Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 YUKARIDAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Kulak kiri deyip geçmeyin! Soru: Kulak kiri ne işe yarar? Yanıt: New Scientist, 2 Nisan 2011 Buşon veya serumen olarak da bilinen kulak kiri, kulağı kirden tozdan uzak tutan bir maddedir; kayganlaştırıcı ve antibakteriyel özelliklere sahiptir. Kulakta temizlik, epitelyum dokusunun –kulağın içini kaplayan yüzey derisi konveyör kayışı gibi toz ve kiri kulağın dışına taşımasıyla gerçekleşir. Kulak zarından başlayan bu epitel göç, el tırnaklarının uzaması gibi yavaş bir harekettir, ancak çene hareketlerinin yardımıyla kulak kanalının girişine ulaştıktan sonra hızlanır. Kulak kiri kulak kanalının dış 1/3’lük kısımda yerleşir. Ter bezlerinden gelen sulu salgının ve sebasöz bezlerinden gelen daha yağlı salgının bir karışımıdır. Bu karışımın %60’ı keratindir, ancak ölü deri hücreleri, yağ asitleri, alkol ve kolesterol de içerir. Kulak kiri göründüğü kadar basit bir madde değildir; sanılandan fazla bilgi içerir. Antropologlar göç yollarını kulak kirini inceleyerek saptarlar, çünkü kulak kirinin “ıslak” veya “kuru” olması genlerimiz tarafından belirlenir. Kuru kulak kiri, su içermemesi durumunda griye kaçan bir renge bürünür ve pul pul bir görünüm kazanır. Kulak kirinin kuru olmasının yararı buharlaşmaya bağlı üşümeyi önlemesidir. Bu da soğuk iklimlerde evrimleşen insanlar için önemli bir avantaj oluşturur. Bu insanlarda ter üretimini azaltan genler, aynı zamanda kuru kulak kirinin oluşumuna da zemin hazırlar. Şaşırtıcı olan kulak kirinin yol açtığı sorunların ölümle sonuçlanabilmesidir. Skuba dalışlarda (sualtı solunum aygıtı kullanarak dalış yapma) dalgıç bazen iç kulağındaki basıncı sudaki çevre basıncıyla eşitlemekte zorlanır. Oysa dalgıç derinlere indikçe suyun basıncı artar. Dalgıcın sıkıntı çekmesinin nedeni östaki borusunun tıkalı veya daralmış olmasıdır. Bundan kulak kiri de sorumlu olabilir. Bu gibi durumlarda, kulaklardan biri diğerinden önce basınç eşitliğini sağlar. Kulaklardaki bu basınç farkı vertigo denilen, kişinin paniğe kapılmasına yol açan bir baş dönmesi hissi yaratır. Kişinin bu durumdan çıkabilmesi paniğini baskılama yeteneğine bağlıdır. Skuba dalgıçlarının yarısından fazlasının bu panik atak deneyimini yaşadığı söyleniyor. Pek çoğunun nedeni kulak kiri olabilir. SOLDAN SAĞA 1. Radyoaktiviteyi bulan Fransız kadın fizikçi – Bir nota. 2. Türkiye’nin ilk deniz araştırma gemisi – 16 Temmuz 1945’te atom bombasının denendiği ABD kenti. 3. Su düzeyindeki sıra kayalar – Bir çalgı – Stronsiyumun simgesi – Alçalma, düşkünlük. 4. Kobaltın simgesi – Spiral – Bağış yapma. 5. Kalça kemiği – Altının simgesi – Taş devrinin son çağı ile ilgili. 6. Göbek, kuşak – Atın başındaki süsler – Yeni Zelanda plakası. 7. Paylama, azarlama – Rusya’da bir ırmak – Japon Buda rahibi – “Göle”nin ünsüzleri. 8. Lübnan’ın plaka işareti – Kekliğin boynundaki siyah halka – “Kendi kendine” anlamındaki önek – Hile, entrika. 9. Değeri bir milyon hertz olan frenkans birimi – Sundurma. 10. Çok anlayışlı kimse – “Howard …” (IBM’in 1944 yılında ürettiği ilk otomatik hesap makinesinin mucidi) – Şart eki. 11. Küçük bal teknesi – Parola – Düşmandan ele geçirilen şey. 12. Kafkas dağ köyü – Datça’daki antik kent – Radyumun simgesi. 13. Bir pompada, bir körükte, bir motorda bir akışkanın geçmesini sağlamak ya da engellemek üzere Hazırlayan: İlker açılıp kapanan bir kapak – “Yazıklar olsun” ünlemi Mumcuoğlu – Bir cetvel türü – Akciğer sesi. 14. 1904’te tüberküloz mikrobunu bulan tıp adamı – Neptünyumun simgesi. 