Katalog

Yüksek öğretim yasasıyla ilgili görüşler Yıllar önce deneyimli bir profesör şöyle diyordu: "Bak sana söyleozelhkle gelışmış ulkelerden ornekler venletek yapüacak gerçekçı ve yogun bır toplum bı yeyim, yıllar geçer 12 Eylül idaresinden eser kalmaz, ancak bu yahnçlendırme (veya daha kıbarca anunsdtma) guışunı uzun soluklu olarak duşunulduğunde sa devam eder. Bunun üç temel nedeni var..." aceleyle çıkarürruş ne kadar mukemmel olurHasan Yazıcı* ılh Egıtım Bakanlıgı'nın hazırladıgı Yuksek Ogretım Yasa taslagımn başlattıgı taıüsma ılgüı goruşlen me bır ara ıle gıreyım 1981 YOK yasasının zamanm asker yonetımı tarafmdan yururluğe konrnasmddn hernen soruaydı Bu davetteydım ve Istanbul Unıversıtesıne uzun sureler hızmet etmış, akıabam da olan bır profesorle yenı ya sayı tdrüşıyorduk Kışısel duşuncem uruversıte sorunumuza boylesme otot ıteı ve baskıcı bu yontemle yak laşan bu yasarun çok kısa oırıuılu olacagı, ulkem daha demokratık gunlere kavuşrugunda ılk degıaecek olanın bu yaaa olacagı ıdı Goı muş geçırmış dkrabam "Çok yanıüyorsun" dedı "Bak sana soyleyeyım ydlar geçer 12 Eylul ıdaresmden eseı kalmaz, ancak bu yasa de vam edeı Bunun uç temel nedeni var a. Gordugun gıbı bugun ulkeyı ıdare edenleı 12 Eylul'e gelmomızde belkı de en onemlı neden olarak unıversıteyı goruyorlar O npdenle unıvprsıtenın hızaya sokulması gerek O ncdenlc dc bu yasayı çok hevesle, dıkkatle ve uzun yüldr uyguldydCdkldrdu b. Üerıkı yülarda demokratık bır ıdareye kavuşsak dahı o aşamada ulkeyı ıdare edecek olarüar da, belkı layısınddiı koşesırıden oynarlar ancak esas yapıyı kolay kolay degıştumezler Aydınlar, akadermk çevıeleı genellıkle mu halıf çevrelerdır Hangı yonetım kendısıne muhalefet ıster° c. Maaleaef oyle sezıyuıum kı akıaba mın dedıklerı drasında bana en çarpıcı gelenı bu olmuştu bu yasa oğrptım uyelerımızın de buyuk bu kısını taıanndan kısa bu suıede be nunsenecektır Çunku, laf aramızda o fıkrı, ırfa1 nı ve vıcdanı hur nesıllere daha epey vakıt var " Itıraf edeyım Akıabama o zaman hıç kaülma mış, hatta unıversıtenın gelecegı hakkmddkı karamsar duşunrplprıne bır mıktar da lazmıştım Rahmctlı nc kadar da haklıymış Üniversitede seçim ve popülist vaadler CBT'de (Sayı 830) Prof Dr A Hamıt Serbest 'ın TOK u ne yapma lı 7 ' başlıklı yazısma eleştırıdır Unıversıteleı uı nasü yonetılmelerı geıekır sorusu ıle ügüı hemen her tartışmada, çogunluk YOKden şıkâyetçı gorunuyor Ancak hemen arkasından da nedense "eskı sısteme de, yanı seçun sısterrune donulmesı de uygun degüdır (yanbştır)" vurgula ması ozenle yapüıyor Gerekçe olarak da seçım sıstemınde adaylann popuhst vaadlerde bulundukldiı, gruplaşmalar oldugu gosterüıyor Şu anda demokrasuun varolan yonetım bıçımlerının en ıyısı oldugunu ve demokidsuun olmazsa olmaz en onerrüı koşulunun da seçun oldugunu sarurım demokıat olan herkes ıtırazsız kabul eder Gelelım populıst vaadler ko nusuna Elbette seçümek ısteyen adaylar (ıster unıversıte yonetımı ısterse ulke yoneürru ıçın obun) bu takım vaadlerde bulunacaklar, yapmayı duşundukleı ı ışleı ı sualaya caklardır Seçmenler de adaylann yapmayı vaad ettıklen uşlere goıe spçımlerıra yapacaklar ve elbette heı seçmen kendısı ıçm .. M şımle yapmak ıstedıklenmızı, amaçlanmızı sıralamak ouridlı 2. Amaç sıralamasına hemen koşut ıkıncı çabşma durum saptaması olmak gerek