Katalog

İstanbul metropolîtan« Prof. Mustafa Erdik ve arkadaşlannm Amerikan Kızılhaç'ın katkısı ile hazırladıklan 400 sayfalık araştırmaya göre, 7,5 büyüklükte bir depremde, toplam 310 bin bina tam, ağır ve orta şiddette hasar görecek, maddi zarar 44 milyar doları bulacak ve ölü sayısı 3540 bin arası gerçekleşebilecek. A merikanKızılHaçKurumu Is tanbu] Metropolıtarun bolgesınde deprem rısk analızı yapılması hususunda Deprem Muhendıslıgı Bolumune, Bogazıçı Umversıtesı Vakfi üe yapdaıı prokotol kapsamında sponsor oldu Rısk analızı calışmasırım ayııntı ve sonuçlanm ıçeren 400 sayfahk mhaı rapor tum şekü ve eklen üe bırlıkte Internet'te yayınlanacak Bu raporda sadece ozet bulgular yer alıyor Projenın amaçları aşagıdakı gıbı sıralanabıhr 1 Istanbul rnetropobtan alaruna aıt bır deprem rısk modelırun gelışnrılmesı 2 Bır senaryo depremı sonucunda mey dana gelebüecek ınsanı ve sosyal kayıpların tahnunı (bına hasarlan, olu ve yaralı sayısı, acıl barınma ıhtıyacı ıçındekı nufüs, ve şıddet bazında olmak uzere yol, kopru, vıyaduk su, kanalızasyon elektrık hatları gıbı altyapı sıstemlerme aıt hasarlar) 3 Afet mudahele programlarının yapıl masma olaııak saglama amacına yonelık olarak sonuçlann ınternet aracüıgıyla halka sunıüması ra, ınsanı kayıplaıa vc dığer elemanlara aıt hasargorebüırhk ve hasar ıstatıstıklerı ıkıncı gırdıyı oluşturuyor Kentsel deprem kayıp senaryolaıı, çahşma alanmdakı tehlike ve hasargorebüırlıge daır elde edılen bılgılerın degerlendırüerek, bırlestmlmesı edılmesı esasına dayanır rak da Kadıkoy, Maltepe ve Kartal gıbı kentm guneydoğusunda bulunan ılçelerde yogunlaşmaktadır Mevcut faydan relatıf olarak daha ma sınıfınddkı can kaybmı tahmın etmek o dukça zordur Eger bunuıı 1/3 oranırıd gerçekleşecegı kabul edüırse can kayl sayısı 40,000 üa 50 000 sevıyesme ulaşab lır Can kaybı ve yaralanmaların dağüm (spektral deplasman bazlı) sırasıyla Şekıl ve Şekü 6 da sunulmaktadır Şıddet bazlı analız sonucuna goı toplam 600 000 aüenm spektral bazlı çalı maya gore de 430,000 aüenın senaı^ depremı sonrası acü barınma ıhtıyacm dogması beklenmektedır (Şekü 7) Neler olacak? Bu çalışmanın dayandıgı bılımsel verı ve temellerı anlatmadan once varılan sonuçları verelım Çalışma sonuçları bına kayıplarının ınsanı kayıpların, acıl baıınma ıhtıyacının bma hasarının ortaya çıkaracagı tahmını ekonomık kayıpların ve şıddet harıtasının uzerme ışlenmış altyapı sıstemlermde bek lenen kayıpların dagüımlarını ıçeren harıtalar yardırnıyla sunulmaktadır Bu harıtaların çozunulurlugu hucre olçegındedır (400m x 600m) Butun dıjıtal verüer kımılerı guvenlık sınıflandırümasına tabı tutulmak uzere, gereklı çalışmalarda kullanılmak uzere profesyonel kullanıcüann laıllanımına sunulacaktır Determmıstık yaklaşım kullanılaıak şıddet ve spektral deplasman bazında tah rran edılen bma hasdrları Şekü 2 ve Şekü 3'de veıümektedır Sonuçlar hem şıddet hem de spektral deplasman bazında, toplam 35,000 üa 40,000 (toplam bma stogunun yak laşık % 5'ı) bınanın tamamen hasar gorecegını gostermektedır Insanı kayıplaım ço gunluğunun bu hasar grubunun ıçınde, yer alacagı ve ozellıkle "yassı kadayıf' olarak tanf edılen goçme bıçımınden kaynaklanacagı tahmın edümektedır Bu tıp goçmelerde bma doşemelerı bırbuı uzenne yıgüdıgından acıl mudahale ve kurtarma çahşmaldrı açısmdan çok zor koşullar olusmaktadır Bu tıp goçmelerın sayısının ıse 5 000 ıla 6,000 cıvannda olacagını tahmın edümektedır Burıun otesınde yaklaşık 70,000 bınanm agır hasar, yaklaşık 200,000 bmanm ıse orta derecede hasar gorecegı tahmın edümektedır Her ıkı gruburı da tamırı ve tak vıyesı mumkundur Senaryo depremıne baglı kayıpların toplam bedelmın 11 Müyar Amerikan Doları cıvarmda olacagı tahmın edümektedır (Şekıl 4) Ancak bına ıçınde kı eşya ve kamusal altyapüar ve sosyo ekorıomık