Katalog

içinde yalnızca ıki çimento ve iki şeker fabrikası yapüabildı. Son aşamada, gerı kalmış bir toplumda özel girişimin gerçek bir sanayıleşmeye yanasmaydcagı, dışanda ııretüen sanayi ürünlerını içerde satarak kâr etmeyi yeğleyeceği anlaşılmış oldu. Aynı sure içınde bılirnsel gelişmesız bir sanayüeşmenin olanaksızlığı da anlaşılmıştı Üstelik bilimsel gelişmeye once oteki okullara oğretmen yetıştırecek ve bilimsel araştırmalar yapacak olan üniversitolorin düzeltilmesiyle başlamak gerekıyordu. 1932 yılında bir yandan devlet elryle sanayüeşmeye, bir yandan da üniversite reformuna başlanmış oldu. Üniversile reformunun başarısında, o tarıhlerde Hıtler'den korkarak Almanya'dan kaçan Musevi asıllı profesorlerin etkisi yadsınamaz. Boylece, devletçiliğin ve üniversite reformunun başladığı 1932 yılıyla II Dunya Savaşı'nın başladığı 1939 yüı arasmda geçen 7 yıl ıçinde Turkıye'nm bılım, sanayi hafta tarım alanında gerçekleştirdigi gelişmeyi hiçbir zaman hiçbir toplumun, hatta 1890'lar )aponya'smın bıle bu kadar kısa bir süre ıçinde gerçekleştıremediğini çekinmeden söyleyebiliriz. O gunlerın lstanbul Unıversıtesı, Yüksek Mühendis Mektebi ve Güzel Sanatlar Akademisi'yle Ankara'dakı Dil Tarih Coğraıya Fakültesi ve Mülkıye Mektebi'ndela bilim ve araştırma tutkusunu o zamanları bilenlor tatlı tatlı arumsarlaı. Hiç kımse o tutkunun 1950'den sonra bir daha yakalandığını söyleyemez. Sanayileşme alanında ise, eskile rindon başka ıiaşeı çimento ve şeker fabrikasının dışında Karabük Demır Çelik Fabrikalan, Izmit Kâğıt, Paşabahçe şişe Cam, Gemlik Suni Ipek, Kaysen ve Nazilli Dokurna Fabrıkaları ilk ağızda anımsanabilen sanayi kuruluşlarıdır. Ikırıci Dunya Savaşının ardmdan yeni bir atılıma fırsat kalmadan Demokrat Parti'nin iktidara gelmesiyle hor şey altüst oldu. Hukumet. kalkınrnarıın vazgeçılmez koşulu olan planlama konusunu bir yana bırakarak kendini, özel girişimcilik eliyle sanayileşme gibi bir harn hayale kaptndı. Boylece Türkiye'de, dunyada beM de eşi görülmemiş bir montaj sanayi furyası başladı. Sanayıci adı verilen ozel girışimcüerimiz "montaj sanayıyle kalkınma olmaz" diyenlere "montaj yapa yapa makine yapmayı da oğtenecegız" dıyorlaıdı. Oysa montaj yaparak makine yap manın oğrenileceğini söylemenin, omlet yaparak yumurtlamanın oğrenılecegıni soylemekten bir farkı olamazdı Nitekim aradan kırk yıla yakın zaman geçti, bugun basit bir sanayi urunü için bile Israıl'e başvurmak zorunda kalıyoruz. O Israil ki 1950'li yıllarda, biz, çagımızın cn luks sanayi urunleıi olan buz dolaplarını, once ıthal sonra da montaj yoluyla, sıradan ev eşyası olarak kullanırken, buzdolabı ithalini yasaklamıştı. Birkaç kentte buz fabrtkası kurmuşlardı ve halk, gereksmimrni, kendi yapımları olan yalıtıcı kutulara fabrikadan aldığı buzlorı doldurarak karşılıyordu. Türkiye'nin hastdlıklı kalkınma çabalarma öldürucu darbeyı, 1980 ihtılalinden önce Demirel'in yardımcısı, ihtilalden sonra Evren'in yardımcısı, daha sonra da başbakan ve cumhuıbaşkanı olarak ülke ekonomisine egemen olan Turgut Özal vurdu. Özal'dan sonra gelen bütun hükumetler de onun yıkıcı politikasını sürdürdüler ve sürdürmekteler,.. Vehbi Haakadiroğlu Genç kız ve kadınlarda kemik rahatsızlığı Türkiye'de genç erişkin kız çocukları ve ggenç kadınlarda saptanan "Kalsiyum ve Bedensel Hareket Yetersizliğine