Guncel durum saptaırlasuıda kanımca en onemlı nokta mcehkten çok nıtelık uzerınde durmak Bugunleıde buırun sayması gerek Korkarım, en azuıdan Avrupada, en fazla profesoru olan ulke bızız Büımsel yayınlanmız artıyor dıye bobuılerup duruyoruz Aynı yayınla rın nıtehğının oldukça duşuk oldugu ıle ılgüı çok saglam venlerden bahseden pek yok sa olsıın herhangı bır yasadan daha olumlu sonuç verebüecektır Boyle bu büınçlendırme/arumsama gırı şımı ıçınde oldukça onemlı saydıgım bır noktaya dıkkat çekmek ıstenm Oteden ben gerek yoneterüerın gerekse de toplumumuzun unıversıteden bekledıgının yanhş oldugu kanısındayun Üniversite neden kurulur? Kısa bır ornek vereyım Unıversıteler sanüdıgı güjı aynen yasa taslagından ahyorum ve YOK yasasında da benzer sozcukler vartoplumun kultur ve değerlerıne saygüı, ışbırlığı ve dayaruşma yeteneklen yenşmış bı reylenn ye Yanlışların çıktılarını tartışmak 3. Durum saptamasında ayn bu başlık Atmda duşunul mesı gereken ve çokça unutulan, dığer onemlı bu nokta yuksek ogrenımın guncel sorunlarının ulaştıgı açmazın salt ılerıye yonelık uygulama/yaptınmlarld çozulemıyecegı Popukzm ve pohtık amaçldi yolunda, ve nıtelıgı dzaltmak pahasına, ozelhkle son 20 yıl ıçınde o kadar çok yanlış yaptık la, bu yanhşlann çıktüan hak kında bır şey yapmadan yuksek ogıerumde koklu VP olumlu degışıkhkler yapmak olası değüdu Bu kapsdinda ük akluna gelen bır once kı paragrafta da degındıgım guncel oğretun uyesı enflasyonu Bplkı de "en az can antüarak" yapüdcak olan unvan kullaramını salt kurumlar la sınırlı ve ogretım uyesuıın o sırada çahşügı kuruma ozgu tutmak Ornegın Prof X ancak A uıuvesıtesmde kaldıgı surece profpsordur Un varanı kurum dışında kullanamadıgı gıbı B unı versıtesıne geçmek ıstedıgınde unvanı yenıden gozden geçırıhr 4. Bundan sonrakı dşdmaııuz yapmak ıs tedığımız duzenlemenın araçlan Bu araçldr tumuyle yenı hazırlanacak bır yasa olahüecegı gıbı, eldekı yasa uzermde yapüacdk degışıklık lıkler veya halen yururlukte olan bazı maddelerın daha üüzhkle uygulanması dahı olabüır Hatta butun bunldi kadaı onemlı, yuksek ogre nun duzerüemelennı doğrudan ılgüendırmıyormuş gıbı gorunen bazı gırışımler olası bır yasa degışıklıgınden daha ıyı sonuç verebüır Ornegın ükogretım ortaogretım unıversıteler, meslek ukullaı ı ve yaygm oğretun konulannda, Os ,* ~ tışmesme ımkân sağ lamak amacıyla kurulamaz lar Nıye Yazma yöntemi üzerine YOK'u değıştumek yolunda Mülı Eğıtım Bdkdnügı tdiaunddn hazulanan taslağın ıçerık bakuTiından bırçok yanlış ve eksığı oldugu kesın Burada amacun daha hırçok degışıklığp ugıayacagı bence açık olan bu taslak uzerınde aynntılı durmak yerıne aynı taslağın bır yerde aracı olduğıı yuksek ogrenımın yenıden duzenlenmesı ıle ılgılı taıüşma konusunda goruş lenme oncelık vermek 1. Yuksek ogrenımın yenıden duzenlenmesı gıbı gerçekten çok ydşamsal bır guışune başlarken ılk yapılacak çakşmd boyle bır gırı kurulamazlar? Çunku ^ ^ unıversıte r^ '' ler bır ulke•fc nın e n evrensel veya sıyaset bıhmı deyışıyle "uluslarustu" kurumlardır Unıver sıtelerde h e r ulustan ogrencı bulunur Yabancı uynüdu bır oğrencmm Turkıye'mn "refah ve mutluguna" yonehk b u egıtım ahnası duşuncesı bır yprde a b e s t u Uraversıteleı ın e n onemh ışlevlerınden bırı g e r e k ıçınde bulundukları toplumun g e r e k s e d e başka toplumlann