15. Tulyumun simgesi – Sanat eseri konusu – Dönence. AŞAĞIYA 1. Telsiz telgraf, radyo ve antenler konusunda pek çok buluş gerçekleştiren talyan fizikçi ve mucit – Bakırtaşı. 2. Sıvıölçer – Kafkas dağ köyü. 3. Habeş soylusu – Atomlarının dış elektron halkaları tamamıyla ya da geçici olarak elektrona doymuş olan gazlar. 4. Gözün renkli bölümü – nce urgan – Antrakt – Hata, gaf. 5. Aktif – Fütüvvet şeyhi – Kısa kepenek. 6. Kalsiyumun simgesi – Yüz, çehre – Etilen gibi yapısına başka bir öğe ya da kök sokulabilen, karbonlu hidrojenlerin genel adı – laç. 7. Bilimler – Telli balıkçıl – Papa, piskoposlar ve bazı din adamlarının giydikleri tören başlığı. 8. Kökü sürgün kesici olarak kullanılan bir ağaççık – Uzaklık anlatan sözcük – Bir meyve. 9. Alamet – Yakup peygamberin karısı – Tropikal Afrika’da yetişen bir ağaç – Kıta (kısa). 10. Eski Yunan mitolojisinde, şafak tanrıçası – Özenli, düzgün Kunduz kürkü. 11. Izgara – Buzultaş – “Gülün Adı”nın yazarı. 12. Yunancada bir harf – Tırpanabalığı – Bir tür yabanmersini – Beygir gücü (kısa). 13. Başkasının yerine kullanılabilen, yedek – Şikâr – yılan. 14. Tavlada iki sayısı – Yumuşak deri – Başkentimizi simgeleyen harfler. 15. Element ya da bileşikleri oluşturan ve onların özgül niteliklerini gösteren en küçük birim, madde – Yaprakları çok iri ve kalp biçiminde, çiçekli bir süs bitkisi. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 A L F R E D N O B E L R E O S T A K E T O N C AM MU C H A RM M L H O S T K E E R R E S V A T T M E N D E L T E O Y R E V B Ç R O Z P E K A E D E N N N V P D R R O L O N A K L S A Z E R N R D A T A R S T E G B A O L Y E N J T BÖK E A L ON S L O E N L A R A A Z G L A A E Y Y N L N A K T E O K A RMA Ç K A A T B T R A J K E E A S Sınav öncesi taktikleri Soru: Sınavdan önceki gece son dakikaya kadar çalışmak doğru mudur? Yoksa erken kalkıp öğrendiklerimize son bir kez daha göz atmak daha mı yararlıdır? Yanıt: New Scientist, 26 Şubat 2011 Uzmanlar bir sonraki gün sınava girecek öğrencilere sınavdan bir önceki gün açık havaya çıkıp piknik yapmalarını öneriyor. Sınav gerginliğini üzerlerinden bu şekilde atabilirler. Ayrıca beyne depolanmış bilgilerin yerli yerine oturması için boş bir güne ihtiyaçları vardır. Eğer öğrendiklerinizin üzerinden bir kez daha geçmek gerekiyorsa, sınavdan bir önceki gece daha uygundur. Böylece sabah daha taze bir beyinle sınava girebilirsiniz. d ü ş ü n SORULAR Toplam 100 DÜZENLEYEN: Necah Büyükdura Okulda Mehdi, Niyazi’ye “Sorduğun soru beş para etmez!” deyince Niyazi, “Asıl senin söylediğin saçma; çünkü ‘beş para’ denilen bir para yok, ‘beş kuruş’ var. stersen sana ‘beş kuruş’ eden bir soru sorayım: Bildiğin gibi, madeni paralarımız 1, 5, 10, 25 ve 50 kuruşluk ve 1 liralık olmak üzere altı çeşittir. “Bu bozuk paralardan istediğini istediğin sayıda al, aldıklarının sayısı, benim “beş para etmez” dediğin sorumdaki N sayısına eşit olsun ve toplam değeri 1 TL’ye eşit olsun! Mehdi, “Bundan kolay ne var?” deyip kâğıt kalem aldı, epey uğraştı; sonra da, “Senin ki kalleşlik, ama!.. Değin sayıda bozuk paralarla 100 toplamı olamaz ki...” SORU: Niyazi’nin 100 toplamı vermeyen N sayısı gibi olan 100’den küçük sayılar kaç tanedir ve en küçüğü kaçtır? 1254.sayıdaki “Üçgen Park” isimli bilmecenin yanıtı: 14.35 metre Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Ahsen Canatİzmir, Ahmet SaraçoğluDenizli, Yücel GünDenizli, Özen GünHindistan, Duygu Gün YargıcıLondra, Faruk Kozİzmit, Sebahattin BektaşSamsun 1253.sayıdaki bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Necah BüyükduraAnkara CBT 1256/20 15 Nisan 2011