kayıplar da eklendıgınde bu lakam 44 müyar dolara çıkmaktadır 7.5 büyüklüğünde bir depremln, Istanbul'un çeşltli bolgelerini hangi şiddette etklleyeceğlni gosteren }iddet dağılım haritasını görüyorsunuz. Haritanın hazırlanmasında öncelikle ikl etken belirleyicioldu:1)faya yakınlık, 2) zemin durumu. Buna gore, kahverengl bölgeler faya paralel gitmesi ve zemin tlpi özellikleri nedenlyle depremi en büyük şiddette hlssedecek yerler. Buraları 9 şlddetinde hissedecek. Sarı bölgeler depremi 8 ile 9 arasında bir şiddette yaşayacak. Yeşil bölgeler 78 arası, mavl bölgeler Ise 67 arası yaşayacak depremi. Burada uluslararası bir skala kullanıldı Zemin özellikleri depremin S dalgalannır yayma hızı açısmdan değerlendiriliyor. uzakta yer almalarına rağmen, bına yogunlugu ve hasargorebüırhk koşulları nedenıyle Beyoglu Eyup ve Bayrampaşa bolgelerının de yuksek oıanda hasar gormesı beklenmektedır Çeşıtlı yapı tıplerı ıçın gerçekleştınlen analız sonuçlarına gore 1980 oncesı yapümış orta kath betonarme bınalar en çok hasar goıme olasüığına sahıp yapüardır Beklenen ınsanı kayıplar hem şıddet hem de spektral deplasman bazlı yaklaşunlaı yardımıyla hesaplanmıştır Gece ve gunduz nufusları ıçın elde edılen sonuçlar dort farklı (yaralanma) ınsanı kayıp sevıye sı ıçın spektral deplasman yaklasımı kullanüarak elde edümıştır Her üa yaklasıma gore de can kayıplarının 30 000 üa 40,000 arasmda degışeceğı tahmm edümektedır Deprem sonrası acü servıslerm çalışmalarma baglı oldugundan, cıddı yaralan Artan tehlike 1999 yılında ıkı buyuk depremın yarattıgı kayıpların ardından Turhye genelınde, ozellıkle de Istanbulda, detaylı deprem tehlike analızlerıne dayanan, kapsamlı deprem mudahale planlarmın hazırlanması ıhtı yacı hem devlet kurmrılaıı, hem de sıvıl toplum kuruluşlan ve akademık çevreler tarafından kabul edılen bır geıçek Son on yuda Turkıyedekı kent merkezlerınde, kontrol dışı ve hızlı şehırleşme, hatalı şehu ve bolge planlaması ıle hatah ınşaat teknık ve uygulamaları, yetersız altyapı ve hızmetler ve çevıesel bozulmaya bağlı olarak deprem rıskı oldukça arttı Istanbul'da artan deprem nskının orıemlı bır nedenı de buyuk bır depremın meydana gelme olasılığmdakı buyuk artıştır (onumuzdekı 30 yü ıçmde yaklaşık % 65 olasüıkla) Istanbul'da bır depremın kaçınılmazlıgı, kentte bır deprem oncesı ve sua smda uygulamaya konulacak afete hazırlık ve dcıl mudahale yontemlerının belırlenmesını zorunlu hale getınyor Bu çalısma esasen bına kayıplarımn ve buna baglı olarak can kaybı ve yaıalanmaların, acıl mudahale planlanmdsının, ılk yardım ve arü baımma gereksınımınm belırlerımesı ıçın yapüdı Bu deprem hasar senaıyosunun ılk gırdısı, zemıne baglı şıddet ya da spektral ıvmelerın dağılımı şeklmde ılade edılen deprem tehlıkesının saptanmasıdrr Bınala805/8 K.ındıllı Riisiilhaı Çalışmanın Sınırları Tarıhten elde edüen deneyım, Istd bul'u etküeyecek bıı sonrakı buyuk depı mm bu çalışmada kullandan senaryo de remınden farklı olacagına ısaret etmeki dır Bu nedenle sunulan İstanbul depre kayıp analızı sonuçları, bu depıem tahm olarak degü oluşabüecek kayıpların 1 gostergesı olarak yoı unüanmalıdıı Ge mış depremlerden elde edılen verüeı duzenlı ve yeterlı olmaması nedenıyle 1 naların ve dığer yapüarın hasargorebüırl lerı hakkmda çok lazla bügı mevcut deç dır Bu kaımaşık durum nedenıyle, çal mada kıülanüan hasaı yontemı bınaları değışüc altyapı sıstemlermı anahtar has< gorebıhrlık ozellıklerme dayanarak degı.' kategorüer altmda gruplamıştır Bu bel sızlıkler ve gruplama ışlemlerı altında r sar tahmınlerı "ortalamalar kuralma" ı Etkilenecek bölgeler Bma hasarları ağırlıklı olarak nufusun yogun oldugu şehrın guneybatı kısmm da yer alan Emmonu, Fatıh Zeytınburnu Bakııoy Bahçelıevler, Kuçukçekmece'nın guneyı ve Avcüar üçeleı ınde daha az ola