Katalog

İç savaşların nedeni zengin Iç savaşların çıkış nedeninin doğal kaynakların yetersizliği veya baskıcı yönetimlerin zortalığı olduğu görüşü artık kabul görmüyor. Bugün pek çok ülkedeki Iç çatışmalarm doğal zenginliklerin paylaşamından kaynaklandığı düşünülüyor ugune dek ulkelerde ıç çatışmalarm çevresel krızleı yuzunden çıküğına marıılıyordu Bu go ruşe gore dunyadakı doğal zengınlıkler yok edıldığı takdırde kdynaklaıını yıtıren yoksul ul kelerde ıç çatışmalar kaçınılmazdı Bazı toplum bılımcıler bunun en canlı orneğının Ruanda Meksıka Ko lombıya ve hatta Afgamstan da yaşandığı kanı&ında Ne var kı buguıı bu goıuş eskısı gıbı kabul gormuyoı Çok sayıda bılım adamı doğal zengmhklerle ıç savaşlar ara sında bır bağlantı olduğu fikrıne karşı çıkarak bunun tam ^ersını savunuyor Bunlara gore çpvresel zpngınlıkler çevıe SPI yoksulluktan dahd tehlıkelı Los Angelesdah Kalıfornıya Unıversıtesı nden sıyasal bılımcı Michael Ross Doğdl kaynakların kısıtlı olduğu ulkelerde büımsel verılere gore ıç savaş rıskı duşunulduğu kadar yuksek değıl Ancak doğdl zengınlıklere salııp ulkelerde bu rısk daha yuksek dıyor Comert bır doga ozellıklp yoksul ulkelerde ekono mık gelışmemn onunde bu engel ayrıca muhalıf gruplann ceplerını dolduran ve uzun ıç savaşları tetıkleypn bır etken Bugun ıktıdaıdakı guçlere bdşkaldııanlar baskı altındakı halklara ozgurluklerını kazandırmaktdn çok elmasların oz gurleşmpi>ınderı ydiıa Daha da fenası bu kışıler mucadele len ıçın gereklı olan parayı elde etmek ıçın yabanc ı senrid yeye olası savaş ganımetlerınden buyuk paylar vaad etmek ten çekınmıyorlar Son yılldrdd dunya polıtıka sahnesınden ulkelerının dogal zengınlıklerını yabancüara peşkeş çeken pek çok dık tator geldı geçtı Oı neğın Angola Sdhıp oldugu zengin do ğal kaynaklar sayesınde Angola Afrıka nın en zenqm ulkesı olma potansıyelme bdluptı Ne yazık kı ulke bugun buyuk bır yoksulluğun pençesmde 197bde bdğımsızlığını kazandık tan hemen sonra ulkede ıç savaş başladı Asüere ABD Rus ya ve Guney Afrıka sılah yardımı yaptı Arıcdk ıç sa vaş sona erer ermez bu ulkeleı dogal zengınhklerı aralarında paylaştırmaya başladüar Angold nın Tam Bagımsızlığı ıçın Ulusal Bırlık adın dakı en guçhı muhalıf grup Jonas Savımbı nın lıdeı Uğmde Kuzey Angola mn elmas açısından zengın Lunda bolgesını ele geçırdı Nehır ydtaCfi boyunca dagıruk bır yapı seıgüeyen elmaslar kolayra çıkartı labıldıgı ıçın Savımbı 1990 lu yıllarda elmas satışla ruıdan müyarlarca dolar kazandı Bu arada hukumet ıktıdan elden kaçırmamak ıçın ulkenın zengin petrol yatakldrını BP, Exxon, Mobil, Shell ve Chevron Texaco gıbı çokuluslu petrol şırketlerıne Sdftı Ross Eğeı ulkede petrol ve elmas olmasaydı savaş bu kadar uzdmazdı dıyor Bu yüın başlarında Sa vımbı nın olmesıyle ıç çatışma şımdılık sona erdı Ancak bır zamanldr