Katalog

hnen Istasyonunda sonda) aletl ~\~ dıbe çokerek bır tur taşıma bandı ulu^turu yor ve bu şekılde okyanus alantüarırun devamım sağhyor Dunyayı çevreleyen bu nakıl sıstemı ayrıra Avıupa'nın korfez akmtı sıyla ısınmasına da yol açmakta Guney Kutbundakı ıklım motoıu sandıc)ımızdan çok daha kuvvetlı çıktı dıyor Lohnmann Buzun hangı hızla kryıya doğru aktıgı bolgeran topografyasıyld da hesaplanabürnekte Dorımuş su zaman tunplınde kıvnlan bır ırmak gıbı sonuçta Kohnen ıstasyonu nun bırkaç on bın yü sonra suya gomulecegını soylenen araştırmacı bu tıu saptamala nn ıklım felaketlerırıe degü Guney Kutbundakı doğal surece ışaret ettıgı karasmdd Kutup başlüıklarının gunun bırınde enyerek muazzam sellere yol açacagı duşuncesı ınsanlan urkutuyor Pekı kutuplar dakı durum geıçekten de bu kadar kotu mu' Bngunku venlere gore dogu Antark tıktekı kalın buz tabakası \ nn yıllar boyıı Rdğlam ka lacak Hattd son olçumler buz tabakasının bırçok bolgede genışleyecegını büe gostenyor Ama batı Antarktık tekı durum bıraz daha farklı Çunku Antark ük yanmadasının bugunku durumu büe pek ıç açıcı degıl Son zamanlarda sansasyonel haberlerle sunulan Şelf buzu kopun tulan tam da bolgede gerçekleşmekte Bunlar zaten suyun uzennde yuzduklen ıçın de denız sevıyesınde herhangı bır yukselme yol açmadılar Fakat gerıye sadece uçte bın kalan Larsen Şelf bu zulundakı kopmalar oldukça krıtık Çunku bu Şelf buzulunun yakın bır gelecekte yenıden gelışmesı mumkun degıl (Ste ınhage) Yanmadadakı sıcaklık Guney Kutbunun dıger bolgeleı ının aksıne 2 5 santıgral derece kadar aıttı Steınhage bunun dogal bır sıcaklık dongusu olduguna ınanmak ıstıyor Larsen Şelf buzulunun sonuna dogru Almanlann ıkıncı ıstasyonu Neumayer yor almakta Bolgede saatte 200km hızla esen futuıaldi ve hava sıcaklığının 40 derecerun altma duşmesı yuzunden ıstasyon buz taba kasının ıçıne kurulmuş Ve ıstasyon buz dkıntısıyla bırlıkte gunde 50cm yılda ıse 180m kadar suruklenmekte re kavuşmuşlar Mesela penguenın ıg bıçrmın dela bedenı akıntılara ınsaıı lar taıafmdan uretılen her turlu araçtan ıkı mıslı daha ıyı uyum saglayabılıyor ve bu sayede enerjıden tasarruf ederek ve yorulmadan 500m denne dalarak avlanabılıyor S v e n Ramdohr un araştırdıgı dıger hayvanlardan bın de karada da yaşayan 3 tonluk hoı tumlu fok turu Cüney Kutbu iklimi (Mırounga leoru Cüney Kutbundakl kalın buz tabakasının gellslml ve kalıcılığı na) 1500m ka olağanUstü blr Ikllmln olusmasına yol açmıstır. Alçak basınç bölgeledar dpnnhkte avrinden esen batı rüzgârlan, denlz suyunu saat yönünde kıtanın etralananfokldrı sırt fında döndürmekte. "Kutup çevresl akıntısı" olarak adlandınlan bu larına alıcılar hava kordonu, Antarktlk kıtası ve sıcak bölgeler arasında blr yalıtım yerleştırerek ızlı duvan olusturduğu glbl kuzeyden gelen denlz akıntılannı da engelle mekte. Cüney Kutbunda sadece %2'llk blr nem oranı blle hava sıcakyoı araştırmacı hğını 20 lla 60 derece kadar düsureblllyor. Hareket motıflen hayvamn gunde re kalıtımlannda daha az bozukluk mcyda 70 80km avlanma ve çıftleşme bolgesı arana gelır Guney Kutbundakl uzun yaşamm sında da her sezon yaklaşık 2000km'yı geformulu ışte bu nde bııaktıgını gostenyor Olçum verüerı hayvanlann beslenme alanlannın daha ıyı 3 km. aşağıdaki yaşam araştırılmansa da ızm verecek Çunku RamUzun bu sure hıç kımse buzda yaşadohı a goro hayvaran en tehlıkelı lakıbı ın mın varolabüecegıne ınanmak ıstemıştı san Açık denızlerde avlanan balıkçılar horOysa en elvenşsız ortamlarda büe yaşam tuınlu fokun ana besın kaynagıru oluşturan vaı hem de buzun 3km altmda murekkepbalıklarım avlıyorlaı kı bu da Omegm Vostok ıatasyonunun altmda hayvanlann neden azaldıgını açıklamakta 270talometrekarehkbır gol bulundu BolFakat Guney Kutbunun en ılgınç can gede sondaj yapan Ruslar sonda] aletleny Iıları hıç kusku yok kı hortumlu foklardan le su sevıyesının hemen uzerıne kadar mdıçok ddha dennlerde yaşıyorlar 5000m deler Açüdamalara gore bu sevıyede donmuş ıınlıkten çıkanlan bu hayvanlar daha once gol suyundan bır tabaka