Katalog

UZUN YAŞAMIN SIRRINDA YENİ AŞAMA Bazı hayvanların ömürlerini uzattığı bilinen sınırlandırılmış kalorili diyetlerin, insanlar üzerinde de etkili olduğu belirlenince, yaşlılığın önüne geçilebileceği umudu doğdu... ayvanlan açlık sınırında bırakan dıyetler, yaşam suresını yuz de 50 uzatıyor Bugune kddar bu Sdptdmdnm ınsdrıldrı da kapsayan prımatlar ıçm de geçerlı olduguna ılışkm bır kanıt yoktu ABD'dekı Ulusal Yaşlılık Enstıtusu'nden George Roth ve ekıbı bu kamtı bulmak ıçın kuyruklu maymunlar uzennde çalışıyor Sınırlandınlmış kalorili dıyet uygulanan maymunlann daha uzun yaşadıklarıru soyle mek ıcın henuz eıken, diıcak bu hdyvanlarda, dıyete tdbı tutulan kemır genlerle aynı metabolık değışıklıkler gozlenıyor duşuk vucut sıcaklıgı, kanda duşuk ınsulın sevıyesı ve yaşla bırhkte azalan DHEAS adlı steıoıd hormonda normale gore daha az duşme Araşürmdcüar, bu metdboük değışıklıklere sdhıp kışılerm daha uzun yaşayıp yaşamadıklarını mceledı Bunedenle, 1958den b e n d e vam eden ve heı ıkı yüda bır erkek gonullulere bır dızı tıbbı test uygu layan Baltımore adlı yaşlılık araştırmasının orneklerı ve kayıtları analız edıldı Ardştırmdcüdr, vucut sıcaklıgı ve ınsulın sevıyesı duşuk ve yuk sek sevıyede DHEAS değerlerıne sahıp erkeklerın daha uzun yaşadık larıru saptadı (Scıence, sayı 297 YAŞAM İSTATİSTİKLERİ s 811) Yafom tUrnl yıllar •daha düfuk Duşuk kalonlı beslenmenın ın sanlar uzerındekı etküerıru dog 'daha füksek rudan test eden çdlışmaldr yolVUcut sıcaklıgı da Bu kışılerde de aynı metabo lık değışıklıklerın gozlernlenmesı durumunda kalorı sınırlandırma sının, ınsdnlaı ıçın de geçerlı ol dugu kanıtlanmış olacak Ote ydiıddrı aç kalmadan da uzun yaşanabılır Baltımore araş tırmasındakı erkekler, duşuk ka lorüı gıdalarla beslenmıyordu Insülln düzeyl bazılarının benzeı metabolık de gışıkhkler gostermesı sadece bır rastlantıydı Roth, "Bılmedıgımız bır şey yapıyorlar Belkı de gen lerı sdğldmdır" dıyor Ne Scıentıst dergısının 10 Agustos sayısındakı habere gore, kalorı smırlandırmasmın temelın de yatan molekuler mekanız DHEAS hormonu mayı belırleyen dığer araştır macüarsa bu etbyı yaratacak ılaçlar gehştırıyorlar Eczaneler de satılan DHEAS'ın gprçekten etkılı olup olmadıgına üışkınse henuz bır kanıt yok ( BL) Dünya Sürdürülebilir Kalkmma Zirvesi Üç gün önce sona eren Dünya Sürdürülebilir Kalkmma Zirvesi'nin, aslında temel sorunlarımıza bir çözüm getirmesini beklemek doğru değildi. Zirve öncesinde ve sırasında, özellikle ABD gibi tuzu kuru ve bu düzenin sürmesinde yararı olan belirleyici konumdaki ulkelerin pozisyonlan zaten belliydi. Dünyanın yoksul büyük çoğunluğunun kalkmma sorunlan ve gezegenimizi tehdit eden temel sorunlan, zengin ülkelerin çıkarlanyla temelden çelişiyor. Zaten bütun sorun da buradan çıkıyor. Karar verici durumda bulunan zengin ulkeler, a) Yoksul ülkelerin dünya ticaretindeki durumlannı düzeltici önlemler almaya yanaşmıyorlar; b) Cezegenemizin doğal kaynaklarmı ekonomik olarak istedikleri gibı sömüren ve tüketen.gezegenimizin temel dengesini bozucu ekonomik etkinliklerine köktenci değışıkhkler getırmemeye yanaşmıyorlar... Bu nedenlerle, bu tür küresel çaph büyük toplantılardan elde edilecek minimaî sonuçlar, zengin ülkelerin "idare edici" pozisyonlan nedeniyle hiç de tatmin edici değildir. Ancak bu tür toplantüarm çok önemli işlevleri de var: tnsanhğm, toplumlann, gezegenimızin temel sorunlan kristalize edilerek masaya yatınlıyor. Üzerinde tartışıhyor. Yeni araştırmalann sonuçlan gözler önüne seriliyor. Sorunlar, toplumlann ve bireylerin bilincine çıkartılıyor. Küresel bir bilgı havuzu ve bihnç oluşturuluyor. Ülkelerin, politik liderliklerin bu bilinç doğrultusunda toplumsal ve ekonomik yaşamı düzenlemesi için koşullarm oluşturulmasma katkıda bulunuluyor. Bireylerin ve sivil toplum örgütlerinin bu bilinçle tabanda hareket yaratması ve politik düzeyde baskı oluşturması için fırsat yaratılmış oluyor... Sürdürülebilir kalkmma ve küresel sorunlan programma temel alan yeni siyasi oluşumlara yol açıhyor... *** "Sürdürülebilir kalkınma" bütün bu çalışmalar içinde ortaya çıkan, sihirli ve hemen hemen herşeyi anlatan bir kavram. Bu kavram, ilk kez eskri Norveç Başbakam Gro Harlem Brundtland tarahnhdan kullanıldı: "Gelecek nesillerin gereksinimlerim karşılama yeteneklerine engel olmadan, bugünün gereksinimlerini karşüamak" şeklinde tarifedildi. Tüm insanhğuı ekonomik ve toplumsal faaliyetlerinin, • Dünyamızm yaşamı mümkün kılan yerküresel özelliklerini ve dengelerini değişürmeyecek, • kaynaklarmı tüketmeyecek, • insanhğın yaşam için temel gereksinimleri herzaman ulaşüabilir ve bulunabilir kılacak, • ve toplumlann, tüm insanhğın küresel anlamda hayat standartlarmı yükseltecek özellik taşımasını öngörür. Sürdürülebilir kalkmma kavramı, hayatın hemen her alanını, neredeyse her türlü insan taaliyetini kapsayıcı bir özelliğe kavuştu. Mimari mi? Nasıl sürürülebilir bir mimari? Vs... Orta sayialanmızda sürdürülebilir kalkmmanm başhca küresel sorunlan beş maddede özetlenmiş durumda: Nüfus ve sağlık, Enerji ve iklim, Yiyecekgıda, Su ve Biyoçeşitlilik. Nüfus artıyor, ancak dünyadakı gelişmiş sağlık sıstemleri ve standartları insanhğın büyük kısmmı kapsamıyor. Enerji üretimi ve kulîanımı, iklimi bozucu özellik taşıyor. Dünya iklimi, yerkürede yaşamı tehlikeye sokmayacak bir özellikte kalmalı. Yiyecek beslenme sorunu giderek artıyor. Su kaynaklan azahyor ve kirleniyor. Içme suyu tehlikede. Ve doğanm zengin canlı varhğı, tür çeşitliliği, insanm özellikle ekonomik etkinlikleri nedeniyle büyük tehlike içinde. Doğal ve vahşi ortamm korunması giderek daha acil önlem ahnmasmı gerektiriyor... Tabii, bütün bunlann yanısıra, en önemli sorunlar arasmda, küresel kalkmmada büyük eşitsizlik var. Bu eşitsizlikleri giderecek ekonomik ticarı önlemlerm ahnması gerekıyor... Su başlannı tutan devler ise buna hiç mi hiç yanaşmıyorlar. *** Karga konusuna okurlanmız büyük ilgi gösterdi. Geçen hafta Erdal Atabek'in güzel yazısından sonra bu hatta da diğer okurlanmızdan "Karga gözlemlerî" aktanyoruz... Gelecek Cumartesiyeniden birlikte olmak umuduyla... H obursalı@cumhurıyet com tr CBT Internet adresı Cumhuriyet BtLtMTEKNİK • No:807 7 Eylül 2002* Imtiyaz sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Daıuşmaıu: Orhan Bursalı • Sorumlu Mudıir: Mehmet Sucu Gorsel Yonetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncılık A.Ş. tdare Merkezi ve Yazifma adresl: Turk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam. Publi Media 807/3