kultur ve degerlerını sorgulamak ve gıderek d a h a ust kulturlpr ve d e ğ e r l e r yaratmaktır Dıgeı b u deyışle unıversıteler kultur ve d e ğ e r yaratmakta e d ü g e n d e g ü etkuıdu'ler veya oyle olmahdırlar Unıversıteyı s a d e c e ulusal d e ğ e ı l e n veya kısa d e v r e d e ulusal çıkarlan koruyacak kurumlaı olaıak g o ı m e k oldukça sığ b u gorustur Oyle kurumlar varchr kı b u bunlaı "ulusalcıkktan" n e kadar uzak dururlarsa ulusa o olçude d e g e r ve saygı kazdndırulaı Unıversıteler ve yargı boyle kurumlara çok guzel ıkı omekürler 5. Butun b u goruşlerden sonra dıyehm mutlaka yenı bır yuksekogrenım yasasma gereksuumız olduguna karar verdık Burada one run bu yasarun olabüdıgmce çerçeve bu: yasa olması Yuksek ogretım kadar esasında çeşıthhk ıçeren bu kavıaın olamaz Boyle bu yasaya salt en evrensel amdçları, bıhm etığı ve serbest akadprruk yanşmayla ügüı e n temel kurauan, | Yazının devamı 15. sayfada mu duşunmck bıle, kunı yetküeıın ülere devredılmemesı ıçm yeterh bır gerekçp olmaktadır Gelışmış üler heı branşta en ıyı ogretmenleı ı bu 7 labüecekken, yoksul üler ne yapacaktır Bu durum, dıncı, ırkçı/aynlıkçı akunldruı ekmeguıe yağ suımeye cek rrudu' Cemaat okullanndan, carralerın aczımendüer, nurcular, nakşüer vb taraftndan paylaşüdıguıddn soz edüdığı bu donemde ve de ce maat hukukunu savunanlann da varhğı goz onune almdıgmda, yetkılenn çogunun ılere bırakılmdsı ne geünr? Avrupa Insan Haldan Mahkemesı'nın belırttıgı gıbı, Avrupa'da cemaat hukuku geçerlı degüdu, Avrupa'da ırkçüık da geçerlı degüdır Turkıye, Avrupa Bırlıc/me gıımek ıstıyorsa, cemadtçüıgı ve ukçüıgı one çıkaracak yaklaşurüardan uzak dıunjlmahdır AKP'run acü eylenu ıçuıde ılleıe yetkı devrı yarunda, ogretmerun sozleşmeh olarak ıstıhdam edümesı ve parasal kaynak ıçın iMF'run peşmde koşarken, egıtıme yaunm yapacak ozel kesurun de desteklenecek olması yukanda dıle getırılen .lorulan daha da onemlı yapmaktadır Bu uçlu yaklaşuıun getu ısı bellıdu Parası olanın ya da parasal destek verenın ıstedığı yonde (!) egıtun yapüacakür Içuıde bulundugurnuz koşullarda, bunu kım ıster, ruçuı ıster, acü olan nedır' Rifat Okçabol, Boğaziçi Universitesi kullanacaktu diye iilip Şurıdı orne atmamah gın, uruversıtede yapılacak bır seçımde aday, heı ogretun elemaruna bır oda, bır bügısayar sağlaydcdgun deıse bu popuhst bu vaad mı olacak7 Oyleyse de olsun Popuhst zaten sozcuk arüamı olarak halk ıçm, hallon yaranna demektu Çogurüugun yaıanna olan yapüan ıslere neden bunlaı popuhst vaad7 lerdu dıye karşı çıkusın kı Ozetle, ıste r unıveısıte yonetımı olsun, ısterse başka herhangı bır toplulugun yonetunı, seçmu kabul etmek zorundayız Yonetıcunızı bız seçersek yoneücı bıze karşı sorumlu olur, bızın ısteklerunızı goz onune alu Yok atama üe gehrse, kı o da ashnda bu seçımdu (bızım yerımıze başka buısı ya da bu'üeıuun yap tigı seçım), bu durumda da yoneticı o kışüere karşı sorumlu olur Nıtekım sayın A H Serbest de yazısında yonetıcüerrn keyfi davrandıklanru uruveısıtede yoneum thşmdd ka lan ço^unluğun goruşlermm dıkkate ahnmadıgını soylemektedu kı, zaten aksı olsa atayanlar bu durumu hemen değetlendınp yenı gorev dağı lımıru ona gore yaparlar Yrd. Doç. Dr. Aytekin Aydemir Mersın U FenEdebıyat F enuyguıgoı dugu aday ıçın oyunu Ünivenltelerde seçlm yöntemln\ "popülht" 8Î3/13