Katalog

merıt Iensor Inversıon Method and Its App lıcatıon to the Izmıt Duzre Earthquake Se quences and Easteın Aıidtolidn Edrthqu akes Dr Rengin Gök 'Regıonal wave propagatıon aııd dttenudtıon ın Turkey and surroundıng regıons Implıcdtıon for lıthosp henc strurture Dr Ekrem Zor The she ar wave velocıty structure of the Lastern Marmara Regıorı by usmy ıecuıveı functıon dndlysıs ısımlı bıtırılmış doktora tezleruıde Cornell Unıveısıtesı doktora oğrencısı Ali AlLazki ıse yazım aşamasındaka Pn To mogıaphy foı the ArabMn Plate and Eastern Turkey ısımlı tezınde veıüerden kısmen yardrlanmışlardır Yapılan çahşmalaıdaıı çı kan ılk sonuçlaı bugurıe dek dort uluslara rası ve bır ulusal büırnsel toplantıda surıul ınıujtur a) Çdlışmalaıımız hesapladığımız depremlerm dış merkezleıı üe ulusal ve uluslaraidsı merkezlerm verdıgı dış 78 35' merkez kooıdınatları aidsırıda belırgın farklılıklar oldugunu bu faıklüaklaıın /6 bazı depıemleı ıçın oldukça buyuk ol dugunu (^50km) ve yoredekı deprem Şekll 3. Pn (mantonun en üst kısmında yayınan P dalgası) slsmlk dalgalannın aktıvıtesmın kuçuk olçeklı depıemleı yayınımından yararlanarak bölge Içln elde edilen hız tomograflsl. Mavl renkll bölgelerde de mevcut dlctsel dğlaıla yeterınce ızPn hızı yiiksek, kırmızı renkll bölgelerde Pn hızı dUfük değerlere sahlptlr. lenemedığmı gostermıştır Bu sonuçla nn deprem zardrlarmm azaltılması ve Neler yapılıyor? muhendıslık çalışmalarında dıkkate alınması gerektığı kdiu Devam etmokte olan verı analızleı ınde smdayız a) Bolgede meydana gelen depremlerm mcıkezleıı b) Deprem dıs merkez dagüımlarının Kdilıovanın ve oluş zamanları doıt boyutda (enlem boylam dennlık A 4348 kuzeydoğu dogrultusundakı devamlüıgı DAFZ m kuzey zaman) guvenüırlık sınıflamalan yapüaıak odptdnmaktadn A 4449 dogu yonunde devam edıp etmedığı sorusunu gundeme (Şekıl 2) Çalışmalar sırasında DSİ nın Ağrı Cumaçay A 3035 getırecektır Dış merkez dagüımı sadece verı toplanan dolaylarında yaptığı bır patlatma bızlere lokasyoı * 3438 suıe ıçmde bolgedekı deptemsellıgın gosteıgesıdır çalışmaldiınnzm ddha duyarlı olmasını sağlıyan kalıbıasy 4449 364 U Mevcut bazı aktıf faylar veıı toplddığırrıı/ sure ıçınde heron çalışması yapabılme olanağını sdğlamıştır 404S hdngı bır aktıvıte gostermemış olabılırleı b) Buyukluğu 3 5 vo daha buyuk olan depremlerıı c) Çdlışrndldi ımız bolgenm depıemsellık nasıl bır fızıksel mekani7ma sonucu oluştuklaıı kayrıak 3944 '3539 aktıvıtesmın bugune kadar bılmenm uzeımde okiugunu mekanızma çozumlerı üe belulenebılrnektedır A oıtdya koynidktddır Bu değerlendırmeler GPS veııleıı de 3741 c) Yerkabuğunun tabakalanmalan bü tdbdkdlanıı A gozonune almdığmda bolgenm bıı deprem tphlıkesı kalınlığı ve sısrnık enerjınm bu tabakalar ıçındeh yayınım 3640 altmda oldugunu kanıtlamaktadır Kuzey Anadolu Fay hızlan tnmogıatı alıcı fonksıyonlaı ve odak lokasyonları Şekll 4 Alıcı Fonkslyonlar Anallzl (Recelver Functlons Zonu nun dogu kısmı E m n r a n Yedısu Karlıova hattı diidlızlen didştınlmaktadır (Şekıl 3 ve Şckıl 4) Analysiı) yöntemlyle hesaplanan Doğu Anadolu Dep Karlıova Varto Hamuıpet Kaıaagıl koııdoru Eızurunı ve d) Sısmık eneıjının yeı ıçınde yayınım doğıultulaım ı rem Projesl ne ait deprem Istasyonlarının altındakl çevresı Eızuıurn lortum hattı Koprukoy (Çobandede) bağlı olarak yayınımlan eneıjının nasıl ve nereleıde tahrık yerkabuğu kalınlık değerlerl (Içl dolu uçgenler deprem Gazıler hattı Kaılıova Bmgol dolaylaıı Varto Palu Şınrık olduğu ve nasıl nerelerde soğurulduğu ortaya çıkdiümdllitasyonlarını, nümerlk degerler Ise litasyon altındakl hattı Tutak Karayazı hattı Tenduıek Balıkgolu hattı tadır (Şekıl S) kabuk kalınlıklannı göstermektedir) Çaldırdn