Katalog

Hantd uzmanlan kıta ların yerleştı rılmesı sırasın da yuzyülardan berı so runlar yaşıyor Sonuçta yuvaıldk olan dunydyı duz bır kagıda yerleş tırmek hıç de kolay bır ış degıl Bıldık harıtalar uze rınde Amerıka Avrupa ve Rusya normal olçulennden çok daha genış gorunuyorlar 1\ınhçı Arno Pe ters ın yetmışlı yılldrda gelıştırmış oldugu projeksıyon teknıgıne gore uretden yenı Peters Harıtası tum kıta ları ve ulkelerı gerçek boyutlannda gosterıyor denı yor ama burada da bazı sorunlar var Evet harıta kı taldrı gerçek boyutunda gosterıyor ama bıçımler hatalı Dığer hantalarda genış gorunen Afrıka kıtası mesela Peters harıtasında ıyıce uzamış durumda Aa, Afrlka ne kadar uzun! Örümceklerin düşman için görünmez ağları var Orumcekler daha az yıyecek elde etmek pahasma da olsa kendılerı nı duşmanlarddn korumak amacıy la ağlarını bczcrler Kalıfoınıya Unıversıtesı nden Todd Blackedge çok sayıda orumcegın ağlarını gozle seçümpsı npredeyse olanak e \? ıpeksıkaralamalaılasusledık lerıne dıkkat çekıyor Bu susleme ler çızgüer çapraz ışaıotlerı çem ber ya da saımalldi bıçımınde olabılıyor ve bu şeküler genellıkle her gun degışıyor Ağldrıru susleyen oıumcekler gurıduz dvlanırlar ve agın tam ortasında otururlar Bu durum karşısında bılım adamlan stabüımentd ııuı gorbel bıı sınyal ya da tuzak olabüecegını du şunduler Ne var kı orumcegın neyın sınyalını verdıgı ve bu nu kıme yonelttıgı konusunda lamse bır şey bılmıyor Amerıka ya ozgu çember bıçımmde ağlar oren Argı ope aurantıa turu orumcekleıın bıtışık a^larmdan çıftlpr oluşturdrak ydrısının ağlarından suslemelerı kalduan Blacked ge suslu ağların tuzağına duşen avlann %30 daha az oldugunu gordu Gelgelelım suslu aglarda yaşayan Argıope orum ceklerının gunde yaklaşık 30 orumceguı olumune neden olan çamur vabananlarma yem olma tehlıkesının de daha duşuk oldugu goruldu Buda suslu ağlar ormek suretıyle kımı orumceklerm yem olma tehlıkesını aç kalarak dengelodık lerını açgozlu orumcekler arasında ağ suslemek gıbı bır eğılımın pek yaygm olmadıgmı ortaya koyuyordu Blacedge stabılımenta nın duşmanların kafalarını karış tırmak suretıyle orumceklerı koruduguna ınanırken kımı bılım adamlan da bu ıpeksı şekıllerm duşmanı çektığıne ve tuzağa duşurdugune dıkkat çekıyorlar Pnmat arastırmacısı Elizabeth Fox, Sumatra ormanlanndakı dışı maymunların ınsanlara benzer bır şekılde korundukla rmıkeşfettı Dışıoran gutanlar olası bır saldı ndan korunmak ıcın guvendıklerı bır erkek jrangutanla platonık bır ılışkı yaşıyor Aslın da tek başına yd^ayan orangutan maymunlan sadece çıftleşmek ıcın bır araya gelıyor ve dı şı maymun gebe kaldıktan sonra da dynlıyorlar Işte bu yaşam bıçımı dışı maymunlann yetışmekte olan genç maymunlar tara fından tacıze ugramalarına neden oluyor Orellıkle de genç maymunlann çıftleşme durtulen beklenmedık bır besm fazlalıgıyla uyanldıgında dışı maymun lar ıyıce guç durumda kalıyor Eğer bu donemde dı şı maymun cınsellığe ılgı duymayan bır erkek may munla arkadaşlık kurabılırse saldırıya uğramıyor Fakat Fox erkek maymunlann bu platonık ılışkıden ne kazandıklannı bır turlu çozememış Dışı maymunlann koruma görevlileri var Şişme yastıklar tıavada tehlikeli Otogarlarda ve ı^portdda satılan şış me boyun yastıklan ozellıkle de otobus yol culuklaımda sıkça kulla nılmaktd İn güız uretıcı leı şımdı bu yastıklann uçakta kul lanılmaması konusundd uy udılar Uçaktakı bu bılgibayaı hdtası