Katalog

parçacıgın komşu hurrpyp aktarımı hesapldrnyor o kadar (uzennde yaşam olan gezegenlerde tabn kı daha fazla ıslem gerçek leşmekie) Seçmen ve deprem Doğa'nın nasıl davranacağım, aynntısında çokiyi bilemeyiz. Ama doğa, beklenmedik büyük sürprizler yapmaz. Düne kadarki alt ve uç lımitler içindeki davranışlan gelecek için bir model oluşturur. Zaten bu limitier dışma çıkudığmda olağanüstü durumlar söz konusu oluyor; veya bu limiüerin uç noktalannda davranışlar da örneğin atmosferi konu aldığımızda Avrupayı sel basması veya büyük kurakhklar gıbi önemle izlenir, büyük sapmalar ve kaymalar mı var, yeni araşürmalara konu olur. Doğanın geçmiş davranışı geîeceğin aynası sayılır. Konumuz olan KuzeyAnadolu Fayı'nm da Marmara'da hareket edeceği kesindir. Hareket etmemesi için mucizelerin gerçekleşmesi gerekir. Zaten fay, hareket halindedir, yılda 2 cm kadar... Uzaydan coğrafi konum belirleme sistemleriyle (CPS) fayın bu hareketi sonucu gerçekleşen yer değıştirmeler zaten izleniyor. Bu nedenle, iayın kmlmaması umudu sıfırdır ve Tann da maalesefbu işlere hiç kanşmıyor. Marmara Fayımn nasıl davranacağım bilmiyoruz. Ama bilim, beklenen oîayın bizler açısmdan en kötü durum senaryosunu ortaya koymakla yükümlüdür, azını değil. Profesör Dr. Mustafa Erdik, 1995'te, İstanbul için ilk deprem senaryosunu hazırlamıştı. Şimdi, elimızde bıriken her bakımdan çok daha fazla veriyi kullanarak, genış ekiple birlikte, yeni bir risk analizi hazırladılar. Bu raporun özetmı, ana hatlarıyla dergimizde bulacaksuuz. Hem bu rısk analizi, hem İstanbul Belediyesi'nin Japonlarla birlikte hazırlamakta olduğu yine risk belirlemeye yönelik çalışma, bir iki ay içinde tamamlanınca, risklerin fotoğraüan tam olarak çekilmiş olacak. Aslında bu fotoğraf tamamen ortada, bilinmeyen ve bundan sonraki çalışmalann da değiştireceği birşeyyok. *** tstanbul Belediyesi ve Valilik, İstanbul'u depreme hazırhyorlar. Belediye'nin kurduğu Afet Koordinasyon Merkezi AKOM dünyanın en gelişmiş merkezlerinden birı. Bravo. Öyle görülüyor ki Anakent belediyesi sahip olduğu maddi ve yasal olanaklarla elinden geleni yapıyor. Belki beledıyeden, yapabileceklerinin daha da ötesinde isteklerde bulunmak ve bütün koşulları zorlamak gerek. Ancak, şimdilik yapılanlann hemen hepsi deprem sonrasına yönelik. Kurtarma çalışmalannı hızlandıracak, eşgüdüm sağlayacak, can kaybını azaltacak ve felâket ortamı gereksinimlerini karşılayacak özellik tasıyor. Peki, deprem kuvvetlerinin, hem bina hem zemin özellikleri nedeniyle yıkacağı veya ağır can kayıplan vereceği şimdiden belli olan binalar ne olacak? Kamu binalannın, okullann, hastahanelerin ayakta kalması için ne yapıhyor? Kent ulaşımınm tıkır tıkır ışlemesi için ana yollar, köprüler, viyadüklerin takviyesine ne zaman başlanacak? Japonlardan gelen 90 milyon kredi neden bekliyor? Karayollan Genel Müdürlüğü geçen Nisan ayında, köprülerin takviyesine kesin başlanacağını ve projelerin hazır olduğunu açıklamıştı. Ne oldu? *** Büyük risk altmdaki evlerin takviyesi, köprü, hastane, okul, kamuya açık kalabalık bina ve yerlerde riskleri en aza indirecek önlemler, kamusal yatınmlan plan ve projeleri gerektiriyor. Büyük risk altında yaşayan kentlilere "başmızın çaresine bakın, herkes evini güçlendirsin" demek, tam anlamıyla baştan savmakür; ülke ve kent yönetim mevkilerınin yüklediği sorumluluktan kaçmaktır, olayın toplumsal boyutunu tamamen gözardı etmektir; özetle çaresizliğin ve çözüm