Katalog

Bilim, tüm kaynaklarını kanseri yenmek için seferber ediyor Kanserle mücadelede çok da başarılı olduğumuz söylenemez. Teknolojinin ilerlemesi, nüfus artışı ve yaşlanmasına bağlı olarak kanser vakaları giderek artıyor. Bilim dünyası, kanserle mücadelede süreci hızlandırmak için dünyanın dört bir yanında birbirinden bağımsız olarak sürdürülen kanser araştırmalarını ortak bir çatı altında toplayarak kansere öldürücü darbeyi vurmaya hazırlanıyor. Bu yeni yaklaşım, farklı dallardan gelen bilim insanlarını multidisipliner takım çalışmalarında bir araya getiriyor. rinde çalışan gurupları Moon Shots adını verdiği program çerçevesinde bir araya getirmiş bulunuyor. Bu ekibin çalışmaları, kaç adet makale yazdıklarına bakılarak değil, hastaların gidişatı üzerinden değerlendirilecek. DePinho, “İyi niyet ve istekli olmak önemlidir ama esas ölçü sonuçtur. Çalışmaları değerlendirirken kansere bağlı ölümlerde azalma olup olmadığına bakacağız” diyor. “En iyi savunma yöntemi saldırıdır” taktiğini güden bilim insanları, kanserle mücadelede ellerindeki tüm silahları aynı anda ve işbirliği içinde kullanma kararı aldılar. Genomikten biyomühendisliğe, fon yönetiminden epigenetiğe, son bilimsel verilerle donanmış ekipler, kanseri köşeye sıkıştırmaya çalışıyor. KANSER KÖŞEYE SIKIŞTIRILIYOR Belirli gen mutasyonlarını hedef alan 800’den fazla ilaç etkin maddesinin geliştirilmesi için çalışmalar devam ediyor. Bu da çok sayıda pot ansiyel bileşimin test edilmeyi beklediği anlamına geliyor. Araştırma merkezleri güçlerini birleştirdiği takdirde, yeterli sayıda deneğin bulunması kolaylaşacak ve klinik deneyler böylece hız kazanacak. HEDEFE YÖNELİK İLAÇ K CBT 1359/ 10 5 Nisan 2013 Araştırma Enstitüsü Kanser Merkezi Bilimleri Enstütüsü Bölümü Hospital Kanser Merkezi CBT 1359/ 11 5 Nisan 2013 BİYOMÜHENDİSLİK liştirdiği akıllı çip ile S igara içenler her yıl düzenli olarak bilgisakan örneği içinde doyarlı tomografi taramasından geçirilmiş olsaydı, Bilim insanları, üzerinde 78.000 mikroskobik laşmakta bulunan tü akciğer kanserine bağlı ölümler % 20 oranında azkanal bulunan kartvizit boyutlarındaki bir çip i r t a r a m a s a ğ l ı k a l t ı l a b i l i r d i . A n c a k b u ö l ç e k t e b mör hücrelerini yakaile hastanın kan dolaşımındaki tümör hücreleharcamalarına çok büyük bir yük getireceğinden, rini tespit ederek, biyopsiye gerek kalmadan lıyor. Pek çok tümör bu işlemin daha kolay, daha ucuz testler aracıkanserin erken teşhisini sağlayacak. türünde hücrelerden lığı ile yapılması gerekiyor. Bilim insanları bazıları kan dolaşımışimdi basit bir kan testi üzerinden akciğer kanserinin erken teşhis edina sızar. Bu serbest lebilmesine çalışıyor. UMUT VERİCİ SONUÇLAR hücreler bir başka orSU2C’nin çatısı altında sürdürülen 10 proje (şimdi ganın üzerinde gelişmeye lik) birden fazla silahla kanser türlerinin üzerine gidiyor. başlar. Buna metastaz adı veanser tek bir hastalık değildir; yüzlerce hatta binEN YETENEKLİ VE EN BAŞARILILAR GEN Projelerde genetikçi, patolog, biyoistatistikçi, biyokimrilir. Ana tümörden kaçan hüclerce hastalığın bileşiminden oluşan bir sağlık soELELE EPİGENETİK D İ Z İ L İ M İ ANALİZİ yacı, informatikçi, onkolog, cerrah, hemşire, teknikerlerreleri tespit etmek kolay derunudur. Çünkü kanserlerin nedeninin artık tek ABD’de yakınlarını kanser nedeniyle yitirmiş veya DNA demetilasyonu adı verilen bir işden oluşan gruplar, küçük ama kararlı adımlarla kanserin ğildir. Ancak bunların varlığıbir ajanvirüs veya bakteri olmadığı biliniyor. kendisi hastalığa yakalanmış çok sayıda ünlünün destek Son 10 yıl içinde insan gen haritasının çılem yardımıyla, normal olarak kanser direncini kırmaya çalışıyor. Bu projelerden elde edilen nın tespit edilmesi, kanserin Kanser yolunu şaşırmış genlerin, değişim geçirmiş kartılması her geçen gün biraz daha hızlaverdiği SU2C örgütü, alanında en yetenekli ve en başagenomu barındıran genler susturulabiliumut verici sonuçlar özetle şöyle: yayılmasının önlenmesinde r v e d o ğ r u l u k k a t s a y ı s ı y ü k s e n ı y o r , u c u z l u y o hormon ve epigenomların, serseri hücrelerin ölümcül işrılı bilim insanlarını bir araya getiriyor ve gerekli maddi yor. İlaç tedavileri diğer suskun genleri yeliyor. Bu sayede doktorlar belirli bir hastanın • Yüzlerce ilaç etkin maddesi üzerinde çalışmalar yayaşamsal önem taşır. Kartvizit birliği sonucunda ortaya çıkar. Tam donanımlı bir ordu desteği sağlayarak, sıkı bir program dahilinde –örneğin üç niden aktif hale getirerek kanser kök hüci a n a l i z e d e r e k k i ş i y e ö z e l , e n g e n d i z i l i m i n pılıyor. Biri, vücudun bağışıklık sistemini yeniden faal boyutlarındaki bu dedektör, gibi, hava, kara ve denizden saldırıya geçer. Dolayısıyla relerinin kendilerini yenilemelerine enyıl içinde kanseri tarihe gömecek çarelerin geliştirilebiuygun tedaviyi uygulama şansına kagel olabilecek. hale getirmeyi hedeflerken, bir diğeri tümörün kan ve bazı kanser türlerinin standart bu amansız düşmana karşı savunma ve saldırı birden fazla leceğini umut ediyor. Bütün bu çalışmalar, ayrıca Amerivuşacaklar. FİNANSMAN enerji girişini kesmeye çabalıyor. Bir başkası programlı tedavi yöntemlerinde köklü decephede yürütülmelidir. kan Kanser Araştırmaları Birliği’nin kontrolü altında yüŞABLON hücre ölümü de denilen apoptozu başlatıyor. Projelerden ğişiklikler yaratacak kapasiteye saMIT’den Phillip Sharp, Bilim insanları bugüne dek herhangi bir rütülüyor. Sharp ve diğer uzmanların yönetimindeki TANIMA hip. araştırmaya ortak olmaya yanaşmıyordu, “Kanser, düşündüğümüzden SU2C’nin bilim komitesi, araştırma gruplarını her 6 ayda birinde bu yaklaşımların kombinasyonu uygulanıyor. çünkü sonuçta elde edilen bulgular ve maddi • Yeni biyomar• Weill Cornell Medical College’daçok daha karmaşıktır. Karsi. Farklı kanser tipleri üzerinde çalışan bir sorgulayarak çalışmaların gidişatı hakkında bilgi alıkazançlar hep asıl araştırmacıya mal ediliyordu. L e w i s C a n körler sayesinde bilim ki Kanser Merkezi yöneticisi Dr. ekipler, devasa boyutlardaki verileri bir maşıklığı akıl almaz boyutProje yöyor. Böylece ekiplerin “rehavete” kapılmaları engellenmiş Birey yerine ekiplere mali destek sağlanarak araya getirerek, mutasyonların profilleritley, sinyal yolakları üzerinde çalışıyor. Bu yolak sinyalleri insanları kanser