Katalog

stım ve ağrı kesicİ ilaçlara alerji: güncel tıp El yıkama Dr. Mustafa Çetiner r DoHor Ignaz Philipp Semmelvveis ydklasık 1 >n yıl once Vıyana'dd çalıştığı hastanedp ebelerın yaptudığı duguııı larda anne olum ordrüdiının doktoı veya tıp oğrencüerı taratmdaıı yapdan doğumlara gore çok daha dusuk oldugunu fark ettı Senunelvveıs yuksek anne olum oranını, doktorların otopsı sonrası eüerını yıkdinadan doğumlara gırmesıne bağladı Bu sdptanıayı takıben kendı klınığınde uyguladığı &üa bıı el yıka ü rna kampanyası sonrası anne olum oranı uç hafta ıçınde o22 den "<ı3 e kaddi duştu Bu çalışma sonucuna dayanan Semmelvvcıs tum hekımlere pllerını yıkanıalaı ını onerdı ancak bu onerı o çağın duktoıları tarafindan onur kırıcı olarak dlyüandı VP zavdllı Setnmelweıs'ın dışlanmasına neden oldu Oysd qunumuzde el yıkamanın gereklüığmı taıtışmaya büe gerek yok tuı ancak halen el yıkamanın onemının ve yontemuıın tam an latüamamdsı bıı t>oıım oluşturmaya devam etrnektedıı Nıte kım ABD'de "Centre foı Dısease Control (CDC)" 2002 yılında yayımladığı lehberde konunun onemıne düdcat çekmektedır Yapıldiı çdlışmalar ıyı yıkanmamış ellerden uzakldştnüamayan mıkrooıgdmzmdldnn kışıden kısıye taşınabıldıgmı orta ya koymaktadır Nıtekım Chıcago da yapüan cıddı bıı çalışma ellennı uygun yıkamayan sağhk çalısanlannın %41'de patojen müCToorganızmalarddn onerrüı bu kısmının 7 gune dek taşınabüdığı VP bulaşabüdıgını gostermıştu El yıkamadakı ana anıaç elde nıevcut olan rrukroorganızmalann ınieksıyon olustu ramayarak duzeyleıe mdnılmesıdır Su ve sabunla dogru yıkamayla ellerın uzerınde olan ve bulaşmadan asü sorumlu cıl dın qeçıcı flora&rmn tamamınm temızlenebıldığı ıyı büınmek tedır El yıkamadd aşağıdd sıralanan noktalan bılmek onemlıdır 1 El yıkama sabun deterjan veya dezerüektan kullanüd rak yapünidlıdıı Sadece t.u kullanmak yeterlı dekontdmınasyon sağlayamaz 2 El yıkamada üü< su kulldnümalıdu Sıcak buelleııt.üı ıış eder ve mıkroorganızma gırışıne zemın ha/ulaı 3 El yıkdiıııken tum taküaıın çıkartılması uygundur 4 Sabıınun kuru tutulıridsı onemlıdıı Sabun kabının dıe naj fadğlayacak bıçımde olması gerekır Uygun koşulldida kul ldrulmayan sdbunlarda da pa tojen mıkroorganızmdldrın uıe dığı unutulmamalıdır Lünt sabun kulldnüıyoısa sabun kapları tam olarak boşaldığında te mızlenıp kıırulandüdan sonıa yenıden dolduıulmahdır Bu onerüere uyulmddığı taktude buralarda ureyen mıktooıga nızınalaı mfeksıyonun bulaşmasınd neden oluı 5 Etküı bır el yıkama ış lemı 30 sn üe 1 dakıkalık surede gerçekleştııüıı Eller çok Dr. Ignaz Phlllpp Semmelkırlı ıse bu sure 2b ddhkayd web (1818 1865) dek uzayabılır 6 EUeı sabun veya detenanla büeklere kaddi kopuı tul melıdır 7 Sabunun suyun altma tutuldiak kopukleıden temızlen mesı saglannıalıdn Kopuk sabunddirukroıganıznidyeıleşuiu nı kolayldstıidbüıı 8 Tum yıkama ışlemı boyunca elleı dıreeklerden aşağı da tutulmalıdır Boylece kırlı sulann parmak uçldrından lava boya dııek akışı sağlanmıs olur 9 Eller yücdiıdıktan sonra mutlaka duıulanmalı ve ıyıce kunılnnmalıdır Çunku eller ıslak veya nenüı kdlıısd bakten bulaşnidsı kolaylaşır 10Yücdina sonrası pannak aralaıı ve avuç ıçlerı ıyıcp kurıüanmalıdır El kurulamada doğıu seçenek kâğıt lıavlu kul ldnılmasıdır Kumaş havlulaT nenüı kdlabüdığınden kontamınc olabılırler Sıcak hava puskurten kurutma