mevcut hıç kımsenm gormedıgı turden Fakat Ruslar aletlennı yaklaşü< olarak 10 000 yıl yaşayan tek canlı Uzun suredıı Neunidyeı ıstasyonunda konaklayan kutup aıastırmacılan artık çevleden gelen seslere ıyıce aüsmıslar Şelf buzunun otesmden en az on bın kadar penguenın bagnşması yankılanıyor çunku An tarktık tekı hayvanlar uçlarda yaşıyor dıyor Sven Ramdohr Ayıklanma surecı sayesınde buıaddla ranlüar olaganustu yetenekle Uzun yaşamanın formülü Kutupta yaşam: Siyah perde sendromu Daha ust sevıyeleıde dolaşan hayvanlar ıçın draştıırnacılar denızaltı robotuna bır vıdeo kamera yerleştırmışler Vıdeo goruntulerme yakalanan en ügınç canlılar ıse Kutup ıs4 *>~y^v dev sungerler Daha sırak sularda çok datasyonlarında ça• ^^ ha kuçuk olan (mesela Kanadd kıyılannda lısanlar psıkolojik küer bır desımetre kadar) bu sungerler rahatsızlıklara yol Guney Kutbunda ıkı metreye kadar buyu açan fenomenleryebılıyorlar Bıyulog Juana Marianne Rale de basa çıkmak gua Gil ın açıklamasına gore sungerler zorundalar "Whıdev boyutlanru hucre metabolızmasınm ya teout" olarak vas ışleınesıne borçlular Guney Kutbundaısımlendınlen fekl soguk sularda yaşayan organızmalaı çok nomen, ozellıkle yavaş gehşıyorlar ama buna karşın kolay de bılınç uzennde kolay da olmuyorlar Ross Denızı nde buluetkılı Yoğun bır nan 2m boyundakı suııgeı draştırmacüann bulut tabakası guneşın onune geldığınde gokyuzunun beyazlığı yerdekı buzun beyazlığıyla kaynasır jack London tarafından "Beyaz sessızlık" olarak adlandınlan bu sonsuz beyazlık ınsanda korluk son tdhmınlerıne gore 10 bın yaşmda olma1 hıssı yaratarak zıhnın kontrolden çıkmasına yol açar Kutupta 24 saat hukum suren gece karanlı lı Bu bır rekor Çunku dunyada bu kadar ğı ıse ınsanlara adeta tecrıt edılmış hıssı vermekte Guney Kutbunda gıden ılk arastırmaalardan bı uzun sure yasayabılen tek canlı o Her orrı olan Amerıkalı doktor Frederlck Cook, 1898 yılında gunluğune su sozlerı yazmıştı "Buzdakı ıssız gdnızmanın omru hucre bolunmesmın ne lık ve dış dunya arasındakı "sıyah perde" ruhumuzun derınlıklerme kadar ışledı Gece, gıt gıde daba şekılde gerçekleştıgıne baglıdır Hucreler fazla renk emıyor kanımızdan" ne kadar çok bolunuıse kalıtımlan da o kaBugun artık bılımsel olarak araştırılmış olan kara perde belırtılennın tıptakı adı "PolarT3" dar çok zaıar gorur Bu degışımden ozellıksendromu Amerıkalılann McMurdo ıstasyonunda kısı geçıren bılım adamlan uzerınde bır ınceleme le de oksrjerun yakılması sırasında hucrede yapan Lawrence Palınks'e gore araştırmaaların %50'sı depresyon, asabıyet, uykusuzluk ve bılınç so mpydand gelen oksıjen radıkallen sorumrunlarıyla karşılasmakta. Palınks bu rahatsızlıkları Thyroxın hormonunun yetersız salgılanmasına luduı Sıcaklık ne kadar duşukse oksıjen bağlıyor. Doktor, bılım adamlarına duşuk dozda hormon vererek onların çok daha tyı hıssetmelerısarfiyatı da o denlı azdır dolayısıyla da hucnı sağlamış 20 müyon yüdır küıth bır kutu gıbı gızlenen golun ıçıne mdırmeye cesaıet edemedüer Süiıdajuı guvenırlı bır bıçımde gerçekleşebümesı ıçın uzay teknolojısınden yararlanı lacak NASA şu sıralar bu arastırmaya uygun bır sonda uzennde çalışıyor Bırkaç yıl ıçınde Jupıter uydusu Europa'ya gıtmeye hazulanan Amerücalüar ıçın bu araştırma ıyı bır deneme olacak Çunku buzla kaplı olan Furopaddkı çevıe koşulldiı Guney Kutbu na çok benzıyoı Ama Vostok golu her şeyden once dunyadakı yaşamın nasıl oluştugunu gosterebüıı Evnm bıyologlan golde dunyamızın ılk donemlerıne aıt müaoplaıın banndıgım talımın edıyoılar Golun donmuş tabakasında bıle son derece ılgınç bulgular elde edüdı Aıastumacüaı en ükel tek hucrelüeıe benzcyen ve okyanuslann çevresındekı volkanık kaynakldrdan da büınen rrukroplann DNAlannı buldular Vostok mıkroplan sayıca az olma.sma raöjmen arastırmacıların en heyecan veııcı aıaştırma objelendıı Sonuçta Guney Kutbu tekhucrehlerı yeryuzundeküerden çok farklı bu ev rım çızgısını ızlemıslerdı *AWI Alfred VVegener Kutup ve Dwız Araştırmalan Enstıtusu Der Spıegel 4/2003 Çevın Nılgun Ozbaşaran Dede 833/10