hücta” diyor. neticisi, aynı oluyor. bu darboğaz aşıldı; genç, yaşlı, hatta rakip ni çıkartabilir ve bu gelişmenin altında relerini teşhis edebilisusturulursa, kanserin yayılma yeteneğinin engelleneceği Nobel ödüllü moleküler araştırmacıların bile birlikte çalışmasının genetik markörlere sahip olhangi mekanizmanın çalışmakta olyor ve izleyebiliyor. düşünülüyor. SU2C şemsiyesi altında çalışmalarını sürdüyolu açılmış oldu. biyolog Sharp, bu düşmanı dukları anlaşılan bu kanser ÇALIŞMALAR TEK BİR ÇATI ALTINduğunu tespit edebilirler. Böyleren Cantley’in ekibi yumurtalık, rahim ve göğüs hastalıkyenmek için bir tek değil, türünün aralarında nasıl bir ce tanı süreci kısalabilir. DA TOPLANACAK T Ü R K B İ L İ M larında önemli bir rol oynayan PI3K yolağı ile ilgili çok çok sayıda kahramana ihtibağlantı olduğunu pek yakında Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün (NIH) yönetiADAMININ kritik bilgilere ulaşmış bulunuyor. Novartis ve AstraZeyaç duyulduğunu ve safların ortaya çıkartacaklarını umut ediyor. cisi Dr. Francis Collins de işbirliğinin gerekliliğine inaB A Ş A R I S I neca, PI3K yolağını susturulmasını hedefleyen iki ilaç güçlendirilmesi için bilim • Kansere yakalanma riski taşıyanlananlardan; bilim insanlarının tek başlarına, farklı projeönemli bilgilere ulaşmış bu• Massachusetts üzerinde çalışıyor. Bugün bu ilaçların ikisi de kanser teinsanları arasında işbirliğirın tespit edilmesi için gereken tıbbi taramalar –bilgisalerle, çok büyük araştırma fonlarıyla çalışmalarını zaman lunuyorlar. Çeşitli laboratuvarlarda incelenen pankreatik General Hospital davisi için henüz onaylanmadı. Ancak birbirine rakip bu nin gerekli olduğuna inanıyor. Bunun için gereken mali yarlı tomografi, biyomarkör testleri vb.. sağlık harcamave kaynak kaybı olarak görüyor. Collins, “Aynı konu üzekanser hücrelerinin tedaviye niçin cevap vermediği, kenKanser Merkezi yöneiki şirket şimdi bir ilke imza atıp, işbirliğine giderek tek desteği, bugün kanserle mücadelede yeterli çabanın gösları üzerinde büyük yük oluşturduğundan MD Anderson rinde çalışan farklı disiplinlerden gelen insanları bir araya dini nasıl beslediği, bağışıklık tepkisini nasıl susturduğu ticisi onkolog Dr. Dabir ilaç üzerinde çalışıyorlar. terilmediğini düşünen ünlü zenginlerden ve özel sektörKanser Merkezi şimdi basit bir kan testi yardımı ile akcigetirerek rüya takımları oluşturmak zaman ve para tasarile ilgili bulgulara erişilmiş bulunuluyor. Bütün bu bulguniel Haber, Massacden sağlamaya karar veren Sharp, Kansere Karşı Ayağa ğer kanserinin protein markörlerinin tespit edilmesine rufu sağlayacak” diyor. lar yeni tedavilerin geliştirilmesinin önünü açıyor. Şu anhussetts General Biyo PANKREAS KANSERİ İLE İLGİLİ Kalk (Stand Up to Cancer –SU2C) isimli örgütü kurarak çalışıyor. Bu test diğer görüntüleme teknolojileri ile birÇalışmaları tek bir çatı altında toplamaya çalışan tek da 861 ileri aşamada pankreas kanserli hasta üzerinde demedikal Mühendislik kanserle savaşta yepyeni bir dönem başlatıyor. Bu örgüt kuruluş SU2C değil. MD Anderson Kanser merkezi yönenenen Abraxane isimli kemoterapi ilacından umut verici likte kullanıldığında akciğer