Katalog

»eriletkenler ve cışkanlarla r yaşam ntum fiziğindeki süperie ilgili çalışmalan nedeıtandaşı Aleksey A.Abrive IngilizAmerikan va'erildi. Moleküler kanallar ve hücrenin biyokimyası 2003 Nobel Kimya ödülü, ABD'li bilim adamları Peter Agre (54) ve Roderick MacKinnon'a (47) biyokimya dalmdaki, hücre zarı yoluyla su ve iyon (tuz) nakline olanaksağlayan buluşları nedeniyle verildi. yokımyasal fızyolojık ve genetık çalışmaların kapı lannı açtı Bugun bılım adamları hucre zarı uze rmdek: su molekulleı mın ızledıgı yolu aynntüı bır şekılde ınceleyebılıyoılaı # # A # # Bu yılkı odule layık bulu nan çalışmaııuı konusunu olustuidiı dığer bır tur zar kanalı ıse ıyon kanallaıı dn Koderırk MacKınnon 1998 yıknda potasvurn ka naüıun uzdmsal yapiimı ortaya çıkarttıgı zaman bılını dunyasında çok buyuk bu şaşkmlık yarattı Bu bılgıler sayesuıde kdridUardan ıyonlann aktıgını ' gorebılıyo ruz' Iyon kanallan suıır ve kas sıstemı ıçın de çok onemlı bu konu Sınır hucrelerınm hareket potansıya lı sımrhucresınuıuzeımdekııyonkdndlııun komşusı nu: hucresınden gonderüen kımyasal bır suıyal yaıdı mıyla açılması sonucu uretıur Bu şekılde smır hucrelerunn uzeı uıdekı açüan VP kapanan ıyon kanalları uzeıuıderı elektrıksel puls laı çoğdlulu Bu yılkı odul yaşarrun temel ısleyıs me kanızmasını anlamak ıçın çagdaş bıyokımyarun ato rnık duzeye nasıl ulaştıgını gostermesı açısından ü gınç bır ornek oluşturuyor olarak çdlıştık Ancak bu odulde ay nı alanda çahşan meslektaşlarmuzın tcatküarmı da gozardı edemeyız No yazık kı Nobel Odulleı uıde geçerlı jlan kuraJJara gore bır alanda uçten azla kışıye odul verdmıyoı Yme de JU odulu kazandıgım ıçm çok mut uyum' dıye konuştu Abrıkosov bu saygın odulu razandıgıru ogıendıgı zarrıan çok juyuk bır rahatlama hıssettıgıru' jeluterekşunlansoyledı Artıkkaanma umudumu yıtırmıştım Kaldı ı yaşam Nobel Odulu olmadan da levam edebüıyor Supeıüetken rndlzemeler •lekfrık akırrunrn herhangı bu dı ençle kaışılaşmadan yol almasmı aglar Bunların kullanım dlanlannın laşında maııyetık rezonans gorun ıleme (MRI) gelır Superıletkenleı nerjıyı ısı gxbı dagıfmazlar ve kon ansıyonel üetkenlerden (sozgekmı akır) çok daha etküıdır Kapalı bır upenletken devreye verılen elektık akımı sonsuzd dek akar Bu olgu devrıdaım (surgıt) devmımuıe erızer Bılım adamları ve sanayıcı >r uygulama alanında superüektenlıkteıı yardrlanmanın yollannı nyor Boylece ultrahızlı bügısayarır, manyetık trenler ve dırençle arşüaşmadıklan ıçın eneıjı yıtımı işamayan enerjı hatlan gelecek ^slın yasamıru kolaylastırabüır Superüetken kablolar sozge I 2) Helyum atomlannın manyetlk özelllkleri blHlkte hareket eder. Oysa elektronlann manyetlk özelllkleri birbirine karfi hareket eder. lımı ıklım degısıklıklerıne karşı ço zum oluşturabüu Şoyle kı fosü yakı tı ıle çalışan guç santıallaıı bu tek ıııkle aynı hasüatı vermek ıçın bu gun tuketılen yakıtın çok kuçuk bır rmktarı ıle çalışabılır Abrıkosov ve Gınzburg superüetmenlık konusunu gun ışıgına çı kartırken Leggett bu bılgılen superakışkanlık konusuna uygulaya rak çok onemlı bazı gelışmelere ımza attı 1970 lı yülarda yuruttugu çalışmalar atomlann etküeşımı konusuna açıklık getrdı Leggett'ın çahşmalarmdan yararlanarak son donemlerde gerçekleştırılen çalıs malar bu duzenın kaosa veya turbulansa nasıl geçtıgını araşnnyor Bu konu halen klasık fızngın en gızemh konulanndan bırı nsan vucudunun yaklaşık yuzde 70'ı tuzlu sudan oluşuı Bu yıhn Nobel Kımya Odulu tuzların (lyonlar) ve suyun vucut hucreleıme nasıl gırıp çıktıgı ıle ılgılı çalışmalanndan dolayı Peter Ag re ve Roderick MacKinnon'a verıldı Bu buluşları saye sınde bobıekleıın pnmer ıdrardan suyu nasıl geıı al dıgını ve sınır hucrelerındekı elektrık smyallermın nasıl uretıldıgını ve çoğaltıldıgını anlayabüıyoruz Butun bunlar kalp bobrek kas ve sınıı hastalıkldnnın teşhıs ve teddvısıne yardımcı olacak Vurut hucreleı ınde su yu taşımak ıçm spesıfik kanallaım olduğu konusunda ılk kui,kulaı 19 YuTyıl'ın ortalannda düe getuüdı An cak 1988 yılmda Peteı Agre'mn dynstırmayı başardı gı hucre zan proteınrnın soz konusu su kanalı oldugu kesınlık kazandı Bu devrım nıtelıgmdekı keşıf bakte ıı bıtkı ve memehlerdekı su kanallan uzermdekı bı P e t e r A g r e : 1949 yıimda ABD Mmesota'da Northfield da dogdu 1974 yüında tıp doktoru olarak Johns Hopkuıs Uruversıtesı Tıp Fakultesı'nden mezun oldu Şundı ayru unıversıtede bıyolojüc kımya bolumunde ogretun gorevlısı Roderick MacKinnon: 4 7 Boston dışmda Burüngton'da dogdu TUfts Tıp Okulu'ndan 1982 yüında mezun oldu New York'takı Rockfeller Unıversıtesı'nde Moleküler Norobıyolojı ve Bıyouzık bolumunde ogretm gorevksı italy L.Ginzburg: 16 yümdd Moskova da doğdu Dskova Uruversıtesı'nden doktora recesını aldı Moskova dakı I Lebedev Fızık Enstıtusu Teon ubu'nun eskı başkaru Anthony J.Leggett: 1938 yüında Londıa da doğdu 1964 yüında Oxford Unıversıtesı'nde doktorasını tamamladı ABD'de UrbanaChampaıgn'dekı lınoıs Unıversıtesı'nde ogretım gorevhsı Hücre ve dif dünyayı blrblrinden aytran duvar su ve havayı geçlrlr. Hücre bazı kanallaria itş dünyaya bağlıdır. Bu kanallar tpeshlk bir Iyon veya moleküller Içlndlr. Dolaynırla kendlne uyumlu ohnaym molekülleri gecirmez. Solda su kanalı, sağda Ise Iyon kanalı görüluyor. 865/9