Katalog

arada ortaya çıkan bır dıger olgu da, daha genç kardeş sayısının cınsel tercıh konusurıda etkılı olmamasıydı Buyuk erkek kardeş etlasının tum ırklaıda da aynı etkıyı yapıp yapmadıgı henuz kesınlık kazanmadı, ancak bu etkının çeşıtlı ve faıklı ortamlarda çok guçlu oldugu saptandı Bu etkı bundan 10 yıl once de geçerhydı bugun de geçerlı Aynı şekılde Avıupa, Kanada ve ABD'de, psıkıydtıık hastalarda, normal ınsanlarda, kadm olarak dogmadıklan ıçın mutsuz olan eşcınsellerde, cınsel tercıhlenyle banşık olan eşcınselleıde bu etkı geçerlı Kulturel, demografik veya psıkolo ]ik duruma bağlı olmaksızın, bır erkeğın fazla sayıda erkek kardeşı olması eşcınsel olma egılımını artıran bır faktor olarak ortaya çılayor Kaliteli insanı tutmak En zor işlerden biri kaliteli insan yetiştirmektir. Kaliteli insan üreten bir sisteminiz tıkır tıkır ülke çapmda işlemelidir. Bunun zorluğunu, özellikle Türkiye açısmdan, biliyoruz. Ama kaliteli insan yetiştirmekten çok daha önemli bir başka sorun da, kaliteli insanı tutabümektir. Üstün niteliklen olan, uzmanlık alanmda uluslararası kalitesini belgelemiş olan insanlar nazh olurlar. Onlara özellikle iyi çalışma koşulları sağlayacaksmız ki kendilerini ifade edebilsinler ve varoluşlannı anlamlandırabilsinler. Yani üretebilsinler ve bundan keyif alabilsinler. Özetle onlara her bakımdan sahip çıkacaksmız. Ceçen hafta sonu, Türkiye Bilimler Akademisi'nin "Üstün Başarılı Genç Bilim Adamlannı Ödüllendirme Programı" (GEBİP) çerçevesinde yapılan bir değerlendirme toplantısına katıldım. Çok sayıda bursiyer, bugüne kadar yaptıkları çahşmalan sundular. Bu toplantı ve sonuçlannı gelecek sayımızda aynntılı olarak yazacağımız için, sadece şu kadarını belirteyim: Türkiye'de çok başarılı ve uluslararası ortalamanm bile çok üzerinde bilimsel araştırmalar yapan gerçekten değerli ve sayıları da oldukça fazla genç bilim insanı var. TÜBA, çok doğru bir kararla, ulkenın, devletin, üniversitelerin kadrini bilmedikleri veya farkında olmadıkları bu gençleri ikiyıl önce desteklemeyı kararlaştırdı ve kapsamh ve önemli birprogram başlattı. Cençlerin bir kısmının sunumlarını dinledim ve aslmda yeni ve üstün bir kuşak bilim insanlannın var oldugunu gördüm. TÜBA Başkanı Engin Bermek'i ve bu programı destekleyen TÜBA yönetim organlarmı tebrik etmek gerek. Sahıplenilmek, fark ediimek, desteklenmek... tşte ülkemizin bu zor koşullarmda yaşayan bilimcilerimizin sanırım en büyük istekleri. .. Ama bu konuda önemli duyarsızhklar oldugunu biliyorum. MAM'da kurduğu laboratuvarda çahşırken, araştırmalan kurumun önceki yönetimince pek uygun bulunmayarak sözleşmesi uzatılmayan Prof. Yıldınm Erbil bunlardan biri. Aynı kurumla ilişkisi yakın zamanda kesilen Turan Öztürk ve diğerleh... Ülkemizde uygun ortam bulamaymca ABD'de büyük başarüar sağlayan sayısız bilim insanlanmız da var... Bu bağlamda, geçen haftaki gundemde, ikizAsal Sayılarprobleminin çözümüne önemli katkıda bulunan Cem Yalçm Yıldınm'm da Bilkent'ten ayrılmasma