Katalog

Yabancı dil de kocaman bir "hiç ı E n yaşamsal ulusdl çıkaı muzakereleıuıde Inç olmazna bır nebze daha hakım oldugu duşunulebılecek 'l'urkçe yerme, pıatık Ingüızcesmı kullaıı ınaya çabalayan, buııu da, "aıüamazsan çok anldrniij tavrı takm" ılkesıyle aşmaya çalısan ınsanlarımız bır gerıel haütalıgın beluüsı dır Insanlarımız butuıı alaıüardakı başansızlıguım ve buııu gıderemedıguım far kmdadır Buna kaışı "heı neyı yapıyoısan onu ıyı yapıyoımus laklıdı yap" ıeçeıet>mı bcnımsemıştır Haslalık buduı Hdstalıgm ncden(leı)ı ıçınde Tuık ıı kma ozgu bır yeteneksızlıguı olması çok kuçuk bır oldsüıktıı Benzer genlerı taşıyanlar ıçınde az da olsa bu kaıakterıstıldere uymayanlar olduğuııa gore bu bır ıtk ozellıgı olamaz Soruuım kok nedenlerınden bııiM belkı de başlıcası msammızm çogunun Tuıkçe'yı bümemesı ama reçete uyaıırıca "büıyoı gıbı yapması ve de 3amrıası"dır Bu yaıgmın kanıtı Tofita rpklanundd ia ıgrenç Turkçe BBG sakııüeı ının duzey sı? dıllerı ya dd bılnıem hangı VJ' ırı ayıp olmasm dıye onlara boyle denılıyor nece oldugu bellı olmayan Turkçelerı degıldır Onlara takılıp "degerleımıız aşmıyor" ya da "televole kultum bızı yok edecek" teşhıslerıne kapılrnak soıuııu hıç arna hıç arılaındmak demektu 'l'elevole BBG vs qıbı oğcleı fonı nun arüasümasını guçleştıren, perdeleyen, saptıran unsurlardır Koken orada degüdıı O tur lezülıkler dıl oğesını yuzyılldrdu bıı "stıatejık araç" olardk kullanagelen anglo sakson toplurnlaımda dahı mıslıyle yaygırı dıı Okullanmızda Turkçe dışmda ikinci bazen iki ve üçüncu dil öğretimi konusundaki yaklaşık 100 yıllık serüven ki gerçekten de bir maceradır sonunda geldiğimiz nokta büyük resim açısından kocaman bir "hiç"tir. Özel yetenek ve/ya çabasıyla bu resim dışına çıkabilenler bu acı gerçeği değiştirmez. Bozuk telâffuzla da olsa Türkçe'yi kısa sürede ve yüksek içerik değerinde oğrenebilmiş yabanalar ile, uzun yıllar boyunca ünlu okullarda yabancı dil öğretilen insanlanmızın duşuk içerikli Turkçe ve yabancı dil becerilehni karşılaştırınca bu yargının hiç de haksız olmadığı görulecek. re ıhtıyaç vardır lııgılızcöyı ıç.rogrenerneyıp bunun acısını 'lVırkçe'yî yozlaştırarak çücaran ınsanlaıınuzuı onurıe ıyı bır ıkıncı murnkuıı se uçuncu dü "ogrenme teknolojısı'nm ko nulabümesı hern Turkçe hem de yabancı dıl|e "kendını ıfade etrne"de bu eşıgm aşü masını saglayacaktır Yabancı dilleri niçin öğrenemiyoruz? Bu soıu'nun yaıutı üe şu üa soıu'nun yaıutı nıulıtemelen aynıdıt (1) Cgıtım sozunun bu denlı i>ık kul lanmasuid heı soıununun getırüıp getuılıp egıtıme baglanmdsuıa kaışuı acaba egıtırn ışuu nıçuı becerernıyoruz9 (2) Bılım en vahşı kdbüe msanlaıuun büe soıurüaıuu çozmede yardımcı oluyoı ken, acaba nıçm toplumunıuzda aadece makale yazıp paıa kazanmaya ya da unvan şışumeye yarıyot nıçm yuzleıce soıunu muzun çozurn yolunu bulniıida kullanünııyoı ? Soı ulaı m olası ycuııtı şuduı Lgıtını ve debüun insanlanmızın somut üıtıydçlaıumı gıderürnesmde bu katkı yapabüecek ıçe rıkte anlaşüıp kullanümıyor Bu ıçeıık zafı yetrnı gıdeıebılecek olan "elıt" (seçkrn) ke sunuı buyuk çogunlugu da madlesef bu hastalıkian muzdanpüı Soıu