Katalog

sıne çagırıyor sonddlar yetennce denne rnmemıstı Şımdı 'Beagle 2 den gelecek orneklen buyuk bır merakla bekleyen Horneck eger Mars td bır zamanlaı ükel orgdmzmalar oluştuysa o zaman bunlar nışlere sıgınarak bugune kadar dayanmış olmahlar dıyor Fakat koşullar ne olursa olsun, su ol maddn hıçbıı canlı vaıolamaz Ister fil ıster bakten olsun dunyadakı canlılann tumu uç tp ıkı oranırıdd sudan oluşur Ve Mars Dunyaınız dışında jeolojık geçmışınde suyun onemlı bıı rol oynadıgı tek gezegen olarak bılınmekte Fakat "ne zamdri ve "nasü" soru suyla gunumuz araştırmacılar hâlâ bocahyorlar Mars kımıne gore kronık bır çol gezeru kımıne goreyse suyun uzun bır sure once denrüıge gomuldugu bır gezegen Ve asteroıt çarpması veya volkdruk ısınmayla boşa lacdk enenı sayesınde suyun yenıden enye büecegı sanılmakta Dıger bazı büım adam lanysa kızıl gezegende donuşumlu olarak ıkı uç ıkhmın yaşandıgına ınanıyorlar Korıumu ay taraundan sabıtieşhnlen' Dunya ya karşılık Mars 100 000 yüda sarhoş gıbı bır eksen eğımınden dıgenne yalpaladıgından elıptık yorungesı nedenıyle ku tuplan bazen az bazen daha fazla guneş ısı gı alır Asın egımler ıse donmuş karbondı oksıtın erımesıne yol açabüır Boylece sera etkısıyle daha ılıman bu buz devnndekı ka dar yukselecek sıraklıgın etkısıyle buzullaı ve kar fırtındlan oluşacak ve ovalar buz de nızlerıyle ortulecektır ta kı ıkıncı bır yalpa lanmada her şeyın bır serap gıbı yok olmasma dek lste tum büım ddamlan şımdı uy duların bu konuda yanıt bulmalannı umu yorlar t* * Hçdefteki gezegep: bir zamanlar cennetti... lalaı bulutıdu nunce de yenı kar bondıoksıt ureturu durdu Mars zayıf kutlesının kurbanı olmuştu 3 8 müyar yü once gaz küıfı nın ıyıce ıncelmesı atmosferdekı hava basıncını duşurdu ve sıvı su buharla şarak uzaya savruldu Ve Mars üa rrulyar yü ıçınde buzddrı bır çole do nuştu Fakat bu çokuş senaryosunun son bolumu dogruyu soylemıyor Da ha once de behrttğunız gıbı "Mars Odyssey sondası suyun buz hahnde bulundugu gosterdı Aynca 1997 yı lmdan bu yana Mars rn etrafinda donen Global Surveyor' uydusu da en fazla on müyon luk bır geçmışı ol dugu sarulan oluk lar goruntuledı ve bunlann muazzam sellerle oluştugu tahmın edümekte Her şey bı hm adamlarrnrn beklentısı dogrıü 2 Sondadan ayn lan araç Mars at mosferine girecek ve kapsülün erimtsl yalıtım levhasıyla engellenecek. 3 12 kttometrede açılacak olan parafüt düfUf hızını yaklaşık saatte 90kmlik bir hua dü şUrecek. Beagle 2" nasıl inecek? 4 Yere yaklaşık 2S0m kala araan yumusak Inlşe geçmeslnl sağlayacak üç hava yastığı flfecek, parafüt atılacak. 5 "Beagk 2" Mf armmda ttpki top glbl Man zemininöe bbkaç kez nmtayocok Hava yastıklan atıktütton petekierM afacak. Derinlerde olabilir Ancak tum bunlann otesınde jeolog ldi son uydu verüerınden Marstakı çorak bolgelenn ük donemlerde bu küometre de nnlıgınde okyanuslarla ortulu oldugu sonu cuna vardüdr Maıs htalarırun denızden yukseknesıyle adalar kaybolurken mudzzam bu" sel akıntısı küometrelerce genışlı gınde vadüer açmıstı Buraya kadar her şey tamam ama genye Mars ın guneşten bu ka dar uzak ounasına ragmen Dunya yla aynı sıcak ıkume nasü sahıp olabüdıgı sorusu kdlıyor Bır bügısayar modelıne gore çol gezenınde de üpkı dunyada oldugu gıbı ya ndidağlar müyonlarca ton karbondıoksıt savurmuştu havaya ve bu durumda da yeterh bır sera etkısı oluşmuştu Bu açıdan baküdı gında Mars üancı bu: cennetti ve Dunyada oldugu gıbı ük pnmınf canlüar oluşmuştu Pekı ama nasü oldu da bu cennet sonunda bu buz cehennemıne donuştu ? Ve Mars su yu nereye kayboldu 9 Bazı gezegenbüımcüenn senaryolan şoyle Guçlu yagıslar her üa gezegemn at mosfermı karbondıoksıtten anndırmıştı Ama dunyaddkı volkarüar sera gazı savur maya devam ederken daha kuçuk olan Mars sogumaya basladı ve yanardağlar so Esa'nm Man aracı Beagle 2 ve Mole olarak adlandınlan örnek toplama robotlan Uzayda var, Mars'ta neden olmasın! Dahası Almarı mıkrobıyolog Gerda Horneck uzayda bakterı sporlanrun büe haydtta Lalabıldıkleımı saptadı Bacıllus subtılıs bakterüerını ıkı haftalıgınd ozel bır kap ıçınde Ruslann aıaşürma uydusu Tb ton ıle uzaya gonderen Horneck dahd sonrakı laboıatuvar ıncelemelennde surpnz bır bıçımde tamamen korurridsız olan spor larddrı bdzüdiının büe hayatta kalabüdıgını gormuş Bunun neye bagh oldugu büırımese de uzaydakı dondurucu sogugun ve yogun basıncın rrakroplara zarar vermedıgı kesın Ustelık morotesı ışınlardan da zarar gorme mışlerdı Dunyadakı gıbı koruyucu bır ozon ta bdkasının bulunmadıgı Marsta ışte bu ne 'erüetolası) mıkroplann toz ve kumdan olu ın ınre bır tdbdkd ıçınde stenlıze edürruş abüeceklerı duşunulmekte Bundan 30 yıl ce Amerıkalılann Vıkuıg uydusunun sa dece olu madde gorunrulernış olmdsı da bu yenı bulguyla açıklanmaya çahşüıyor Eskı 849/»