sıstemlennın zaman kaybma neden olması yeterınce kurulama yapamaması gunütulu olması ve dolaşan havanın kontamınasyonu yolu üe yıkanmıs ellere yenıden mıkropların yerleşebılmesme neden olması yuzunden onerümemektedır Kâğıt havlu üe el kunüa mdnırı oıtalama suresı 79 sn olmalıdır Kâğıt havlu kurula manın yaru sıra mekanık temızlemeyı surdunır tlnutulmdmalıdır, "doğru el yıkama" ınfeksıyonlardan korunma ve yayümasını onlemede son deıece ucuz ve etküı bır yontemdıı mcetıner@ıxı ^"™~"""~~'" ll """"""~" < "'" 111 "™™"™""™ 870/11 amter Sendromu Kalyoncu (*) r lkemi7de 140 000 ıla 350 000 aıası (veya ortala ma /,50 000) erışkm dstımlı ımteı sendıomu oldugu duşu >ktedır Bu kışıler geriL'llıkle [i yaşta orta ve ağır derece ı burun polıpı muznım sınu dğııkesıcı ılaçlara alpnısı oları ardır Tıp lıteraturunde bu du aspırırüe uyarılan astım ağrı ıle uyaııldn astırn, ASA tııadı n abtunı veya Samtoı ^endıo mılmektedır Aslında ağrıkesıcılenn en po nlan aspırtn ılk kez 1899'da ümaya başlanmıs ve ie Ilk alerjı vakası lrnısüı Aspırmc Ik astım atagı büdıııll'dedıı Aspuın bu ılıpı ve astım arasınlışkı ük kez 1922'de 1 tarafmdan rapor ştıı Ydiu hastalık as raklaşık lOOyüdırbıaııe kdişın, ılk okudk yılmda Samter VP . ısımlı ıkı ameııkalı araştırm dan bır serı şeklınde yayuı ,, mekdnıznidüina hıpotez ge ;, ve buna ızafeterı hasldlık t sendromu olaıak da adJan ıştır ağn soıuııu oldugu ve bunlarm da / " o73 2'smm kronıkkaıakteılı oldugu bıldıı ılmıştıı Aıaştırmaya goıe ağıı hd nmıldtda şehırlerde yaşayanlarda ve duşuk sosyoekonornık durum dakı kışüeıde daha sıktıı Agı ı sıklı gı yaş arttıkça artmaktadır Araşturnada 15 ılde 302G kışı ıle yıi7yu7p goruşulmuş ve yaklaşık beşte bıu nın hdftddd bıı yaıısmın ıse sureklı ağn çektığı oğrerıılmıştıı Ağnsı oldiüdim %23'u sadece agrıkesıcı ılaç alırken yarısı da agrıkesıcı ılaç ve dığeı yonternlerı bnlıkte kullanmaktadır Ağn kıısal bolgede daha az Hdsldlıgııı yenetık bıı yonu vardıı ve bu konudd hem yuıtıçmde heın de yuıt dışında arastıtmalaı sur mcktedıı Aslında dspuının kullanımını belkı de tıpta yenı bır devu açüma sı dıye ruteleınek yanlış olma7 Su reklı olaıak çeşıtlı yararları büdırı lerı bu üacı ne yazık h bellı hır oı.in da kışıleı kullanamarnaktadu Bu hastdldr duyaılı olduklan ılan aldığrnda lasa surede arıı kuıdeşenden (dkut uıtıt'eı) tchıkelı aleıjık şoka (anafılaksı) kadar gıdebılen bıı dızı cıddı duıum yaşayabüıı veya astım atagma gırebılır Goz çevresınde oluşdn şışkk ve odeın bazen dgrıke sıcılere karşı alerjının ılk bulgusu duı Hastalaıın uçte ıkısı hdiunı olup 3040 yaş aıasındadıı Genel lıkle once başlayan ve yülarca suıen muzmın tıpte bıı nezle ve sınuzıt sonıasmda polıp astım ve aojTi ke sıcı üaç dleı]isı qelıs.mektedır Astım ve ağn kesıcı üaç alerjısı genellıkle bır yıl ardyk or taya çrkaı Bunın po lıpleı ının gonılme südıgı neredeyse % 100 e yakın olup genelıkle çıft ta laflıdır ve cerrahı sonıası rıuks oıa nı epey yuksektu Genelde burun polıpleıı olan kışüerde dstım gotul me oidiu ıse oo40 dolaylarındadır Bu sendrom nederııyle gununıazde astımlüdid dgıücesıcı verümesınden kaçınlmaktadır Gurüuk pıatıkten anlaşüdıgı kadanyla da astımlılara dığer hastalara oraıüa belııqın uld rak daha az oraııda ağnkesıcı ıeçe te edılmektedır Aslında dstımın Tmkıye'de üerdekı sıkhğı %2b aıasmda ığııkebicı ılaç aleıjısı