soımaya de vdin edüuse sıradakı şudur Peta eQıtım ve büım, toplurn yaşamımızdakı çeşıtlı olçek tekı soıunlarm çozumune nıçın somut bu 9 katkı sağlayamıyor Bunun olası yanıtı ıse geleneksel so lun çozme kultururnuzun yeıleşık aıaçla nnda bu yeıleşık araçlaıa olan bagımlüıgımızda yatıyor olabüır Yabancı dü egıtunm dekı ola<5anustu başansızlıgın nedenı buna gore bu "ışe yaramazlık"ta yatıyoı Ingüızce o^ıetmı yapan bır kolejın Ingılızce ögretrnerilerme sorulan "nıçm In gılızce ogıetıyoısunuz'" ve ogrencüere so rulan "nıçm Ingılızce ogrenıyorsurıuz7" t>o rusuna verüen yarutlar net ve somut yd rar(lar)m neler olabüeceğının luç dusunul medıgmı gostennektedu (bkz "Yabancı dü" sh303 E7bersi7fcigıtırnıçmYol Harıta sı 3 bdsım PEGEM Yaymevı Ankara veya www tmaztıtız com) Lpey üeılemış yasına lagmen bır elınde çok kullanılmaktan parça parça olmuş bır sozluk obur eünde Tuıkçe gazete yakın ve orta yakın gozluklerrnı üade bır degıştırerek'IYırkçe gazete okuyan bır ABD buyukelçısı kışısel gozlemımdır somut sorunlarm çozumunde yabancı dıhn nasü kulldiuldıguıa ıbret verıcı hıı ornektır Bır diğer ibret örneği de eğıtmı fa kultelerımızm ezbercı gelenegı altmda yetışmış ogretmenlerımızuı gencecü^ beym lere "the" sozcugunun okunuşundd dıluı alt ve ust dışler arasuıa nasü sokulacagmı oğ retmeye çalışması bunun ne ışe yarayacdgını hıç duşunmemış olnıasıdu Pekı sorun çozmeye yardrruyoısa bu denlı yabancı dü rnetakı nedendır 7 Bu yalnızca egınm sıstemımızm degü, seçkınIerımi7in aıleleıuı tum toplum kurumlaımın bu soı uyıı soı mayan heı kesııı oı tak ayıbıdır (Korıu bu açıdarı haftaya surecek) Tınaz Titiz Bu" k'eııdıru ıfade yelmc?lıgı" Turkçe ve yabancı dıllerde şu metotlaıla gıdeıü meye çalışıhr • Tavır taklidi: Yabancılaıa ozgu ta vulan taklıt edeıek 'bende oyleyırtı telafı çabası • Sürekli itiıaz (futbolculanmız da hdkeme taııcklı ılııa/ edeıek yeteısızlıkle ı mı telafıye çalışıyorlaı) •Ikna odın ses torıu "taklidi" • "Maymuncuk" ıfadoleı kullan rnak "ne gıbı9" "yanı nasıl >' "a a oyle rnı9" "çok ılgınç' "evet anladım" vb Lutfeıı çevrenızde şu 10 kelımelık de çatpat bılenler çatpat bümeyenlere go re daha kolay ış bulmaktariırlar 1 lattâ ıstüv dam edecek olanlann ılıtıyaçlaıı pek bellı olmasd daru Yabancı dil nasıl konumlanmalı? Bır dıl aıt oldugu kultuıun uretım ve yayıın aıacıdır Bır dılın büınmesı aslında o kuliurun büınmesı dernektu ve her kulturun de kendıne ozgu yııksek ve duşuk de ğerlen olması da doğaldır Bu dılı ogrenmenm stratejısı buna goıe o kulture ılıskın çeıçop değerlerm, gelgeç deyunleIUI degü yuksek duzeylı medenıyet yolunu açıcı değerlerm ve onlara aıt kavram ve sozcuklerınaluunası olmalı dır Yabancı dı hn konumlanmasında ıkuıcı bır nokta Turkçe üe bulıktelıgmın tanımldnmasıdır Bugun bırçok düde bu bırlıktelık bıı "fuzyon" şeklınde gerçekleşınıs tır Smglısh Japüsh Russlısh, Deutschlısh, Swuıglısh vb olaıakadlandırüandılleı Suı gapur'ca, Japorıca Rusça Almanca ve lsveç'cenm Ingüızce ıle "fuzyon"undan boy lece dogmuştur Tuıkıye'de yabdiıcı dılle "ogretım" yapan kurumlarda olusan Turklıshde benzeı bu hıbrıttır Kanımızca bu bu zengtn leşme degü bır