kdlıve ve mısır tarlaldnnın ye şerttığı Angola toprakları bugun açüan maden oraklanyla delık deşık Ayrıca bır zamanlar ekınle rın bulunduğu yerde şımdı çalılıklar bıtmış Ulkenın 12 mılyonluk nufusu ortdlama 44 yıl yaşıyoı yanı Af rıka nın en h s a omurlu ıfheanlan Angola da yaşıyor Dogal kaynaklarla ıç savaşl^r arasmdakı bagldntıyı ard^tudiı bılım adamlaıından bırı de Bonn Unıvprsı tesı Kalkınma Araştırmalan Merkezı nden Indra de Soysa De Soysa Dunya Bankası nın 139 ulkenın do ğal kaynaklanna ılışlın tdhmını degerlerı üe 1990 dan bu yanü çıkan ıç <avaşlann sıklıgını karşı laştırdı Bu ıncelemenın sonunda Angola da yaşa nanların bır ıstısna değü kural oldugunu ortaıya koy du Dolayısıyla De Soysa zengin doğal kaynaklara sahıp olan ulkelerde çatışma çıkma oldbiügının daha yuksek oldu ğunu keşfettı Ote yandan Dunya Bankası ndan Paul Collier VL Anke Hoeffler ıç savaşlar üe ulkelerın dışsatıma bağımlılığı arasında bır üışkı olup olmadığıru draştırdı Bu diaştunidnın sonucunda ıç savaşlara yol açan ctmenlenn başında muha hf gruplann doğal kayndkldrı yagmalama ıstegının geldığı ortaya çıktı ABD nın başkentı VVashıngtondakı VVorld VVatrh Fnstıtusu nden Michael Renner e gore dunyadakı çdtışmala rın yaklaşık dortte bırının nedeni doğal kaynakların yağma lanması Ote yandan doğal kaynak yetersızlığının çatışmalara yol açtığı fıkrı ıse gıdeıek geçerlüığını yıtırıyor Bu duşunce ılk kez 1992 yüında Toronto Unıversıtesı Banş VP I lyuşmazlık Araştırmalan Programı başkdiu Thomas HomerDixon ta ıafından ortaya atılmıştı Homer Dıxon bu konudakı goruşle rını şoylp ıfade edıyordu Doğal kaynaklar tukLtıldıkçe kıtle sel şıddet baş gostenr Gelışmekte olan ulkelerın pek çoğunda yenılenebılır kayndkldrın yetersızhğı çatışmalara ze mın hazırlamaktadır 1997 yılmda donemm lngılız Dışışlerı Bakara Malcolm Rifkind de çevresel sorunların kaçınıl maz bır şekılde çatışma ve savaşlara yol açtığma ınanıyordu Pek çoklan ıçın bu goruşu pekıştırpn en onemlı olay 1994 de Ruanda dakı soykınmdı Bu olayda yaklaşık bır mıl yon kışı oldu O donemde pek çok uzmanın belırttığı gıbı Ruanda Afnka nın en kdldbalık ve en fazla yıyecek sıkmtısı çeken ulkesıydı Renner ve dığer bılım adamUrı kdbıleleı arasındakı nefretın soykırırn nedeni olamayacağmı ıddıa ederek şoyle konuşuyorlardı Ruanda dakı kıydmetın nedeni nufus patldmdsı topıak lefoımunun gecıktırılmesı topıak erozyonu ve buna bağlı olarak urunde duşuştu Ancak Ruanda olayldn rnabaya yatırüınca soykınmın aslında çok farklı nedenlere bağlı olardk ortdya çıktığı anld şıldı Kıtlık ulkerun daha çok guncyındc etkılıydı Oysa soy kırım kuzeyde yaşayan gruplar arasında gerçekle^tırümıştı Homer Dıxon bde bu çatışmalarda doğal kaynak azlığımn B Leone'de Iç savaşın bedellnl ksıri halk öderken, parsayı üktfmet güçlerl ve mllltanlar topluyor. 800/10