Katalog

Ahmet Inam Düşünme evi, değişme evi Meslek kuruluşlarının "evlerı" var Orduevı, polısevı, oğretmenevı, hâkımevı gıbı Kavramlanmızın da, hıç değılse gonul açcılannın, yeryuzunde, somut sımgesel karşılıkları olarak evlennın olmasını ısterdım Gonulevı, umutevı, sevdaevı, gıbı Bıraz daha yoğun duygulan yaşayabılenler ıçn huzunevı, gamevı, dertevı, ayrılıklarevı, hasretevı kurulabılır, okumaevı, sorgulamaevı (polıs ya da sava soruşturması değıl de, yaşam soruşturması ıçın ınsanların kendı ıç dunyalan, yaşamlarını sorgulayabıleceklerı 1 mekânı olanaklı kılan ev ), hayretevı (şaştığımız, bıze şaşkınlığımızın ardından yenı araştırma yollan açabılecek konuların, sorunların tartışıldığı ev') gıbı evlerın yanında Doğrusu, mekânın duygu ve duşunce odaklı duzenlenerek, bırlıkte duyma ve duşunebılme etkınlıklennın gerçekleştırıldığı yaşam alanlarının oluşturulması, yuzlerce yıllık tarıhı olan, çağımız ınsanı ıçın de varoluşunu zengınleştırebılecek bır olanak Elımde olsa bır duşunme evi açardım Dostlarıma, duygularevı, içev açmayı onenrdım Duygularevı, kırk odalı (daha da fazla odası olabılır1) kocaman bır konak olurdu Buyuk odalannda ınsanlar, duygulannı uleşmeye, sorgulamaya çabalardı "Sızın duygularevınızın ofke odası ne tarafta7" Sorardınız Gostenrlerdı Ofke odası, kendı ıçınde daha kuçuk odalardan oluşurdu "llk yatışma odası", "Ikına ofke geçrme salonu" gıbı Buralarda, kâh bıraz buyuk odalarda ınsanlar ofkelendıklerıne bağırarak, onlarla konuşarak, ya da bırbırlerıne ıçlerını dokerek enerıılerını boşaltırlar (ofkelendıklerı kışıler elbette orada olmayacaktı Belkı onların kuklaları ya da mankenlerı ofke boşaltıa bır ışlev gorebılırdı1), kâh daha kuçuk kabınlerde sesı yalıtan duvarlar arasında, belkı duvardan sarkan bır kum torbasına vurarak, daha "mahrem" ıç dokmelerı gerçekleştırılebılırdı Elbette, bu odalardan geçtıkten sonra duygularevının buyuk salonunda ınsanlar bır araya gelerek, belkı hep bırlıkte ya da kuçuk topluluklar halınde duygulan uzerıne soyleşmeye geçeceklerKeşke, orduevi, dır Duygular ustune duşunmuş deneyımlı ınsanlarla gırısılecek muhabbetöğrenmenevi... lerle de, duyan, duygulu bır varlık olagibi, sevdaevi, rak kendımızı tanıma fırsatımız gerçekleşebılecektır gönülevi, umutevi Böbrek taşlanndan korunmak mümkün mü? "Üriner taş hastalığının laboratuvar tanısı ve tedavisindeki ilerlemeler" konulu sempozyumda, böbrek taşlanndan korunma ve yeni testler tartışıldı. M art ayının son haftasında Almanyanın eskı başkentı Bonn da Unner taş hastalığının laboratuvar tanısı ve tedavısındela üerlemeleı konulu bır sempozyurrı yapıldı Unlu bestecı Beethoven ın dogdugu bu şehrrde sık tekrarlama ozelhgı ıle bır halk sagh51 sorunu olarak gorulen böbrek taşlanndan korun ma ve yenı laboratuvar testlen tarnşddı Bonn Unı versıtesı Urolojı Klınığıne bağk Deneysel Urolojı Bolumu Başkaru Prof Dr Albrecht Hesse ^5yüonce burada "böbrek taşlannın oluşma nedenlerı' ıle ılgı lı khrusyenlerle bırlıkte başladığı çalışmalann so nuçlannı bıldırdı Bu büdırüer bır bakıma da çeyrek asır sure ıle durmaksızın ydpılmış çalışmaların mu tevazı bır sununıu oldu Kımya