Katalog

DNA Çifte sarmalı: Modeın bilimin Mona Lisa'sı Bil'ım tarihinde hiçbir molekül, DNA'nın çifte sarmalı kadar ünlü olmadı. Sarmalın ikonik görüntüsü, bilim, sanat, müzik, sinema mimari ve reklam gibi sosyal alanlarda kendine ayrıcalıklı bir yer edindi DNA nın çifte iarmal şeklinir l rancis Crick in csi Odile Crkk ta afından cizilmif goruntusu BL >ekil VJatson ve Crick in 25 Nisan 1953 tarihli Nature derg'nindt . er alan unlu makaklerindeki tek • ekildir Bu diyagram yonlendiri •.i serit olarak seker zincirlerin den baz olarak da yassı temei : ubuklardan yararlanıyordu Di icy eksen boyunca uzanan mer kezi bir çubuk kalın bir çizgi ola r ak resmediliyor Bir referans nok tası olarak yol goiterici misyonu • uMencn bu eksen. seklin her nok tasında gorunuyor cunku flzikiei modellerin yapısal ozclliği boylı bir eksenin varlığını gerekli kılı R DNA çıfte sdimalmın ıncelenmcsı vc goruntulenmesı çabşmalan bır bakıma resım sanatına benzer kulturel etkrnlıklerdıı Bu onemlı keşfın aıdında çok gcnıs bır bıhmsel kul turun altyapısı yatmaktadır Bu altyapı keşfi hem olanaklı hem dc cazıp kdan dorıaııım vu tcknıkleıın gelışımıne zemın hazırlar Büımsol modellpr doga.sı geregı hangı teknık kullarulırsa kullaıuli>m bılım&el habeı leşmenın vazgcçılmez un surlandır Bunlann gorsel yonu teknık ve estetık araçlann yardımıyla gıderek gelısu Bu arada kulturel unsurlar rasyo nel ıncelemeye açık olan kesın venlerın ıfadesı ıçın gereklı olan araçlardır s>J Populeraçıdan leonardo '/*"£"£% Mona Lısa üe nasıl ozdeş•*™^ tırüıyorsa JamesWatson ve Francis Crick de DNA ıle ozdeştırılıyor VVatson ve Cnck gerçek anlamda molekullcrınm Mimar ve postmodernizm kuramcılarından Charles modelını yaratan' sanatçıJencks tarafmdan yapılan Spirals Time Time Spirals adı lar 'dır Ancak bunların verilen bu yapıt, Cold Spring Harbor Laboratuvan nda başarısı molekuler mosergileniyor. dcllemenın dığeı oncule rınden Braggs Johrı Kendrevv Max Perutz, Ma urıce VVılkıns ve Lınus Paulıng daha ılerıde bu ba şarı degıldn Çunku oncekı modelleme çabalaıı ol masaydı ?,Q Yuzyıl ın Keşfi" olaıak nıtelenduı lcn bu buyuk buluş mum DNA dızılımının Roger Berry kıııı olmayabılırdı DNA çifte sarmalının LECO ile yapılmıs modeli. Bu >tA/7, tarafmdan yapılmif uç bo Çevıren Reyhan Oksay yutlu modell. Davis teki Kali 200? Eric Harsbarger adındaki bir sanatçı tarafmdan Kayıidk Ndtuw Maıtın forniya Universitesi Yasaın yopıldı. Sanatçı bunun karsısına yine LECO larla Mona Kemp m ' The Mona Lısa Bilimleri Binası'nda sergile Lha tablosunun piksellestirilmls verslyonunu çıkarttı. of modern Scıence ısımh niyor. makalesı ichard Dawkins, "Bencil Gen" ddını verdıgı yapıtındd DNA laı ın oncmım şoylc dılc gctırıyor ' May mun genlen agaç tepelerınde saklayan bır makrnedır, balık gcnlerı suda Sdklayan bır makınedır kuçuk bu so lucan gerüerı Alman bıra mayası ıçınde saklar Goruluyor kı DNA ışıru şansa buakmıyor, son derece sıslemlı bır şekılde vnrlıgını surdurmeye çahşıyor ' Tarıhte az. sayıda supergoruntu orjınal anlamını aşmıs, gorsel büıncımıze sızarak kendıne kahcı bır yer edınmıştır Bunun en guzel ornegı 1503 yılında Leonardo da Vinci tarafindan yapılan Mona Lısa tablosudur DNA nın çıfte sarmalı ıse bıyolojı bılımının temel sembollerınden bırıdrr Bu ıkı goruntu de kendı sınırlarının drsına taşarak, yaşarrun pck çok alanında belleklere kazırıan bırer goruntu halıne geldıler Populor goruntulerm çok buyuk bır hızla yayıldıgı ozelükle lnternet yoluyla dunyamızda, çıfte sarmal Mona Lı sa'nın karşısına çok guçlu bır rakıp olarak çıkıyor (şe| kill) Ne var kı bu ıkısı kesın bır çızgıyle bırbınnden ay nlıyor Leonardo'nun ıkı boyutlu yapıtı ınsan yaratıcılıgımn bu urunu, oysa DNA doğada varolan bır şekıl Leonardo dogayı sıstemahk olarak resmetmeye çaüstıgını ıddia etse de, bu unlu yapıü, kavram konu bügı yctcnek cylem planı arasmda kı etkıleşımın karmaşık bır sonucudur "Genlerin Sanatı" adlı eserındo Enrico Coen, bu ıkısı arasındakı farkı şoyle açıklıyor "Bıyolojık gekşme ve ınsan yaratıcılıgı bırbırmı sureklı olarak etkıleyen sureçlerdır Bu sureçlerde olaylar once den planlanmaz veya ongonılmez Başka bır deyışle bu üa alanda da plan (pıogram) ıle uygulama arasında kesın bır ayınm yapmak olanaksızdır" Çifte sarmalın sanatsal yönü Bilimsel kavramlan daha iyi anlamaya yara yan bu modellerin en ıınlusu olan çifte sarmal zaman icinde giderek gerceğine yaklas maya basladı. Kings College dan Maurice Milkins in Van der IVo als yuzeyli alandol durma modeli Watson ıe Crick in yıkık dokuk orjinal modelinin yanında daha gelişmlf bir bir versiyonuydu. Ingiliı Kraliyet Poita Servisi nin Millennium Collection pul serisi icin Mork Curtis tarafmdan tasarlanan DNA mr deli. Fotoğrafcı Anthony Barrington Brovvntn 21 Mayıs 1953 tarihinde çektiği fotoğrafta VJatson ve Crkk Cambridge deki Cavendish Laboratuvan nda DNA mo deliyle birlikte goruluyor. 833/11