olarak okulda, bilinçli yöntemlerle olumlu duygu ve deneyimler oluşturmak. Pozitif psikoloji öğrencide öğrenmeyi hızlandıracak pek çok metod arasında okul ve sınıf ikliminin uyandırdığı olumlu duygulara dikkat çekiyor. Hangi gelişim döneminde olursa olsun öğrenci bilgiyi aldığı ortamda ne denli mutlu ise o denli kolay öğreniyor ve öğrendikleri kalıcı oluyor. Bu ilişkinin neuropsikolojik açıklaması, bilginin beyindeki işlenme süreci ile ilgili. Öğrencilerin, öğrenirken zevk alıp mutlu oldukları, okula ve öğretme ne güven duydukları, ve kendilerine değer verildiği ni hisset tikleri sı nıf iklimlerinde, limbik sistem duyumlardan aldığı ham bilgiyi kortekse ulaştırarak daha üst düzeyde işlenip anlamlandırma yolunu açık tutuyor, Eğer bilgi pozitif bir ortamda veriliyorsa limbik sistem bilgiyi positif olarak algılıyor ve bireyi, (bilgi kortekse ulaşmadan önce), motive olmaya, hareket etmeye, düşünmeye ve öğrenmeye hazır hale getiriyor. Olumlu duyguların,bireyi yaratıcı ve istekli hale getiren mesolimbik dopamin düzeyinde de artış sağladığı biliniyor 7. Öte yandan sadece hedonist kaynaklı amaca yönelik olmayan bir mutluluk deneyimi ya da duygusal mani’nin, öğrenmeyi ne derece hızlandırabileceği de tartışma götürür bir konu. Bu durumda her ölçüm konusu olabilecek bilimsel yaklaşımda olduğu gibi PP’de mutluluk veya olumlu duygulanımın operasyonel tanımını yaparak bir açıdan kendini popular kültür rüzgarlarından korumak durumunda. Öğrenme sonuçları açısından etkili olabilecek bir mutluluk deneyiminin şu sorulara olumlu cevap verebilmesi gerekiyor: Yapılan faaliyet ve öğrenme iklimi öğrencide ne ölçüde olumlu duygu uyandırıyor?; Öğrenci yaptığı faaliyeti ne ölçüde anlamlı buluyor ve öğrenme faaliyeti aracılığıyla başkaları ile bağlantı kuruyor?; Öğrenme faaliyeti