Katalog

Felçliler sadece düşünerek yapay organları hareket ettirecek Sinirleri veya kol ve bacakları hasar görmüş kişiler, bir 966 kılometre uzaklıkta Cambrıdge'de bulunan, Massachusetts Teknolojı gün yalnızca hareketleri ''düşünerek", tekerlekli sandalyeleEnstıtusu'nde Insan ve Makıne Dokunma Lari, protezlerini ve hatta felçli kol ve bacaklannı kontrol boratuvan başkanı Mandayam A. Srinlvasan taraöndan uretlen farklı bır bılgısaedebilecekler. yarsa aynı hareketlen başka bır robot kolu Sinir bilimi, bilgisayar teknolojisi ve mikroelektronikte ıçın gerçekleştırecektı Plan buydu büyük ilerlemeler sağlandı. Robot biliminde de farelerin, Beyinle kontrol Eger her şey dogruysa, ıla robot kolu maymunlann ve sonunda da insanlann, hareketleri yalnızda Belle'ın kolunun yapügı hareketleri aynı ca ''düşünerek" veya "hayal ederek" mekanik ve elektronikzamanda yapacakü Belle'ın noron faalıyetını, sadece 300 mılısanıye kadar kısa bır zamakineleri kontrol edebilmelerinin yollan geliştiriliyor. duzlemlen robotun koluna ıletecektı natmaya başladı Robot kolu da maymunun koluyla aynı hareketlen yapıyordu Srıruvasan'ınkı de Belle ve lobotlar, eşzamanla hareket edıyordu Durham ve Cambndge'dekı aüaşlann arasında bu olay umut veren bır yolculugun sadece başlangıcıydı Bu deneyın uzerınden 2 yü geçtı ve bu sure ıçınde, sınır bılımı, bilgisayar teknolojısı ve mikroelektronikte buyuk ilerlemeler kaydetü Robot bılımınde de farelerin maymunlann ve sonunda da insanlann hareketlen yalnızca "duşuneıek" veya ' hayal ederek" mekanik ve elektronık makınelen kontrol edebilmelerinin yollan gelıstırüıyor K uçuk nidymun Bf>lle DukeUnıversı tesı'nın ses geçırmeyen odalanndan bırmde sandalyesının uzenne kurulmuştu Gozlenyle, bu ekrandakı yatay ışık dızılennı ızlerken bır elıyle de bır ku manda aletını tutuyordu Elındekı kumandayı, ışıgın geldıgı yone dognı hareket ettırdı gmde ağzına bır damla meyve suyu verıleceğını bılıyordu Bu oyunu oynamayı çok se~ vıyordu Belle'ın başına altmda 4 plastık bagla yıcıbulunanbırbaşlıkyapıştuıldı Bağlayıcılar Belle'ın beynmdekı motor koıteksırun farklı bolgelerme dıkış ıphgmden çok daha ınce olan mıkrotel dızılennı gonderıyoıdu Motor kor reketlerle ılgüı bü güerı, uygulanmalan ıçın omuı ılıkto kı sınu hucrelerme ıleten beym doku suduı 100 mıkıote lın her bırı tek bır motor noronunun yanına yeıleşmıştı Bır noron, elektnksel bır boşalma gerçekleştırdığm de, (yaru potansıyel hareket), noronun baglı oldugu mıkrotel akımı yakalar ve Belle'ın başlığından geçen kuçuk tel yı§ınlan aracılıgıyla odanın yanmda bulunan ve ıçıne elektronik duzenekler yerleş tınlmış kuruya gondenr Kutu buı ko rıdorun sonundakı, dıgenyse kılomet relerce uzaktakı ıkı bılgısayara bağh dır sonutıdakı kalabahk oddda toplanan araştırmacılar gıderek heyecanlanıyordu Aylar suren yogurı çahşmalann ardından, bır canlının beynmdekı ışlenmemıs elektnksel faah yetlerı (Belle'ın duşunceleı ıru), bır robotun hareketlerını yonlenduen sınyallere donuşturme fıkrı denenıyordu Odaya çok parçalı bır robot kolu yer leştınldı