Bağlı" kemik rahatsızlığıosteopeni Prof. Dr. Selahaüin Koloğlu emloketimızde son yıllarda insan saghgı bakımından guncelleşen bazı kemik rahatsızlıkları ve beyaz besiıüorın orıenıi, yanı kemik dokusunun yoğunluğunun azalmasına baglı "OSTEOPENI", bunun ağır türü olan "OSTEOPOROZ" ve kemik kıııklıklaımın kolayca gelışmesı medya ve halkımızın dıkkatını toplamıstır. Bu bakanlığımız tarafından ilkokul oğrencilerine süt dagıtım karannın aknması onlem olarak bu rahatsızlıklardan korunmada önemü bir başlangıçtır Genç erışkm kızlaı muzda ve genç ka dınlarda gozledığımız "kalsiyum ve bedensel hareket yetersizliğini kapsayan kemik rahatsızlıklarmm" yanı kemik dokusunun yoğunluğunun azalması meselenın bir başka ve önemü yönudür Biz bu yazımızda memleketimize aıt "genç erışkın kızlanmızda ve genç kadınlarımızda gözlediğimiz osteopetesi düsüktür (erişkinde %4, genç erişkinde %20). Bu nedenle kalsıyumun vucutta birıkmesi sınırlıdır. Aynca, barsak salgısı, saç, tırnaklar, tor, idrarla kalsiyum kaybedilü. Zaten, lifli besinlerle vucuda gıren kalsiyum çok düsüktür, Barsaktan vucuda giren kalsiyum, kemikte kemik dokusu olarak depo edılır Kalsiyum yetersızlıgınde kemik kabuğu ıncelır, merkez kemik küçülür, Denge, gunde 1000 mg'ın altında kalsiyum girdisı ile saglanamaz. Yeterlı kalsiyum girdisi kemıklerin kınlma egilrmini azaltır. • Beslenmenin kalsiyum içerigi bakıınından yeterlı olup olmadığının araşürılması: Besinleri kalsiyum içeriÇfi bakımından 3 gruba ayırdık; en önemli grup kalsiyum ve beyaz besınlerden zengin olan A grubudur (Tablo 1) Hastaların soıgulaıı ile 5 temel dıyet tertıp edılmış (Tablo 2) ve bunların kalsiyum düzeyleri hesabedilmiştir. Sütsüz ve kalsiyumdan fakir 5 diyetin kalsiyum içerik Osteopeni, Osteoporoz ve kolay kemik kınkları: Yeni inceleme yontemlerinin mcmleketimize taşınması ile bır kısım kemik rahatsızlıklannın önemı daha ıyi anlaşılmış ve şu iki kemik dokusu bozukluğu guncelleşmiştit Bilhassa genç kuşak kız çocukları ve kadınlarda "kalsiyum ve bedensel hareket yetersizliğine bağlı osteopeni" gelışmesi meydana çıkaıümışür. Osteopeni: Kalsiyum yetersizligi vp bedensel hareket eküikliğuıe bağlı muhtelıf deıecelerde kemik dokusu kuçulmesı ve yogıınluflımun düşmesı 1535 yaş grubunda Dansitometrik mcelemeye tabi tutulmus tuı. Bunun ılımlı deıecesı bizım hastalarırruzda % 23 oranında saptanmıştır Osteoporoz: Agır osteopeni ile bera beı kemıklerdc kolay kınlma eğılıtnının gelışmesıdır. Osteopeni genç kuşak kız çocuklannda ve genç kadınlarda daha sık gozlenmis, memleketunız ıçın bu ozelliktır. Bu nedenle bu yazımızda 1535 yaşlar arasında yoğunlaşan kalsiyum yetersizligi ve bedensel hareket eksıklığmı konu aldık. Gozlenen üımiı osteopera yanında üeri osteopeni ve osteoporoz düzeyinde değişikliklcı inde gelişebilınesi pıoblemırı orıernını gostermektedır Normal bir kişide kemik dokusundakı yapım ve yıkım denge halmdedir. Bu dokuda yaşla paralel olarak kemik kaybı başlar ve devam eder. Aynca, kemik uzerine bınen yuk veya darbe (düşme, burkulma vs) üe kırıklar belirir. Bu yönleıi dikkate alaıak osteopenirün onlenmesı ve mevcutsa uygun diyet, bedensel hareketler ve geregine göre ilaç tedavisi uygulanmaktadu (onlem ve tedavi konusu bır başka yazımın konusunu oluşturacaktır) Boylece, osteoporozun gelışmesi 'kemiklerin kolay