kanserinin erken teşhisi Bölümü’nden Mehmet UMUT VERİCİ GELİŞMELER aralarında işbirliği yapan ekipleri (Rüya Takımları) fiticisi Dr. Ronald DePinho, sekiz kanser tipi –akciğer, pro Dr. Mehmet Toner sonuçlar alınıyor. Hastaların % 48’inde hastalığın stabili mümkün olabilecek. • SU2C’nin pankreas kanseri üzerinde çalışmalar yaToner ile birlikte genanse ediyor. Reyhan Oksay stat, melanoma, göğüs, yumurtalık ve üç lösemi tipi üzeze olduğu, iki yıllık hayatta kalma oranının % 9’a çıktığı pan rüya takımı, bu en amansız kanser hücreleriyle ilgili Kaynak: Time, 1 Nisan 2013 görülüyor. Proje yöneticisi, bu ilk sonuçhttp://www.standup2cancer.org/whatissu2c ların çok umut verici olduğunu, ileri çaKansere Karşı Ayağa Kalk (Stand Up to Cancer –SU2C) Örgütü’nün proje yürütücüleri http://www.aacr.org/home/publicmedia/standuplışmalarında daha iyi sonuçlar alacakları*Sağlık Bakanlığının 20002006 yıllarını kapsayan son çalışmasına götocancer.aspx nı söylüyor. re, Türkiye'de 396 bin kanser vakası bulunuyor. Her yıl 140 bin kişi http://www.hopkinsmedicine.org/kimmelcancercent • Buna benzer bir başka gelişme de kanserden ölüyor; bu rakamın önümüzdeki 20 yılda 500 bine çıkacağı er/researchclinicaltrials/research/su2c/ göğüs kanseri ve yumurtalık kanseri üzetahmin ediliyor. Her yıl ortalama 150 bin yeni kanser tanısı konuyor, rinde çalışan iki grubun işbirliğine gitmeyine 20 yıl içinde hasta sayısının 1.5 milyona ulaşacağı öngörülüyor. * Kanserin Türkiye'ye yıllık maliyeti ise 2.5 milyar doları buluyor. Kadınlarda meme, erkeklerde ise akciğer kanseri birinci sırada yer alıyor. *Beş yıl hayatta kalma oranları artıyor: SU2C çatısı altında çalışan ekiplerin daha ne kadar birlikte çalışacakları şu anda bilinmiyor. İlk antlaş7577 : % 49 maya göre işbirliği 3 yıl ile sınırlı olsa da bazı ekipler çalışmalarını uzatmak için gerekli parayı güvence8789: % 56 ye almış bulunuyor. Örneğin pankreatik kanser ekibi Lustgarten Vakfı’ndan ve SU2C’den iki yıl için daha 0208: % 68 mali destek almış. Ancak diğer ekiplerde bazı sorunların yaşandığı da biliniyor. Örneğin az sayıda ekip *Bir insanın yaşamı boyunca kansere yakalanma olasılığı: liderlerinin verimlilik düşmesine bağlı olarak değiştirilme me gerekliliği ortaya çıkarken, bazı araştırmaİki erkekten biri lara da siyasi çıkar gruplarının sızmış olduğu tespit edilmiş. Üç kadından biri Bütün bunlara karşın eskiden tek başlarına çalışan ekiplerin işbirliği yaptıklarında daha verimli çalıştık*ABD’de 2013 itibarıyla kanser teşhisi konmuş hasta sayısı 1.7 milyon Dr. Daniel Von Hoff Dr. Peter Jones Dr. Stephen Baylın Dr. Lynda Chın Dr. Gordon Mılls Dr. Daniel Haber ları, umut verici sonuçlara ulaştıkları görülüyor. Dolayısıyla SU2C kurucuları, bilimsel işbirliğinin ve bilgi *ABD’de en fazla görülen kanser türü erkeklerde prostat (238.590), Transnational Genomils G. Kaliforniya Üniversitesi Johns Hopkins Üniversitesi MD Anderson Kanser MD Anderson Sistem Biyolojisi Massachusetts General kadınlarda ise göğüs kanseri (234.580) paylaşımının geriye dönüşü olmayacağına inanıyor. TANI KOLAYLAŞTIRICI YÖNTEMLER (DİYAGNOSTİK) Sayılarla Kanser RÜYA TAKIMLARI İLE İLGİLİ SORUNLAR