bılım dalı kokenlı olan Hesse hem kendı unıversıtesı hem de çevre dekı hastahane ve muayenehanelerınde çalışan ve kendı mesleğınden olrnayan hekımler yanı urolog larla başlattıgı dıyalogla kapsamlı ve detayh bır hastd bılgı bankası kurmayı başardı Yülarca ütızlıkle yapılan veıı analızlen onun çalışrnalannda onemlı rehber gosterge olduğu bıraz sonra anlatacagım konu ıle somutlasmaktadır Avrupanın ortasındakı Aknanyada, böbrek taşı gorulme sıklıgında son 20 yü ıçınde artma sap tandı Saglık taramalaıının ıyı ve hekıme gıtme alıskanlıgının yuksek oldugu bır toplumda bu dıkkat çekıcı bır gplışmedu Bunagore endustrı ulkelenndekı hastahk gorulme sıklıgı %3 üe % 20 arası degışıyor ıse % 3 5 oranında gut hastalıöfinın taşa eşlık ettıgı ıdrar yolu ıluhabı % 7 anomah (normal dışı anato mık durum) % 6 bulundu Taşın cinsi önemli Böbrek taşı hastalıgı eger taş analızı sonucu na gore cınsı büınmez gereklı laboratuvar tetkıkle n yapümaz ve gereklı kışıye ozel beslenme programı verılmez hasta uygun aralıklarla (ılk 2 yılda 6 ayda bır)gorunruleme ve laboratuvar tetkıkleıı üe ta kıp edılmez ıse tekrarlama nskı %50 üe 100 arasın dadır Yanı taşı olanın bır yü veya daha uzun sure ıçınde yenıden taş oluşma ıhümalı en az %50 de mektır Yapüan kışıye ozel pratık ve akücı tavsıye lerle tanı ımkânlan da kullanüarak bu rısk ük yüda % 1015'e kadar duşurulebüır En süc ınsanda gorulen taş cınsı kalsıyum ok zalat % 7075 oranı üe ük sıradadıı Enfeksıyon taşlan %7 10 arası unk asıt taşlan ıse % 1015 üe uçuncu sırada Kalsıyum okzalat taşlan monohıdrat ve düııdrat olan tıplen mevcuttur Enfeksıyon taşlan ıse ureyı paıçalayan bakterüer yardımı üe ortaya çücan magnezyumamon yum fosfat (struvıt) amonyumhıdro]enurat ve uçuncu olarak da karbonatapatt üpı üe büınırler Urüca sıt taşlan ve onların tuzundan oluşan uıat taşlan daha az gorulmektedırler Modern taş analızı yontem lerı ınfrakırmızısı spektroskopısı veya rontgendıffraksıyon yontemı üe urık asıt taşlan üe amonyumurat taşlan dogrulukla ayınlabümektedır Geçen yır mı yüda da IR yanı spektıoskopüc tetkık üe taş ana I121 artarken, kımyasal metodla analız saghklı olma dıgı ıçın azaldı Yapüan analızlerde taşlann % 33 un de tek komponent %43 unde 2 komponent, %21 ınde ıse 3 komponent tesbıt edüdı Bu da gos termektedır kı onemlı bır orandd taş kalsıyum okzalat ıçenrken, buna aynı zamanda fosfat veya urat gı bı komponentler de eklenebümektedır İçev de, duygular evi gıbı, ıç de olsaydı dunyasını merak eden, ıç dunyasına doğru yolculuğa çıkmış ınsanların bummmmmmmmmmmmmmmmmamm luştuğu, yalnızca duygulann değıl, duşunmenın de, duşuncenın de paylaşılabıleceğı, duygular evını de kapsayan buyuk bır evler topluluğu olacaktır dıye bılınm (Belkı bır "sıte", "mahalle") İçev, kendısını oluşturan evlerın genış bahçelerle ayrıldığı, doğa dostu bır çevre ıçın de yaşanan bır evdır Işte, bu evde bulunur, duşunme evi Dusunmeyı duşunebılenler, ıçlerınde duşunce evlerı kurabılmışler, kurmaya çalışanlar, hıç değılse arsasını almışlar, gelırler Bahçelerınde bırlıkte dolasır, konuşur, tartışır, kızar, kuser, ama ıletışımde bulunurlar Arar, arastırırlar