Katalog

Cönülden Bilime rı da siliyor gerçektcn dc etkılı olup olmayacağı kesın de ğıl Koku al ma yıtımıyle nasıl başa çıktığı sorulduğunda mesela sıgaıa ıçerken sadece dumanını hısset tıöjını ve 7dman zaman da sınulı oldugıuıu soyle ycn Nazan ha nım koku alrrid yetısını yıtırdı gınden bu yana yemek yemekterı eskihi kadar keyıf almadığı i(,ın de uç dort kılo kadaı zayıf Geıçı tk iji tdtlı veya tu/lu VL buıuk qıbı tatlar koku du yusundaıı ba 5ımsi7 olarak hıssedılıı ama ağudan çok b u ı n u nı u / d a uyan motıfı ola rak oluşan esas aıoma besınlcıı ck bu lezzet katar Dahası hıç koku duynuydiılaı ıçm mevsımlerın de ppk anlamı yoktur Bd haıda açan çıçekleım ve çımen kokusu nu duymaydnların hafizalarındakı arııldr bılc zamanla yok olup gıder Mesela çorukluklarını baytam gunJerınde hazıılanan çoıekleıuı ve tatlı larırı kokularıyla üışkılendırpnler en gu zel çocukluk aralarını unutabıluleı latır yazar Ahmet Inam Türk kültürü neye gebe? Once soru şu Turk kulturu gebe bır kultur mudur? Once yanıtım bu Elbette Sonrakı yanıtım Yoksa bunu farkedemedınız ? 1 mı daha Canı karnında bır kultur Canı çıkmış bır kultur değıl 7 Neden oyle olsun kı Bu topraklarda binlerce yıldan berı devinen kultur, şimdileftirilebildi mi? Şımdıye aktarılabildi mt? Şımdı ıle 7 geçmış arasında kopruler kurulabildi mı Bu topraklarda binlerce ? yıldan berı devinen kultur geleceğe aktanlabıldı mı Anadolu toprağının oykusu, turkulerı, dıllerı, masalları, soylencelerı, bılmecelerı ıle oykulenebildi mı? Oykuleyemedığımız, oykusunu, kulturel zengınlığını sanatla, bılımle, felsefeyle anlatamadıgımız yaşam, bızım değıldır Bu topraklardakı yaşama, yaşam bıçımle rıne saygı, onların şımdı de yenıden yorumu ve geleceğe taşın ması, kulturumuzun koklerıyle ılışkısınden cıkarak, geleceğe taşınması, kulturumuzun koklerıyle ılışkısınden çıkarak, yaratıa atılımlara zemberek oluşturacak, duşunce değırmenlerının kurulması bu oykulemenın bırkaç adımıdır Duşunce değırmenı yaşam deneyımını "oğuterek" duşunceye donuşturen değırmendır Değırmen yaşamdan beslenır Bılım, sanat, duşunce urunlerı verır Burada temel sorunlardan bırı, kulturel duyarlılığımızın kutluğu yuzunden yaşadığı mız yılgınlık, bıkkınlık "Ne var kı, kulturumuzde7 Şaman kul Bu topraklarda binlerce turu, at sırtında yaşamaktan yıldan beri devinen kuldoğan sığ bır goçer kulturu7 Bıraz tasavvufla, hafıf renklen tur, şimdileştirilebildi mi? Şimdiye aktarılabildi mi? dırılmış ıncelıkler de uçup gıt mış, şımdıye taşınmamış KoŞimdi ile geçmiş lay taklıt eden, ozgunluğu olarasında kopruler mayan, kendını yenıleyemekurulabildi mi? mış, farklı kulturle hesaplaşmasını yapamamış, pragmacı bır kultur Sıyasanın, askerlığın, yağmanın, fethetmenın yonlendırdığı, bıçımcı bır kultur Cumhurıyet'le gelense, Batı'nın ızınde,, kendı değerlerının