değinmiştim. Bılkent'ten Prof. Dr. Metin Gürses bir eleştiri gönderdi. "Yalçm'm Bılkent'ten ayrılmak zorunda kalmasma biz de çok üzüldük. Bunun nedeni Bilkent Universitesinin yenı bir kadroya yükseltilme ve atama sisteminin "istısnai durum"lan içermemesıdır. Yalçm 'm başarısı önemli bır başandır, nerede olduğu o kadar önemli değil. Keşke Bilkent'teyken olsaydı sevinirdik. Yalçm'm bu önemli başarısı kullanılarak bir kurum hakkmda önyargıh ve hissı kararlara varmak çokyanîış olur. Sizi okuyan, Bilkent hakkmda çokyanlış fikir sahibi oîabihr. Bilkent hakkmdaki kullandığmız tabir "halt" sözcüğünün beni çok üzdüğünü belirtmek isterim. Bilkent Üniversitesı pekçok haltlar işlemiştir. Izin verirseniz bunlardan matematik Bölümünü ılgilendirenlerin bazılarım size aktarayım: Bilkent şu an her yıl 20 Matematik öğrencisine tam burs vermektedir. Bilkent, iyi matematikçiler yetiştirmek için alanlarında çok iyi matematikçileri kadrosuna aldı. Şu ana kadar 10'a yakm doktora mezunu verdi... Matematik Bölümü yaptığı yaymlarla evrensel bilime katkılarda bulunmaktadır. Üniversite her oğretim üyesine her yıl bir defa yurtdışma bilimsel seyahat hakkı vermektedir. Başarılı olanlara maaşlarına ek bir destek sağlamaktadır..." *** Amacım tabıi ki Bilkent, hele Matematik Bölümü hakkmda kuşkular uyandırmak değildi. Ama "halt" sözcüğünün kastmı çok aştığmı kabul ediyorum ve geri ahyorum. Fakat bu durumu değiştirmiyor. Cem Yalçm Yıldınm Bilkent'ten ayrılmak zorunda kalmış. Neyse ki Türkiye'den gitmemış. Gitseydi Bilkent'le sorumluluğu o zaman gündeme gelirdil Burada son olarak, sisteme ruh veren insanlardır, onlann yorumîan ve değerlendirmeleridir, demekle yetinmek istiyorum. İyi bilim insanlarımıza her kurum vargücüyle sahip çıkmalıdır, bilim yoksa kendi geleceğini inşa edemez. Gelecek cumartesiye kadar sevgi ve sağlıkla kahn... Eşcinsellik neden ve nasıl? Son gunlerde eşcinsellik konusunda bılım adamlannı ügılendı ren en onemlı nokta, eşcınsellıgın nasıl ve nıçın ortaya çıktıgı îlgınç olan kadınlardakı eşcınsellıgın kardeş sayısı ıle bır ılgısının olmaması Ne buyuk kız kaıdeşlerın, ne de buyuk erkek kardeşlerın bu bağlamda bır etkısı var Benzer şekılde kız kardeş sayısı da erkek eşcınsellerde etkı yaratmıyor Burada behrleyıcı olan buyuk erkek kardeş sa yısı Ba uzmanlar buyuk kardeş etkısımn sosyal nedenlere bağlı oldugunu ılen suruyor Fazla sayıda erkek kardeşe sahıp olrnak, kuçuk er kek çocuklann cınsel tacıze maruz kalma olasılıgını artıran bır faktor olabüır Boyle bır olasdıgın soz konusu olamayacagını soyleyen Blanc hard, buyuk erkek kardeşleıe sahıp olan bır çocugun cınsel tacıze uğlama rıskmın yuksek oldugunu gosteren bır kanıt olmadıgı gıbı, cınsel tacız ve cınsel tercıh aıasında da bır ılışkı olrnadıgına dıkkat çekı yor Buyuk eıkek kardeş etkısı eşcinsellik olasüıgını nasıl artınyor? Blanchard'a gore bır fetus kendınden once annenın rahmını kaç çocugun paylaşugmı bümez bunu bılse bılse anne bılıı Ve bu arada ço cuk sayısının ızını suıebılen tek