fakuleşmedu Bu olgu "teknolojıyı ureten adını da koyar" yazısız kuralmın bır sonucu degüdu Dü nullıyetçuıgı üe uıılu Fransızlar dahı Ingüızce (clup) sozcugunu oldugu gıbı alıp (Le chıp) şeklınde kıülanıyorlar Benzer mülıyetçüıge sahıp Almanlar sofhvare, computer, flıpflopve benzer terımlerı aynen kullanıyorlar Fuzyon yoluyla yozlaşma bunlardan tamamen farklıdır "Beni andııestimeyt etme" güoısı bu soz ıse bu teknolojı dolayısıyla dılımıze gırmemış dü ogrenmedekı başarısızlıgımızı telafı(') ıçın uydurulmus onlarca kalıptan sadece bırısıdır Buna gore Turkçe'nın korunup gelıştuüınesı yuksek kulturel ve teknolojık te rımlerın katümasıyla zenguüeştırüebılmesı ıçuı neredeyse "ıkıncı dıl" olarak tanımlana büecek şekılde ıyıogrenılmış yabancı düle Sorunu görmeye çalışalım Bır yabdiıcı şoyle dıyor Normal olarak bız sızın anlaydbüece^ınız duzeyde ya zar ve konuşuıuz Çıkarlarımızın tehlıkeye duşecegını sezdığımız ıse oyle bu dılle ko nuşuruz ve yazanz kı sız anlamaz, fakdt anlamadıgırazı da anlamaz ya da bellı etmez suuz Işte bızırn sıze karşı en ttstün yanımız dilimizdlr. Uluslaıaıası alanda çıkarlarımızı sa vunurken, Turkçe dılını kullanıp bu dıle da ha hakını pıofesyonellerden ydrdını dlmayı akıl edemeyenlerı ve bunu akıl ettıreme yenleıı yotdukçc nasıl bır zafıyet ıçınde oldugumu7 daha ıyı diılasüıyor Evet ışırı koku 'l'ofıtaBBG dlaııırıda degıldır Soıuıı, en ıyı okullarda dahıTuıkçe dışmda 2 yabancı dıl ogreülen "elıt" kesımın, agzından çıkan sozcuklerın ne anlanıa geldığrnı bıl(e)mpmesı kendısıne ez berden belleülen kalıplaıı degıştıre degışüıe kullanarak konuşup yazmasmdadır Boylece dıs goıunuşuTuıkçe'ye benzeyen ıçerıgı son deıece duşuk duzeylı (bkz De gerlı Içeıık, www tmaztıtız com/yazıphp4'?ıd~GL)4) bır ılade bıçımı dogınak tadır Işın ügınç yanı ınsanlarırnu bu zafı yetlermın [arkındadu Konuşmalar sırasında şu 2 kalıbı sık duyanz "beni yanhş anladınız" "kendimi tam ifade edemiyorum" 863/12 ıstersenız artırırı kuçuk tesü uygulayvn ve her bııısme nıçnı oyle denıldıgını aorun "efendı, tornavıda, hıpotenus tetanoz ayna ezber mıknatıs Manısa repo, eğıtun" Agızdan çıkan bu veya dığer sozcuklerın ne gıbı somut ve ortak kaışüıkldiı oldugunu ya dd oımadıgını gonınuz Bu ınsanlaı ıkıncı, uçuncu ya da onuncu dıl og renseler ne ıfade eder 7 Pekı yabancı dılın bu denlı dusuk du zeylı oğrenıimesı nıçm bu denlı orıemsenı 9 yor / ozendırılıyor Soru'nun yanıtı çok basit ve o düzeyde de aşağılayıcıdır. OzeUıkle Anglo sakson dülennı konuşan toplurnlann zengınlıkleı ının kaynagı sahıp oldukları tekııolojüerı ıçeren urunleıuı salııp olma yanlara satümasındır Bunun ıçm çatpat duzeyınde yazıp konuşan halk yıgınJarı üe bı raz ılen çatpat duzeylı yazıp konuşan elıte ıhtıyaç vardır Onlar teknolojı uret(e)meye ceklerı ıçuı sadece kullanma talavuzldiı, proforma faturalar vb belgelen anlayacak duzeyde yabancı dıl bümelen yeterlıdır Aynca 'l\ırkçe'yı doğıu duıust kulla namamaları geıekır Çunku onu becerırlerse yabancı dılı de "anlayaıak kullanma ya" kalkısabıluleı Bu denlı basıt bır stratejı halk arasmdd buyuk bu kabuk yabann dıl tutkusuna yol açmıştır Çunku gerçekten