Katalog

Cönülden Bilime Ahmet inam 0, siz misiniz? Gelırler Heyecanlı Urkek Nıce beklentılerle beklı Okumuşlardır Kımı kıtaplanmı Yazılarımı ınternetten Elımde bır tomar anahtarla (bazılarının hangı kapılan açtığını çoktan unutmuşumdur) kapımı açmaya 7 çalışırken bulurlar benı '0, sız mısınız " sorarlar "Kım, 7 ben mıyım?" dıye yanıtlarım "Ahmet İnam " "Evet" Onunde asık suratlı, kabak kafalı, bastı bacak bır adama kafasındakı Ahmet Inam'ı yakıştıramaz çoğu Konuşmaya gelmıştır Dertleşmeye Cızlı bır şaır, henuz unlenmemış derın bır fılozof, kendını Allaha adamış mahvıyet sahıbı bır mutasavvıf, terapıst terapıst dolaşan bır bunalımlı bırgenç, kıymetı bılınmemış emeklı bır oğretmen Odama gırer kı, bır de ne gorsun, kıtaplar, dosyalar, kutularla dolu, oturacak doğru durust bır sandalyesı bıle olmayan perışan bır mekân Ikıde bır çalan telefonları sabırla yanıtlamaya çalışan dalgın, yorgun bır adam Soyleyeceğı varsa da soyleyemez "Meşgulsunuz herhalde ' Evet, oyleyım " "Konuşmaya gelmıştım " Eskıden gelen gıdenım az olurdu Konuşurdum Şımdı zamanım yok Haftada onyedı saat dersım oluyor Akşamları ayrıca felsefe anlatmaya gıdıyorum bır yerlere Aynı anda uç dort yazıyı tasarlıyorum kafamda Conul felsefesı dıye bır şeyın ardındayım Elbette Turkıyelı, dunyalı bır ınsan olarak kendımm ardındayım Kokuşmamam, kendımı her dem taze tutmam gerek Gunah çıkarmayı sevmıyorum Insanlara yetışememek benı uzuyor Yetışemıyorum Bırkaç yıllığına uzaklara kaçıp, henuz bır satınnı olsun yazamadığım kıtap larımı yazmak ıstıyorum Kendımın kendıme ısmarladığı Benden sureklı yazı, konuşma talep edenlerın uzağında "Henuz vakıt var daha' dıyorum Belkı de yok Turkıye'de duşunce devşırıası olmak zor Kendınıze gore bır şeyler soyledığınızde sızı, amaçladığınız doğrultuda anlayıp anlamadıklanndan emın olamadığınız bırçok 'hayran 'ınız oluşuyor çevrenızde Ben hayran olunmaya alışık değılım Narsısıst yanımın okşanması hoşuma gıtmıyor değıl Beğenılıyor olmanın sorumluluğu vıcdanımı tırmalıyor (Kendımden gereksız gıbı gorunecek bıçımde soz edışımın bırçok okuru rahatsız edeceğını bılıyorum Okura kendım olarak seslenebılmem boylesı ıç dokmelerı gereklı kılabılıyor) Duşunce devşırıalerı, oncelıkle, kendılerını hayranlanndan korumak zorundadır Yoksa ozeleştırıa duyarlılığını yıtırıverırler Devşınalerın zamana gereksınımlen var en çok Duşunebılmek, araştırmak, tartışmak, kendılerını aşmak ıçın Bır başlarına kalıp, Turkıye'den, dunyadan, tarıhten gelen sesı dınlemek zorundalar Kendılerını duşunmeye bırakacakları ortamlar gerek onlara hayatın amansız parasızlennden uzak kalarak, odaklanacakları duşunce frekanslarını yaşabılmelerı ıçın Duşunmek hep bır bağlam ıçınde oluyor Sızın gıbı duşunenlerle tarıhın akışı ıçınde hesaplaşabılmek gerek Sızın gıbı duşunmeyenlerı anlayabılmek, onlardan devşırebılmek gorevınız Boyle bır hesaplaşmaya kendı adıma gırebılmış değılım Okur, satır aralarından duşuncelerımın koklerını