Katalog

Aylak Bilgi Tahir M. Ceylan Sevilmek Ben ya}amayı daha once hiç tecrube etmemiştim; dunyada ilk seferim olmasına rağmen her şeyden az buçuk bilirim. Sevgiyi denemedim, sevgiliye bıtırak otu gıbı yapışmadım, ama gene de vereyim, işte sevilmekle ilgili son bilgilerim: Yeryüzünde her insanın, tarihte, bugunde ve gelecekte yaraüığı bır etkısi vardır. Bu etkinin gucu, diğer insanların ona karşı yönelttikleri duygulann buyukluğu ile paraleldir. Etraftakilerin gozlerinden, konuşanların sesinden, nutuktan sonra ahaliye verilen selamla birlikte alınan alkıştan derhal anlaşılır bu. Amaç kendini başkalanna sevdirmek, onların sevme derecesine bakarak kendini sevmektir. Insan kendini kendi "ben"i olarak değıl, başkalannın "ben"i olarak sever. Zaten ınsan yaşama başkalannın çocuğu olarak başlasa da, ba}kalannın karısı ya da kocası olarak devam etmez mi, başkalannın memuru, işçisi, patronu olarak yaşamı sürdurmez mi ve de "lyı bılırdik, gunahları affolsun" dıyen cenazedeki ahalinın olusu olarak gömulmez mi? Bursada deprem tehlikesi ve deprem tahmini ibrahim Çemen (*) lAgustos 1999 depıe mı ulkemızm daha oncelen bırçok depıcm olnicisına rağmen, boyle bu depreme hıç hazır olmadıgını gosteıdı Depıemı taiap edeıı gunlerde herkesın sordugu soru Ididan bırı de şuydu "llaftalık ve aylık havd tahmın tapoılan yapa bılen bılım ve teknolojı dunyası neden bır buyuk depremı daha onccdcrı tdhrıun edemıyor ve ge reklı onlemler alınamıyor9" 17 Sevdirmenin yolları Kendini sevdirmek iki şekildedir. llkı herkesin işine koşup, kendini ikinci plana atarak, karşılığında da insanları kendine sevgi odemek zorunda bırakarak olur. Bu sevgıde verilen bedel bır eşek yüku buğday kadar buyük, alınan karşılık bir ekmeklik un kadar kuçuktur. Bu haksızlığa razı olan insan kendi bedeninin kalp parayla beş kuruş etmez bir et yığını, başka bedenleri ise eşi bulunmaz sırım heykeller olarak duşünur. Çünku zamanında başka anneler eşsiz bir sevgınin gostergesi olarak çocuğuna tavşanlar gibi tüylerini yolup yuva yaparken; ona annesi bırak tuyunden teninden yuva yapmayı, yemeyı bıle dırhem dirhem tartarak vermiştir. Sonrasında çocuk büyümüs, serpilip gelişmiş, ama içini yokladığında sevgısi eksık kalmıştır. Kanı eksik olanlar pek bayilgan olurlar, sevgisiz buyuyenler de sosyal tartıda neredeyse sıfıra denk gelirler. Nasıl katıksız aydınlık gibi gelinlik üzerinde, gelinin beyaz göğsüne has altınlar tane tane iğnelenir, duşuk ayarlıların yeriyse çipil gibi ancak gelinlığin etekleridir. Gelinler has altından farklı olarak duşuk ayarlıları ancak eteğınden doğru almaktadır; aynen sevgisizözguvensiz damatlara pek nazlanarak varmaları, o damattan olma çocuklanna da sevgıyı pek kıskanarak vermeleri gibi. x, y'den z'leri doğurduğunda ve x4y olduğunda, y=l/2 z olsa bile, her x, ıkı z'ye ancak denk olmaktadır! Altınları verdikçe, kendini