Duşunme evının bılgı sayıları ve kıtapları, yenn ıkı kat altında durur Okuyacaklar aşağı ınerler Yukarı katlarda yazma ve ozel okuma odaları bulunur Bunlar kımseye aıt değıldır Gun ışığında okumak ısteyen, tartışarak okumak ısteyenler bulunur burada Etrafta kıtap okuyarak dolaşılmaz Ortalıkta konuşulmak ıçın dolaşılır Kıtap kurtları ya yenn ıkı kat dıbıne ınerek ya da kendı odalannda okuyacaklardır Okumak ve yazmak, dusunmek ıçındır Duşunme evını bır kutuphane ya da kahvehane (hele hele "cafe", "bar") olarak kullananların ılışkılerı kesılır Orası, dusunen etkılesımının, kesfının, buluşlannın yaşanacağı bır mekândır Çevreyı rahatsız etmeyecek bıçımde şarkılar soylenebılır, dans edılebılır Dusunerek sarhoş olamayanlara olçuyu kaçrmamak kosuluyla ıçkı de sunulabılır Ülkemizde durum Unutmayalım kı, duşunme evi bır yoğunlaşma mekânıdır Sessız, kuytu koşeler, o koşelerde çakılıp kalmama kosuluyla, duşunme evının konuklarının kullanımına açıktır Duşunme evının, gerek ıçınde gerekse bahçesınde yalnız kalıp yoğunlaşmak ısteyenler ıçın uygun yerler vardır Duşunme evi, duşunme coşkusu yaşayanlara, uretmelen kosuluyla hızmet sunar Tembellere kapılar kapalıdır Basmakalıp, bır ornek uretımler unıversıtelerde ınsanları profesor yapsa da, bu kışıler duşunme evınden surulurler Yavaş duşunup, gecıkenlere fırsat verılır Cecıkmelerının nedenlerı araştırılır Gereklı geakmeler ıse, duşunme evi onlara kapılarını hep açık tutar Boyle kışıler uretemezler ıse de tyı araştırmaa olabılırler Kısa sureler ıçın konuk olacaklar ıçın hıçbır talepte bulunulmaz, onlar dolanıp dolanıp gıdebılırler Duşunme evının bır kapısı değişme evıne açılır Sağlıklı duşunme, sağlıklı donuşum ve değışmelerle sağlanır Değişme evını bır dığer yazıya bırakıp, dusunerek değışılıp değışılmeyeceğmı duşunelım Ulkemızde yapılan bır araştırmaya gore ıse buoran%15cıvannda 2000 yıh ıçın ılk defa taş duşuren hasta sayısı yırmı yıl oncesıne oranla 3 kat fazla Ozetle ılk böbrek tası gorulme yaşı 2550 arasında sıklaşıyor Bu hastalann yaklasık %42'sının taşı kendılığınden duşuyor, % 22'sı taşını kırdınyor Kalsıyum ve okzalat ıdrarda normalde 10 1 (ESWL yontemı) % 15 ıne endoskopık veya perkuoranında bulunur Okzalann ıdrarda her yukselışı tan amelıyat yapüıyor % 17 5 ının açık cerrahı yontaş oluşma nskmı çok artınr Kalsıyumun besınlerle temle taşlan alımyor % 4 5 cıvannda hastanın tedaaz alınması da okzalatın ıdrarla fazla atümasına dovısı hakkmda fazla bügı edımlemedı layısı üe taş oluşmasına sebep olur Okzaldtın ıdrar800 bobrek taşı hastasma uygulanan anket Tof ohifma risk endeksl eğrtil: Sağ tantf te akrabalannda yitks€k riskl, soi taraf be riskln azahhğı S , TİBJ otmayan hmtakmn Unn > da taş hastalığı bötgeyt götterir. Hastanın grtlrdtğl Idoldugunu bıldı Tafi okuı hastalann Uran rann yaztda taHf edllen aktten geçtHırenlerm oranı % ttn sonra endekıde f In ttierinde ist rbk yiHuck. tOtmda he risk az demtktk. 36 Kadıntaşhas talannda buhas talığa eşlık eden ıdrar yollan dtı habı % 23 safra kesesı taşı % 12 ordnmda ıdrar yollannın normal dışı anatomısı (anomalı) % 11 oıanında saptan12 14 18 dı Erkeklerde 847/10