Belle ıse, henuz gormedıgı ve varlıgından haben olmadıgı bu kolu ılk kez ha reket etürecekt Belle'ın beynıekıandala bır ışıgı algıladıgı anda, 2 elektronik duzenek hızla beyın hucrelen taraündan uretılen kuçuk hareket potansıyellennı ınceleyecekü Laboratuvardakı bilgisayar da, elektnksel manda robot emırlenne donusturmek zorunlugu vardı Çunku Belle'ın motor korteksırun, kolun nasü oynatılacagını pldnlaması ıle bügıyı kaslara gonderrnesı arasmda geçen sure bu kadaıdır Bu canlmın beynı sınyal bozukluklarına laboratuvdiddkı ıletım gecıkmelerıne ve mternetten kaynaklanan hatalara ragmen, ıkı farklı robotun kolunu kontrol edebüıyorsa aynı beyın bır gun belkı ınsanlara yararlı olacak şekılde bır mekanik aletı veya ger çek kol ve bacakları da kontıol edebüır En önemli soru Oncehklı hedef sınusel bır bozukluk veya omunlık zedelenmesı nedenıyle felç olan, ancak motor korteksı, tekerlekli sandalyeyı veya robot bu kolu hareket ettırme ye yetmeyen kışılere yardurı etmek Araştırma bu gun boyle bır hastdiun beyrune yerleştırüen ımpldnuar üe kol veya bacakları arasında sağlanacak kablosuz bu ıletısımle kendı kolunu veya bacagını yenıden kontrol etmesıne yaıdımcı olabılıı Ça hsma sonunda dığer motor, duyusal vpya bılışsel fonksıyonlan g r n kazanduarı veya guçlendııen cıhazlar da yaıaülabılır Buradakı en onemlı soru, pratık ve guvenılıı bıı jıat* nı vapüıp yapüamayarıgıdır Olumlu sonuç Sonunda o diı geldı Belle'ın onundekı ışıklar rasgele açıldı ve o da hemen kumanda aletiru ışığın yonune gore ılen qen oy Belle'in 966 kilometrelik erişimi Içeren "Harvey kutusu'na gonderdi. Kutu, sinyalleri topladı, anndırdı ve guçlendirerek yan odadaki ana bilgisayara aktardı. Alınan sinyaller ekranda ızgara çizimleri şeklinde gorüntülendi (b). Her dizi, tek bir noronun zaman içindeki faaliyetini ve her renkll çubuk da noronun o anda hareket ettlğini gosteriyordu Bilgisayar, Belle'in kolunun aldığı sekilleri önceden belirleyerek (c), bu bilgiyi, Yan odadaki bttgisayar (solda) ve robot kol (sağda) robot kolun aynı hareketi yapması için emre donuşturdu. Daha sonra bilgisayar emirleri, robot kolu yoneten koridorun sonundaki başka bir bilgisayara gonderdi. Aynı zamanda bu bilgiler, Durham'daki laboratuvardan kilometrelerce uzaktaki bir laboratuvarda bulunan başka bir robota aktarıldı. Bunun sonucunda, her iki robot kol da Belle'in kendi koluyla eszamanlı olarak hareket etti. Belle, çok parçalı bir robotu duşunceleriyle hareket ettirdiği gun, başına yapışık bir başlık takıyordu. Baflığın altında, 4 plastik bağlayıa, kortekse çok ince mikrotellerden olufan diziler gonderdi (a). Belle, bir anda parlayan ışıklar gorup kumandayı sağa veya wla oynatmaya karar verince mlkroteller, korteksteki aktlt noronlarm urettlklerl elektrik sinyalleri saptadı ve elektronik duzenekler GömülmUş mlk rotel dlzlleri Bafhk Her Ikl kol da eşzamanlı hareket ettl CambHdgedekl laboratuvar Intemet Uzerinden gönderllen ılnyal Heyecanlı bekleyiş 838/10 Korıdorun Belle, ham'dak laborat Yan odadaki ana bilgisayar Harvey *kutuiu Etemet