farkında olmayan, pragmacı, pozıtıvıst bır anlayışla yaşanan, ekonomık sorunları ıçınde çırpınıp duran bır yaşam " "Ağır" saptamalar bunlar "Bızde bır şey yok Batı'nın hâlâ feslı, peçelı gorduğu ucube bır kulturuz'" Bızde bır şey var dıyenlerın bır bolumu, abartılarını en uca goturup "bızde her şey var" savına gelıyorlar Yok dıyenler, abartının dığer ucunda, bu topraklardakı yaşamı hıçlıyorlar Ikısı de kulturel oykuleme çabamızı orselıyor Oykuleme yerıne oykunmeyı seçıyoruz "Bızde her şey var"ın anlamı, "Batı'da ne satılıyorsa bızde de aynısı var"a donuşuyor Değermı bılemedığımız bır kultur mırası ustunde gaflet ıçınde oturuyoruz Bu kultur mırasının anlamını kavramaktan yok sun olduğumuz ıçın, o geçmişin olanaklarıyla besleyemıyoruz yaşamımızı Kendı kulturumuzun gundemını belırleyemıyor, kendımızı kendı gozlerımızle goremıyoruz Kısa erımlı çıkarlarla yapılan sıyasal tartışmalar, dunyada olup bıtenı yıne bızım dışımızdakı otontelenn gozuyle gorup yorumlamalar, kultur zengınlığımızın anlamını kavramada gudukleştırıyor bızı Turk kulturu gebe Dunyayla, Avrupa'yla butunleşme atılımlarının yoğunlaştığı bu donemde bu gebelığı tyı değerlendırmek gerekıyor Cebelık, teknolo/ının, genetık muhendıslığının, tıbbın son bu bulgularıyla "yapay" olarak oluşturulmuş değıl Tek Tanrılı dınlerm oncesıriflen gtlen, laşına toprağına oyulmuş yaşam seruvenlerınden^gelen "sesı" dınleyebılecek, onu çağdaş sanat, çağdaş bılım, çagdaş duşunce ıle harmanlayabılecek ınsanların yaratıcı urîınlerını doğuracak bu kultur Dunyanın bu yuzyıldakı sıyasal, ekonomık gelışımıne bu topraklar, ıçlerındekı olanak genlşliğlnl, anlam derinliğini damla damla sunacaklar Haması sozler değıl bunlar Kulturumuzun doğurganlığı, dunyaya sunacağı, "farklı" seçeneklerle gorulecek Kendıne ozgu yaşamındakı ozgunluğu evrensel boyutlarıyla dunyaya sunamadı daha Doğurmadı daha "Doğuramaz" mı dıyorsunuz7 Olu mu doğurur7 Kultur duyarlılığı kutiinsanlarm vurdumduymazlığı, yılgınlığı bu toprakla rın kultur rahmındekı canları olduremeyecek Neden gebedır Turk kulturu7 Çunku, Turkıye şaşırtıcı çelışkılerm, ışlenmemış, bakır yaşam deneyımlerının ulkesıdır Neye gebedır7 Yaşam deney lerımın yaratıcı urunlerıne ya da egemen dunyanın kultur gundemını belırledığı sılık bır ulke olmaya (Bu seçenek doğruysa, gebe lık, yalancı gebelıktır) 863/9 Peki, sekse etkisi ne? Kohı alnıadığımr zaman geçmış le ügüı anılaı ımız belia geı çekten de t.