eskittikçe, içinde sızı da olsa insanları güldurdukçe insanlar seni sever. Bu insanı sevmek değil, palyoçaya olan ihtiyaçtır. Kimse, ayarı düşuk olanla zorunlu olmadıkça bir arada gorulmek istemez, çünkü kendi ayarının da duşeceği sannsına kapılır kişi o zaman. Sevgiyi satın alanın ambarındaki baklalar tükenip te sevgiyi alamaz hale düşünce derhal terk edilir kişi; bu yuzden onlar başkasından fazla bilmek, fazla çalışmak, az dinlenmek, az üzülmek ve devamlı bakla üretmek zorundadır; bu dünyada insana annesinin vermediğini kimse vermeye yanaşmamaktadır; baklası bitli, üreticisi düzgün, üreticisi bitli baklası düzgun bir kombinezon kimsenin kafasında kurulmamaktadır. 17 Agustosdan sonıa Tuıkıye'de deprem tahmmırıe ve depremm zararlarını azaltmaya yonelık bırçok çalısma yapıldı Bunlann bir kısmı hakıkaten ge reklı ve yararlı çalışmalardır Bu çdlışnidldiın hdrıgüeıırun yaraılı, hangüeı ının yaıarsi7 oldugunun araştırılmasının ve yararlı olanlaIUI uzeımde odaklanrndmn Zdmara gelmışür Fakat, bu yazının amacı yapılan çalışmalan eleştırmek degüdıı Depremler kesinlikle geli 1) Daha once bırçok çalışrnarı tarafından belııtıldıgı gıbı (Oıneğın, Le yorum diye bize bazı Fıchon, 'laymaz ve Şengor, 1999) Istan sinyaller gönderiyor. Fabul'u etkıleyen son ıkı buyuk deprem 1509 ve 1766 yülarındd olmusfuı Maıkat, doğa bilimlerinde şu mara denızı altındakı fayların da Kuzey anda geldiğimiz nokta Anadolu Fayının yuzeydekı parçaları gıbı 200 ile 250 sene cıvarmda bıı tckıaı da bu sinyalleri değer lanma peryodu oldugunu duşunursek, Istanbul'u etkıleyen bır lendirerek doğru depremolacağı kaçınılmazdıı buyuk depıemın Bu konu Saym tahmini yapılabilmesi ne Celal Şengör ve Naci Göriir tarafından bırçok bümısel yazı ve ropoıtajla ABD'de ne de ülkemizderında bplırtılmıştn Degeılı aıkadaşım mümkün. Sanıyorum, Rdlımetlı Aykut Barkada sağ ıken bırçok yazı ve roportajlaımda bu oksı önümüzdeki 7 0 veya 20 depremden bahsetmıştır 2) Bu onemlı geıçek de Bursa cısene gibi yakın sayılabivarmda 1855 yüında magıutudu 7 0 uze lecek bir zamanda doğ rmde bır depremın olduıjııdur Bu dep ru deprem tahminleri lem Kuzey Anadolu fay zonunun Guney kolu uzerınde meydan gelmıs ve Bur yapılabilir. sa'da buyuk hasar yapmıştır Rahmetlı babam dedesınden duyduOfu sekılde bu depremı "Bursa'nın ıçınde ve yalarundakı bırçok koyde taş taş ustunde kalmamıs" diyerek anlatırdı Geçen yaz Bursa'da yaptığım bır deprem konuşması sırasuıda dınleyıcüer arasmda bulunan bır Inşaat Muhendısı 2002 yazında yaptıklan buyuk bır ırışaatın kazısı sırasında bu depremm izlerine rastladıklarını soyledi Bu durumda bugun buyuk bır sanayı şehrı olan ve bır mılyonun uzeı mde nufusu bulunan Buısa da gelecek 50 yü ıçınde buyuk bır deprem olma olasılıgı bu haylı fazladır Bu 50 sene ıstatıstıkı olarak gelecek bır hdfta veya bır ay ıçınde oldbılecet^ı qıbı, 50 senederı sonra, ornegın