bulabılır, şımdılık, dılerse Bu duşunceler, kadım dostum Yucel Çağlar'ın kısacık mektubundan sonra ıçıme uşuştu 0 çalışkan, doğa âşığı, arayanaraştıran dostum, son zamanlarda benım "kotuledığımı" duşunuyor, olmalıydı Haklıydı elbette Bana belkı de "yıkılma sakın" dıyordu Yazık kı kendısıne yollayamadığım kıtaplarımdan sonra, telefonuma bıraktığı notlarmda yaptığı gıbı "Yahu, Ahmet gereklı gereksız, ne çok vırgul kullanıyorsun yazılann da' demıştı Haklıydı Insan yanlış anlaşılmaktan korktukça, vırgullerının sayısını arttırıyor Belkı, duşunce dunyasında bır vırgul bıle olamadığı ıçın 0, ben değılım 0, Turkıye 0 Turkıye'de bır vırgul Bılım, felsefe ve sanatla zengınleşecek bu topraklarda yerını arayan bır vırgul 849/4 Sıçanlarda bir gen devre dışı bırakıldı •Nature Bıotechnology dergısınde ya yımlanan bır raporda araştırmacılann ılk kez sıçanlarda bır genı devreden çı karmayı başardıklan belırtılıyor Sıçanlann fizyolojık yapısı ınsanldrınkıyle ya kın benzerlıkler taşıdığmdan meme kansen ve kalp hastdlıklan gıbı bozuk lukldnn araştnlmasında genellıkle bu hayvanldr fareleıe yeğlenır Ne var kı araştırmacılar bugune dek sıçan DNAsı uzerınde gen ekleme ya da çıkartma ışlemıru başanyla gerçekleştı remedıklennden bu ış ıçın fareden yararlanmak zorunda kaldılar Araştuma ya onderbk eden Wısconsm Unıversıte sı genbıum ve onkolojı uzmanı Micha Yeni tiirler daha kısa sürede çıkıyor Yenı bır ture donuşmek ıçın ne kadarlık bır zaman düımıne gerek vardır7 1930 lardan beıı evrım kuramcüan bırbırlerıyle en yakın dan ılıntılı canlı turlen arasında kar maşık genetık farklılıklann meyda na gelebümebi i(,.ın bınlerce kuşa gın geçmesı gerektığını duşundu ler Ancak Flonda ya ozgu hızla ev rılen bır tur yerruş bocegı uzerınde yapılan yenı bır araşürma boylesı ne karmaşık degışımlenn 50 yıldan az bu suıede geıçekleşebıleregını ortaya koyuyor Cdnlıldi yenı koşul lara oldukça hızlı uyum saglayabılıyor Dınmbılımcıleı bunun ıçın ge reklı olan tek şeyın doğru gpn de gışınımı olduguna ınanıyor Kumaı makmeleıındekıkadranlargıbı çe şıtiı gen bıleşırnleıı kımı zamdn ya raılı yenı ozellıklere sahıp oluşum lara donuşur Boylesı bu kdrmanın doğru oluşumu tutturması gorunuıde çok daha uzurı bıı suıeyı geıek tuu Kdlıioı nıya Umveısıtesı nden Scott Carroll onderhgmdekı bu grup PVI ımscl bıyolog soz konusu yeınışe dadanan borekte de boy lesı bır karma ve eşleşme surecı nın meydana gelmış olabılecegını duşunduleı Bu bocekler sanlgan bır bıtkı olan Flonda yemışının bağ kutuğune zarar venr Ancak As ya ya ozgu altınyağmuı dğacının 1955 yıhndan ben buralarda yetıştı ııkneyebaşlanmasıylabırlıkte bu bocpklenn bır bolumu gıderek bu ağaca musallat olmaya başladı Or talama 100 kuşak ve 50 yıldan az bu suıe sonra yenı bıtkıye dadanan boceklerın ya^amlarını surduiTne ve uçma duzeneklen gaga uzunlu ğu ve başka ozellıkleıı açısından yemışte bannanlara kıyasla beur guı farklılıkldr seıgıledıklerıne tanık olundu Yararlı gen