üretememenin dile gelmesidir. Olayın önemli ölçüde Ankara'da düğümlendiğinin farkmdayız. Ankara bu açıdan îstanbul'u yazgısıyla başbaşa bıraknuş durumdadır. îstanbullu seçmen, depremle ilgili talepleriyle, hele şu seçim zamanında siyasileri nasıl ve ne zaman köşeye sıkıştıracaktır? Celecek cumartesı yenıden birlikte olmak umuduyla.. obursah@cumhuriyet.com tr CBT Intemet adresı. wwwcumhurıyet com tr "Tanrı tembel programcı" Burada ışlem kapasıtesının dnlaşıknası zoı bıı şe kılde boşa harcandıgını duşunen Fredkın "Orada ya başka şeyleı donuyor ya da Tanrı tembel bır programcıydı" dıyor Fakat Fredkın uçuncu bır olasüıgı gozden kaçırmış Belkı de Tanrı kozmos progıammın kapasıtesıne aldırmıyordu bıle Bunun rnumkun olabıleceğmı du şunen Isvıçrelı bılışımcı Jürgen Schmidhubeı ırı sorusu ıse şoyle" 'Buyuk programcı1 neden aynntıldrla uğrassın kp Egeı geı çekten o kadar ıyıyse tum olası evrenlerı uretebılecek bır program yaratır olur bıter Kuçuk bolgelerı yutan hıper kuplerın bulundugu ve temelı matematığe dayanan hayalı bır dunya modelının yaran şu Bu teorı bıIflemcldekl yaşam: HUcre otomatı naııl lım adamının gozune hoş gorunur Açıklaması gayet Ifllyor? kısadır Sonuçta gozu ka 1 Flgür Isteğe göre seçlllr 2 Bllglsayar llk adımda her kutunun palı olarak her turlu dun("hücre") renglnl (slyah ya da beyaz) yayı ureten yaratılış progkomşu kutunun konumuna göre hesap ramı kavranması en kolay lar. Kurallar programcı tarafından olarudır hazıHanmiftır. 3 10 Iflemden sonra ekranda blr hay Aksı taktırde sayısız ayarvan modell hareket eder larm ortuşmesıyle, ıçınde tum olasüıklardan bılışımcı Schmıdhuber'ın oluştugu bır kozmosun ortaya çıkması gerekırdı Fakat mılyarlarca evren dızısı ıçınde boyle bır şey ozel bır neden olmaksızın da meydana gelebılıyor Çok sayıda dünyalar Fızıkçıler buııa uidiidbılselerdı aslında çok mutlu olabüırlerdı Sonuçta teorı Neden sadece varolanlar var? Işık hızı ve yerçekımı neden oldukları gıbı yaratılmış? Doğa neden bazı kurallara gore ışlıyor? qıbı zorlu soruları ydnıtldyabılır kı, bu durumda ortaya şoyle bır yanıt çıkmakta Içınde yaşadığımız evren, sayısız denemeler ıçınde bır yere kadar başanlı olmuş bır ornek ıçınde oluşmuşrur Stepheıı VVolfram'm dunya modelı buna çok uygun Kozmosta hukum surdugunu savundugu hucre otomatı da çok sayıda dünyalar yaratabılmekte Hatta bılım ddamı bunun ıçın gereklı kurallar uzennde bıle kdfd yormuş Bunu keşfedecek bırı belkı de hayal kırıklıgına ugrayabılır, bunlar uç dort dızplık ve tahmın edıldıgı gıbı de pek heyecan vpncı olmayabüır dıyor VVolfıam Şu sıralaı tum dunyada her şeyı yapabılen otomat modelının ışe yararhgı tartışılmakta Bundan gayet memnun olan VVölfram şımdı herkesın kendı deneyleı ını takıp etmesınc olanak veren bır yazdım prograını uzennde çalışırken onumuzdekı sonbaharda da jun onunde teorısını savunmaya hazırlanıyor Nılgun Ozbaşaran Dede Kaynak Spıegel 30/2002 • Stephen Wolfram "A Kınd of Scıence" Wolfram Medıa Cham paıgn, 1197 sayfa, 44,95 dolar Cumhuriyet BtLİM TEKNİK • No 805; 24 Ağustos 2002* lmtıyaz sahıbı: Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncıhk A Ş. adına llhan Selçuk . Yaym Daıuşmaıu Orhan Bursalı • Sorumlu Mudur: Mehmet Sucu Gorsel Yonetmen: Tüles Haademir • Baskı: Sabah Yayıncıhk A.Ş. Idaıe Merkezi ve Yazışma adresi: Tuık Ocağı Cad No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 İstanbul. Tel: (212) 512 05 08 • Faks: 0212813 85 95. Reklam: Publi Media 805/3