gorulme ia genelde % 1 den azdıı Cenelde Giışkın astımlüarın nda bu ıkı durum bırlıkte goAğııkesıcı ılaçlara aleıjı bazı hastalıklard da sık olaıak eşeı Kıomk urtıkeılüeıın (kııt ) ve burun polıpı olanldiın ık dortte bumde bu sorun Ağnkesıcı ılaçlard karşı dleı lrridaı eşkk ettığı astım urtı polıp gıbı sorunldiuı deıece suresını etkılemesı açısından ıdır Eşlık ettıgı sorunlaı nu> dalid ağır dereceh ve daha urme eğılımı ıçındedu Bu kı j hoırnonal ve metabolızma klan dığer ılaç ve gıda aleıjı ıetdl allcıjısı ddha sık gorulur goıulmesıne rağmen dğrıkesıcı ılaç tuketırm burada ıkı kat daha faz ladıı Araştırmaya kdtılanldiın ll ub8 4'u doktota gıdeıek %lb l'ı eş dost tavsıyesı ıle ve" u'I 5'ı de oc zacı tavsıyesı üe agrıkesıcı üaç kullandığını ıfade etmıştır Ru deıece sık bdsvuruldiı bu ılaç grubuna karşı alerjı gelışmesı çok rahatsız edı cıdır Hacettepe Hastarıesı Goğus Hastalıkldiı Bolunıu Eıışkın Alerjı Unıtesıne bu nedenle bdsvuıan has taldrnn ottalama yansı, son bır yıl ıçınde en az bır kez ılaç alerjısı nu denıyle acd seıvıslere başyuımuş tur Bu hastaların gereken operasyonları ertelenrnekte tadyokontrast ılaçlı fılmlerı çekılmemekte agı ılan ıçın anldinsız alteınatıf yontemler onerılmekte ve hastalar sureklı her dn bır hastalık korkusuyla yaşamaktadır Sonuçta bu kadar buyuk bo yuttdkı dğıı sorunu vc agn kesıcı kullanımının ozellıkle alerjısı olan krı hangı boyutta etkıledıgı ve ya şam kalıtelerını nasıl kotuleştııdıgı gurıluk pratıkte belkı çok sık olmasa da karşılaşılan onemlı bır soı unduı Tedavi Hastd duyaılı oldugu ağııke sıcı üacı pratıkte omurboyu kulldiı mayacaktır Testleıle mutlaka altet natıf guvenlı bır analjezrk buluııa caktır Buturı üaçlara karşı allenık olmak gıbı bır durum yoktuı Kalp hdstdlıguıa bağlı dolaşım duzenlon mesı açısından (antıagregdn olaidk) aspırın'ın kullaııılma zorunluluğu varsa duyarsızlaştırma (desensıtı 7asyon) denencbüıı veya aspııın kadar etküı olmasd da bdzı dlteı na tıfılaçldi veıüebüıı Bu hastalata as tımlan ıçın aşı tedavısı (spesıfık ını munoteıapı) onerümemektedır Astımlan veya burunddkı polıp ve sı nuzıtlerı ıçın duzenlı üaç tedavılerı kullanmalan gerekır Duzenlı üaç tedavısı esdsen astımlüar ıçın kortızonlu spreyler drüdinınd gelu Bu hdstdldim bu kısmı ayııca duzerüı antüokotııen tedavıden yaıaı gor mektedıt Amelıyat quıektıgınde muüdka oncesınde ılaç testlerının ydpüması yaıarlıdıı Hdstalık kışıye ozgu, uygun bır tedavi ıle kontıol altına dlınnidktadıt (*•) ProlDr Harpltepe Tıp t'akultesı Goğus Hastahklan ARD Erışkm Alvrjı Umtesı ı kesici ilaçlar Dunyada yazüdiı turn dokloı leımın %5' ınde en azından et ağnkesıcı üaç bulunmdktde tum ılaç yan etkılermm ıden bu grup sorumludur Ulde Saglık Bdkdiılığı ıstatıstık goıe en çok tuketüen andljeırdsetdrnol olup asetıl salısılık ıpırın) daha sonra gelmekteırk Eczdcıldi Bıılığmce 1999 ı yapılan bır araştırrriddd uldekı enşkınlerın %63 5'ının Mekanizması Bıı dğııkesıcı ılaca karşı allerjı gelıştıkten sonra 7dmdn ıçeısınde bır dıger dğtıkesıcı üaca veya bır başka üaca alerjı gelıştırme ııskı her 7amdn vardıı Agıücesıcüeı sık looksıjenaz enzımını engelleyerek agrı ve ütüıabı redksıyondd yoıevlı bazı rndddeleım yapımını bloke edeıler Bu sendıomu klai,ık astım dan ayuan en onemlı taıklılık, buidda lokotnen metdbolızmasında ta nımlanan bazı ozel bozukluklaıdu