sıstem de annenın bagışıklık sıstemıdır Blanchard'a gore fetus hucrelen hamılehk suasında annenın kan dolaşımına Ybaglanülı hucre yuzeyı protemı salgılar Bu sızıntı anne nın bagışıkhk sıstemını harekete geçııeıek fetus hucrelerıne karşı bır antıkor uretmesını sağlar Anne rahmınde ne kadar fazla sayıda erkek çocuk taşırsa, bagışıklık sıstemının saldınsı da o kadar guçlu olur Bu durunıda bebek 9 ayı tamarrüamasa büe, bu antıjen (orga nızmada antıkor yapan madde) annenın vucuduna sızar Hatta bebegın cınsel organlanmn gelışırnı başlamddan once hamılelıcjin 8 haftasında annenın bagışıklık sıstemı tetıklerar ve buyuk bır olasılıkla cınsel or ganların gelışımıne mudahale ederek cınsellıgı bır şekılde bozar Bu antıjen buyuk bır olasılıkla HY antıjenıdır ve cınsel farkhlaşma konusunda çok onemh bır rol oynar Yalnızca erkeklerde bulunan bu antıjen evrım boyunca varhgını surdurmeyı başarmıştır Bu antıjenın beyın hucrelermın yuzeyınde ddha yogun bır şekılde bulundugunu saptayan Blanchard, annenın antıkorlannın antıjene karşı bebek beynının organızasyonunu bozmasının kaçınılmaz oldugunu belıı üyoı Kaldı kı sıçanlar uzerınde yapılan bır araştırmaya gore, dışılere fetal HY antıjenıne karşı aktıf olarak bagışıklık kazandırıldıgı zaman, bunlann dogurdugu erkek yavrulann yuzde 9O'ı "çok zayıf bır ureme faalıyetı" gostenyoı Bu aşarnada ortaya başka bır sorun daha çıkıyoı Bazı anneler guçlu bır bagışıklık leaksıyonu gosteı ırken, bazılan nıçın çok az reaksıyon gosteı ıyor9 Once doganlann, yenı doğanın kılosunu etkıledıgı nı belırten Blanchard, bu etkının eşcınsellerde de belırieyın oldugunu ışaıet edıyor Eşcınsel erkeklerın dogum kılosunun heteroseksuel lere gore daha duşuk olnıası bunun bır gostergesı Kılolan duşuk olmakla bırhkte, bazı erkek bebeklerın normalden daha buyuk plasentaya sahıp oldugu saptandı Bır goruşe gore bebek, annenın bagışık lık sıstemının saldınsına karşı kendısıru bu plasenta ıle koruyor Mannıng, bagışıkkk sıstemı açıklamasıru tatmınkâı bulmuyor Mannmg'e gore eşcinsellik rahımde, bılınmeyen bır nedene bacjh olarak daha fazla mıktarda testosterona maruz kalmaktan kaynaklamyor Daha fazla mıktaıda testosteronun erkeklerın cınselhgını etküedıgı ıd dıası henuz somut vprılerle desteklenmedıgı ıçm Mannıng araştırrnalarım buyuk erkek kardeş etkısıne yol açan hormonal gehşmeler uzennde surduruyor Reyhan Oksay New Scıentıst, 29 Mart 2003 *** obursdlı@cumhuı ıyet com tr CBT Intcrnet adresı wwwcumhurıyet com.tr Cumhuriyet BÎLİMTEKNtK • No:838 12 Nısan 2003 tmtiyaz sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Danışmanı. Orhan Bursalı • Sorunüu Mudur: Mehmet Sucu Gorsel Yonetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Merkez Gazete Dergı Basım Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Matbaası Esenboğa Yolu 13. km. Pursaklar/Ankara ldare Merkezi ve Yazı»ma adresi: Türk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212) 512 0S 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Publi Media 838/3