değışınımlerının son derece endeı meydana geldığı duşunvılduğunden bılım ın sanları bu hızh uyum surecmın başka bır şeyden kaynaklanması ge reküğı sonucuna vaıdı Altı ay boyunca bu boceğın üa farklı turunden melezler elde edıhp ardından bunlar safkan bo cekleıle çıftleştırıldi Sonuçta melez yavrularda yenı değısınımleıı yan sıtan ozellıklerın hıç de beklenen oranda olmadığı tam tersme bu ozellıkleım temelını gen bıleşımlerı arasındala etküeşunın oluştuıduğu yonunde kanıtlar elde edüdı Daha oncekı aıaşürmalar kdrmaşık genetık değışımlerın ancak bınlerce yü sonid bır turde be urgın degışıkhklere neden olabılecegını ortaya koyuyordu Bu araş tııma ıse değısırmn çok daha lasa bu zdman dılımı ıçınde gerçekle şebıleceğını gozler onune seı ıyor el Gould çok kışıran fareyı sıçanın kuçuğu olarak algıladığınd oysa bu ıkısı arasında tepeden tırnağa farkulıklar ol duguna parmdk basıyor Meme kansenne yol açan BRCA1 ve BRCA2 genlenyle ılgılı aıaştırmalaıını daha da gelıstırmek amacıyla Goud ve arkadaşlan soz konusu genlerden yok sun sıçanlar uretmeye çauştılar Embrı yo kok hucreleıındekı genler elkısız duruma getırılen fareler uzerınde heı turlu oynamd ydpüabıLyoıdu Gelgele lım sıçanlarda genlerın etkısız duınma cjehrümesı suıetıyle kok hucreler elde etme gırışımı başanlı oldmdyınca bdş ka bır yol denendı Erkek sıçanlara tek DNA tabanlanru gelışıguzel kaııştıran ENU adlı bu kımyasal aktanldı Ardın dan daha buyuk yavrulaı elde etmek amacıyla genetık değısıme uğratümış bu sıçanlar normal dışılerle çıftleşturıldı Ardştırmacılaı bınlerce yavı u arasında BRCA1 ve BRCA2 genlen değısıme uğ rayan yalnızca bu^kaç sıçana rastladılar Sıcağa dayanıklı yeni paneller Guneş ener]isı uzmanldn oldum olası yazın kavurucu sıcağına dayanıklı ucuz ve kullarnşlı panellenn du şunu kurdular Kımı guneş pıllerı bu gereksınımı bu olçude karşılasa da sozu edılen bu uç ozellığı buaıada banndıran bır sıstem bugune dek gerçekleştrılemedı Şımdı araştoma cılaı geuştirümış bu' pılın tam da bu ış ıçın bıçılmış bıı kaftan olabılece ğını one suruyorlar Isvıçre Federal Teknolojı Ensütusu kunyacılarınddn Michael Gratzel ve arkadaşlan on ıkı yü once boya büeşımlı guneş pıllerını urettıler Bu pülerın oıtasında tıtanyum dıoksıt (TıO2) paıçacıklaıından oluşan her bırı nanometrenın bu:kaç onda bın enınde olan ve organık boyayla kap lı bu" ağ yer alıyor Boya molekullen ışıgı emerek bu enerjı yuklu parça cıklan hızla yanı başındakı ütanyum oksıt parçacığına aktanyor Burada elektrorıldr parçacık ağıru aşıp bır elektroda ulaşıyoı Daha sonra bır başka elektrod duşuk enerjdı elektronlan ıyonlardan oluşan bır bıleşune yedurıyoı Bu ıslem boya molekullerıne yenıden elektnk yukleyerek çevrımın yınelenmesıne olanak sağlıyor Bu tur pıller fotonlarddkı enerjının %10 undan fazlasıru elektıığe donusrurebüıyor Sonuçta %6 verunhlık sağ layan 1000 saat boyunca 80 derece sıcakhğa dayanıklı pıller elde edıldı ,g Hazırlayan: Nilgun Ozbaşaran Dede