bundan 60 veya hatta 70 sene sonıa da olabılır Fakat olacaktır Bursada gereklı onlemler alın malıdıı Bu yazırun ıkı amacı var 1) Marmara bolgesmde son 500 senede meydana gelen depıemleı ısıgında Istanbul kadar, Bursa da da magnıtudu 7 0 uzerınde bır depremın beklerur oldugunu vurgulamak, 2) depremlerin onceden tahmını ıçın yapılan onemlı bilımsel cahşrnalan kısaca ozetleyerek, dogru deprem tahmınlerını bılım ve teknolojı dunyasmm ne zarridiı başarabılecegı hakkında goruşlcı ımı sunmaktu Bursa'da Deprem Tehlikesi Şekıl 1 Marmara bolgesmde son 500 senede rrıagmtudu 7 0 nın uzerınde tahmın edılen depremlprı gostermektedıı (Ambraseys ve Jackson, 2000) Buradakı verıler tarıhsel kaynaklardakı hasar bıldınmlenn den aletsel değeıleıe çevt ılnııştır O bakımdan hata payı olmasına ragmen, bu şeklın bıze gosterdıgı ıkı onemı nokta vardır Deprem tahmin çalışmalan Depremlerin onceden bılınebılmesı konusundaJa çahşmaları ıkı başlık dltuıda toplamak mumkundur 1) uzun vadelı tahmınleı 2) kısa vadelı tahmınler Uzun vadelı tdhmırı çalışmalan depremlerin be lırlı aralıklar ile tekrarlanan doga olaylaıı oldu^u varsayımma dayanmakta dıı Bu çalışmalarda tarıhsel deprem veı ılerı ile aktıf fay parçalarmın (segments) uzeı mde oluşan depremleı mcelen mekte ve bunlarm tekrarlanma peıyodldiı ıstatıstık analızlen ile bulunma ya çalışılmdktadıı Uzun vadelı tahmm çahşmalannm başarılı olabılmesı genış zaman Bedel alan sevgi Ikınci grup ise sosyal tartıda ağır çekenlerdir. Bunlar sevilmek için bırakın bedel odemeyi, sevenlerinden bedel alırlar. Onlarla göz göze gelebilmenin, uzanıp el sıkabilmenin, kendine "ne haber kerata" dedırtebilmenın odenmesi gereken bedelı vardır. Çunkü o herkese değil, teveccüh gösterip size "kerata" demiştir; bununla da sıze kıskanç bakışlar atılmasına neden olup kendi gözunuzde kendi değerinizi yükseltmiştir. Peki bunun bir bedelı olmayacak mıdır? Yirmıdort ayar bır ağız senin için üç defa açılıp kapanmıştır, onun eskime bedeli tabi ki geri alınacaktır. Onlar kendi değerıni, aldıklan bedele gore hesaplar; bedel odemeyi reddedenlerse ağır şekilde cezalandınlırlar. Bir artistimizin "tahsili olsa da eşekliği bakı kalmış" diyerek birprofesorü haşladığını izlemiştik; sanırım profesör, hanımın güzelliğini seyretmek için otekını berikini itip kakmayarak vahim bir hata yapmıştı! Ben oradaydım, kendisine hayran hayran bakıp Helen 'e Truva savaşlarında bir profesör değil bin kumandan kurban edildiğini bildirmis, karşılığında da "yakışıklı kerata" lafını almıştım, o gunden beri işveli eteklere takılmaya bayılırım! Kaç göbek insan nesli geçtı, sadece benim yılışıklığımdan ne çıkar ki? 863/6 Şekll 1: Son 500 senede Marmara bölgesindekl magnitüdü 7.0 den büyük deprem ler (Ambraseys, ve fackson, 2000den sadeleştlrilerek alınmiftır). Metln Içlnde bah sedllen depremlerin tarlhleri kırmızı İle gösterilmlstlr.