ı lınıyor olabılır Yasemın kokusu ornegın Nd/aıı hanırru genç kızlıgında annesıyle bırlıkte yapmış oldugu lunus gezısıne gotuıuyoıdu Genç h z yaserrurı dalırıı kuldgmın arkasına takıp ılk ke7 bır dısko ya gıttıgınde eıkekleıe karşı yenı yenı ıl gı duymaya bdşlamıştı Ndzau hdiuıu ayncd yttı^kmuk do npmınde de guzel kokular sumnen er kekleı ı koklamaktaıı keyıf aldıguu aııırn sıyor Şımdı ISP pşınin kokusunu bıle du yamamaktan şıkayetçı Ya seks' Cmsel lıkten eskısı kadar ?evk almayışımın ko ku dlnıa yıturuyle rru yokbd uzun suıedır evlı olmami7İa mı ılgılı oldugunu bılemı yoıum anıa et>kısı kadaı ılgı duytriddı gım gerçek dıyor Nazan hanım Pekı hıç koku duynıanıabiııa idu; men kendı ıçın o gu^el parfıımlen na^ıl oCçıyoı9 Derıeyuııleruıp dayanaidk lıptı yempk yapaıken oldugu gıbı Nazan ha turrı ditık kot ulan lıpkı sdğırld^nıı^ bır bestecı gıbı algılamaya ogrenmış Pekı ya lıpoık asıt tedavı etkılı olur da koku alma yetısını gerı kazanırsa9 Herhalde ^ok geçuebılu ırrı dıyoı Ndzan harurn Kayrnk Dıe Zeıt 34/200^ Nılgun Ozbajaran Dede Anıları canlanıyor Hatta tnqıli7 psıV olog John Downes amlaıın caıılaumasmda kokulaıuı dı ğeı turrı uyartılardarı daha Ptkılı oldugu rıusoyler Buıundan bellekıçerıkletmm ışlerıdıgı hıpokarnpuse kadar sadece ıkı sınapshk bu mesafe vardıı ^eklınde açıklıyor koku ve anılar arasındakı bag 1 mtıyı Hummol de Downes bu bdğlanü yı Proust fenomenı olarak adlandırmış Çuııku ba^ka hıçbu yazaı Marcel Proustın (îpçmış /aman Ppfindp Svvamılaım SemUııdeıı adlı lomdnmdd oldugu gıbı çaya batırılan bıı paı ça ke kan Fransd nııı kuçuk bu Ldbabasındd ge çpn çocukluk donemmı çagrıştırdıgını bu kaddi guzel anldtamanuştır Bah çemızdekı ve Svvann paıkmdakı tum çıçekleı Vıvoıuıedekı mluferleı koyumuzdekı tum ınsanlar ve kuçucuk evlerı küıse ve tum Combray ve çevresı çay fınranımdan yukselıyordu dıye an V enuzuellddakı yağrnur ornidrılanndd bulunarı dev bır kobay fosılının tum zamarıldrın en buyuk kemırgenıne aıt oldugu sanıhyor Phoberomys pattersonı bıthlerle besleruyoıdu ve sekız rnılyorı yıl once yaşamış Kemık kdlıntılannı ınceleyen Vıllagra Unıversıtesı bıhm adamı Marcelo Sanchez Scıence dergısındekı ya/ısmda dev kenmgerurı kobaylara berızeyerı Cavıomorpha altsınıfına aıt oldugunu soyluyor Bılım adarrıı ust baldır kermgının olçulen sayesırıde hayvanrn kılosunu saptayabılmış Buna goıe Venezuella rıın başkentı Cardcaj. ın ydkldşrk 250km bdtısırıdd bulundrı kobay 700kılo agırbgındaydı Uç metre uzunlugundakı kobayın omuz yukseklığı ıse 1 30m olarak hesaplandı Kemırgenler aılesındekı onemlı boy farklılıkları ashnda uzun suredır büınıyordu Arıcdk yerıı fo&ü yırıe de &urprı/ oldu Fareler qeneldo 30 grdm gelınelerıne rdğrnerı mesela guney Amenka'da yaşayan Capybaras kemırgen turu 50 kıloya kadar buyuyebılıyoı Gunumuzde neden bu kadar buyuk kemırgenlenn yaşamadıgı ıse şu şekılde açılandı Bugun kurak bu bolge oları bulurıtu yeı ı &ekız mılyon yıl once tropık ormdiılar kaplıydj ve bataklıkldidd tımsahlar yaşıyordu Bu yuzden dev kemırgenlenn yok oluşu dogal duşmanlarla ılgüıdır Çunku kuçuk kemırgenler kendılerını korurnak ıçın yer altına sıgınabılırken buyuk hayvdnların boyle bır şansı yoktu L