lanlması ve diğer yan etküerın onlenmesi mumkun olabilecektir Genç kuşak için başlatılan süt dagıtımı önemli bir adırndu; devamını temenni edenzGelışmış bır osteoporoz ıçın etkın tedavi sıstemleri geliştirilmiştir, Osteoporoz özel tedavi yontemleri aynca arz edilecektır, M Tablo 1: Beslnlerin kahlyum Içeriğl (WoolfRuyan ve Baysal'dan değlftlrerek). A, Sutler. Peynırler: Yogurtlar: Diger: B. Kuru baklagiller Yeşil sebzeler; Kuru yemişler: Dıger: C. EÜer: 500 m2.de» 520800 mg kalsiyum (en yüksek mand<ı sütü) 100ml.de 285900 mg kalsiyum (en yüksek kaşar ve Isviçre peyniri) 250 gr'da 300450 mg kalsiyum (az yaglı yogurt) (100 grda) pekmez 400 m2. asma yapragı 400 m2. 100 gr'da 185212 m2 kalsiyum 250 grda 137200 m2: (Fasulye 137 m2, nohut 200 mg kalsiyum) 100 gr'da 162212 mg kalsiyum Yurnurta 00 grda 55 mg kalsiyum 100 grda 150 mg kalsiyum Tablo 2: Süt ve beyaz beslnlerden faklr dlyet örneklerl (mg kalslyum) Kahvaltı Oğh Yemeği Akşam Yemeği Ornek 1 Sütsüz 97 mg 145 mg 219 mg Ornek 2 Sütsüz 101 mg 200 mg 225 mg Örnek 3 Sütsüz 127mg 235 mg 249 mg Ornek 4 Sutsuz 188 mg 252 mg 253 mg Örnek 5 Sutsuz 279 mg 258 mg 203 mg ni"den bahsetmek ıstiyoruz. Beyaz besınler ve kalsıyumun insan saglıgındaki yeri, vücutta kalsiyum dengosi: Kemiklerimiz, madeni tuzlar, vitaminler ve proteuı kaıışunlarmdan olusmuştur. Bu üçlü karışımın kemikler üzerıne etkileri bakımından en önemli besin maddesi kalsiyumdur, Agız yolu Ue vucuda giren kalsıyumun yetersizligi ile şu koşullar gelişir: Kemik kitlesı olgunlaşamaz. yaşla paralel kemik kaybı ağırlaşır, vücutta kalsiyum depo edılemez, kemiğin kmlnıa eğılimi artar Dogumda iskeletin total kalsiyumu 25 gram ıken 335 yasları arasında 1000 gram üzerındedır. Aradakı fark besinle alman kal siyum üe tamamlanır. Ancak, genç yaşta ge lışen kalsiyum yetersizliğine 30 yaşından sonra kalsiyum tedavisi etkili olmaz; yalnız özel önlendeıle kalsiyum barsaktan ernilebi lir ve kemığe yerleştırilir. Kalsiyumun barsaktan emilim kapasi 440 592 621 708 750 Toplam mg/gün mg/gun mg/gun mg/gun mg/gün Kalsiyum gereksinimi Muhtelif yollaıla alınan kalsiyumun gunde 800 rng'ın altına duşmesı ve kalsiyum yetersizliginin işaretidir. Kınklardan korunmak için kemik madeni yogurıluğunun izlenmesı, kalsiyum gırdısının artınlması ve belirli bir düzeyde tutulması gereklidir (Tab\o 3). Şu önlemleri gunluk hayatınızda dikkate alınız. Düşmeyiniz, agır taşımayınız, öne egilmeyiniz, ileri düzeyde zayıflamayınız, kabızdan sakınınız ve yuıuyunuz. leri: 440 m2/gun, 592 m2/gun, 621 m2/gun, dördüncü örnek 708 m2/gün ve beşinci örnek 750 mg gundur (Tablo 2). Halbukr, 155 yaşlan arasında gözlediğimiz gunluk kalsiyum gereksinimi 1000 mg'm üzerindedir (Tablo 3) Bedensel hareketle de kalsiyum girdisine eklenmelidır. Tablo 3: önerilen günlük kahlyum gereksinimi (Amerlkan Sağlık EnstltUsü'nden dUzenlenerek). Ortaiama günlük Yaş Gruplan Ortaiama günlük kalsiyum gereksinimi kalsiyum gereksinimi mg kalsiyum olarak) mg kalsiyum olarak) Bebekler Erişkin Erkekler Doğumdan 6 aya kadar 400 600 2565 yaş arası 1000 6 ay ile 1 yıl arası 65 yaş uzeri 1500 Çocuklaı Kadınlar 15 yaş arası 8001000 2550 yaşlar arası 1000 Menopoz sonras 620 yaşlan arası 8001200 1500 (Tedavisi z) Genç erişkin 1124 yaşlar arası 12001500 65 yaş üzerinde 1200 Gebe ve erişkin kadın Yaş Gruplan 800/13