ya dd bozuk bır pencere yuzunden meydana gelen duşuk basınç sırasında yastıktakı basmç degışmı yor Bunun sonucunda yastığın hdcmı uç mıslı kadar genışleyerek beyıne gıden kan dkı^ını ongelleyebı lır hatta uykudakı kuUanıcıyı boğabılır de Ln kotu ıhtımalle do buyuk bır guıultuyle paüaydiak kulak zarının yırtılmdsınd yol açdbıhr Hava yolrulukları guvenlık uzmanı Ian Perry şışmo yastıkların bu yuz den uçakta kesınlıkle kullanılmamasını onerıyor Ancak şışme boyun yastıklannm tıen ya da otobus te kulldnılması sdkıncdlı degıl Ana karnında canlı yayın jl 4*11, i.» Ana baba adayları yakm bır gelecekte bebeklennı ana karnında oldugu gıbı ızleyebılecekler Amerıkan General Electrıc Medıcal Systems Fırmasının gelıştırmış oldugu yenı bır ultrason teknıgı ana karnındakı bebeğı tum hareketle nyle goste rıyor Fğlen celı bebek sıneması aslında tıbbı amaçlar ıçın gelıstnıimıştı Başın sallanması cenının donuşu ve tekmelerımn goruntulenmesı dogum oncesmde yapüan kontroller açısından onemlı bır adım sayılmakta Ornegın bazı norolojık bozukluklar karak terıstık parmak hareketlerıyle dnldşılmdktd dıyor Pasadena Dogıım oncesı Tanı Merkezı nden Gregory DeVore Zaten sırf eglence olsun dıye kul lanılmak ıçın aygıt çok pahalı Bır cenın fılmı yak laşık 4500 dolar cıvarmda Kanncalar da olulenm doğada gorulen sıstemlenn ılkelerıne uygunbırbıçımde duzenhyorlar Fransa'dakı Paul Sabatier Unıversıtesı araştırmacılanndan Guy Theraulaz ve meslektaşlanna gore, kanncalar da, tıpkı ınsanlann ölulerını bır gomutluğe gommelerı gıbı, ölülermı belh bır yere yığarak kolomlermı temız tutuyorlar Kanncalar gomutluklerın nerede olacağı konusunda onceden aralarmda bır anlaşmaya varmıyorlar Yığmlar cesetlen taşıyan tek tek bıreylerm toplu eylemlermden oluşuyor Eşgudumlenmemış bu davranış bır kaç saat ıçınde her nasılsa duzenh, araları neredeyse eşıt yığmlara donuşuyor Theraulaz ve arkadaşlan bu ışlemde kendı kendme gelışen bır devınıme geçme surecının etkılı olduğuna manıyorlar Zıra, kanncalar cesetlerı herhangı bır yere bırakmaktansa bunlan ceset yığmlannm oldugu yerlere taşımayı yeğlıyorlar Cesetlerm taşınması ve belh bıryerde toplanması çevreyı de temız tuttuğundan, eskı gomutlüklerm yakınlannda yenılermın oluşması engellenmış oluyor Theraulaz ve meslektaşlanna gore bu daha karmaşık canhlar topluluğuyla ılıntüı olan ve Turıng dızgelen adı venlen modelm açıkça gozler onune serılen ılk orneğını oluşturuyor Karmcalarm sistemli mezarlıklan Tuysiklet Sumocular başanlı Nasü oluyor da tuysiklet bır Sumo gureşçısı ırıkıyım rakıbım ye nebüıyor9 Bu sorunun yanıtı en ıyı 40 Japon Sumo gureşçısmı ule yen Louısvılle Unıversıtesı davranış bılımcüerınden geldı Araştır ma sonucu şoyle Şışman Sumo gureşçılerı ortdlama olarak 13 3 çdlırn teknıgınden yararlanırken zayıf gureşçıleı aynı teknıgı 21 7 kez kulldnmışlar En ıyı çalım teknıkleı ını kulldndn gureşçı sadece 101 kılo agırlıgında Araştırmacı Perrı Eason çok daha hızlı olan mınyon gureşçılerın ın rakıplerını devırdıklerıru ya da bacdkldrını yakaladıklarını soyluyor Oysa şışmanlar sadece etrafta hoplaya ıak ıakıpleıını ııngm kendrırıa goturmeye çalışıyor Ve bu tekruk lerını çok fazla kullandıkları ıçın de daha kolay yenılıyorlar Eason zayıf gureşçüerdekı çevık davranışlann hayvanlar dunyasındakı kuçuk canlılann ustunlugunu de açıklayabılecegını tahmın cdıyoı 807/4 Sayfa haberlen Nılgun Ozbaşaran DedeRıta Urgan