Vdn Golu dolayları dıkkatı çeken ılk yerlerdır e) Analız sonuçlan saha çalışmaları uydu goruntu d) Hesaplanan odak deıınlıklerı depremleım yerka lerı ve hava fotoğıafldiı da dıkkate almarak yorumlanmak bugunun ust kısmmda meydana goldıgmı gosteı nıektcdır tddıı Bu çok onemlı bulguldiddn bıı tanesıdır Ulusal ve uluslara rası meıkezlerm hesaplamaları bolgede deım odaklı depİlk Bilimsel Bulgular: remlerm de oldugunu rapor etmektedır Pıojeden clde edilen ılk sonu<,ldi şoyle ozetlenebılır e) Doğu Anadolu da Sn ddlydlaıı ydyındmdmaktadır 1 Doğu Anadolu Fay Zonu uzeıınde yoğurı olarak Sn dalgası ıçmde yayındıgı oıtamın reolojısuıe (malze goıulen deprern aktıvıtesmın DAFZ doğrultusu boyunca menın ıçmde bulunduğu fızıksel ve kımyasal şartlara gore KAFZ ve DAF7 nın keoiştığı Karlıova nın ku?eydoğu ddvranış bıçımı) çok duyaılıdıı Sn m Doğu Arıadolu nun yonmıde devam Pttıgı gozlenmektedır altmda tdnidmen soğurulması bu bolgenm jeodııidinık 2 Doğu Anadolu bolgesındekı depremlerm odak yapısı hakkmda onemlı bır verıdır dennlıklerı depremleıın yeıkabuğunun ust kısmında mey £) Yerkabuğu ıçmdeh Lg dalgalaımın ydyuıınıı gen dana geldığını gostprmektedır lıkleıının buyuk olrridsı dolayısıyle sısmık tehlıke yaidtan 3 Dogu Anadolu bolgesınde hesapladığımi7 yerka bolgelerın belırlenmesmde oldukça onemlıdır Lg dal buğu kdlınlıgı ortalama olarak 40 km cıvarında hesapla gdldimın ydyınım hdrıtalan bu yıkıcı dalgalaım etkıleme nan ust nıantodakı sısmık hi7 degerı ıse 7 65 km/sn dır alanlarmı gostcru W 82 ıçınde yayınan Lg dalgasının ıse Aıap plakasında hatta Olu Denız Fayını kesen ve Kıbns a ulaşan yonlerde fazla soğıul madan yaymdıgı ızlenmektedır Lg Kuzeydoğu Anadolu da ve Kuouk Kafkaslarda tamamen soğurulmaktadıı (Gok ve dığeılerı 20001 yglj ^ 80 Tartışma: r f 4 Bırden tazla yontemle hesaplanan kabuk kalınlığı degeıleıı DAFZ boyunca yerkdbuğunda dıklatı çeken bıı kalınlaşmanm olmadığını gosteı mektedır 5 Alt Mohoda DAP/ boyunca bıı dalma gozlerunek tedır 6 Anadolu Platosunun ıltında bıı duşuk lıız zonuna rastlanınaktadıt Sısmık ddlgalaım hız değerlerı Platonun doğusunda normal degerlerın çok dltındadıı 7 Bıtlıs bındırme zonu ve DAFZ boyunca ust manto da yonsel (azımutal) anuotıopıde buyuk değışımler yoktur Idkat bununla h e n b e ı deım (astonosfenk) S dalga polar ızdsyon diıısıolıopısırıdpn bahsedılebılınır 8 Avıasyd Aidp pldka sırnrmdakı en ust mantoda P dalgalaıınınhızlaıuıda dcgı^ınüeı gozlenmektedır 9 Bolqespl kesme dalgalarmdan Sn dalgdsının Kaiddenız Akdenız Bdtı Pontıdleı ve Aidp pldkasmm doğusunda yeteılı olaıak yayındıgı gozltnmıştu Aidp plakdsınuı bdtısuıdd ve Dogu Anddoluda &n ın hıç yayınma maktadır (tamamen soguıulmakta) Sadece yerkabuö)unun Katkı Belirtme: Doğu Anadolu Deprem Pıojesı ABD Bılım Vaktı NSF p e s t e k No EAR9804/80) ABD PASSCAL Cıhaz Merkezı Boğazıçı Unıversıtesı Aidştııma Fonu (Destek No 991206 ve M801) desteklerıyle geı çekleşmıştu Bu uidkdle Nıyazı Turkellı Cemıl Gurbuz Lkrem Zor Rengm Gok Gonca Orgulu Tolga Bekler Hayrullah Karabulut Esen Arpdt Sddı Kulelı (BU Kandıllı Rasathanesı ve Depıem Aıaştırma Enstıtusu jeofızık Anabüım Dalı) Erıc Sandvol Doğan Şeber Alı Al Lazkı Muavvid Bdiazangı (Cornell Unıversıtesı Instıtute for the Study of the Contment&) Fuat Şanoğlu (Tuıkaye Petıolleıı Anonım ürtaklığı) Erdal Herere (Maden Tetkık ve Arama Genel Muduıluğu) balıh Bayıaktutan ve Alı Aydın (Ataturk Unıversıtesı) oıtak ralı^malarının bıı sonucuduı Kaynaklar: Lıste ıuıuı olducft ıçm Dergımızm mlernetu saytasmdd yer ahyorlaı Şekll 5 Sn (mantonun en üst kısmında yayınan S dal gası) ve Lg (kıtasal kabuk içlnde yayınan ve buyük genllk değerlne sahlp olan S türü dalga) sismlk dal galarının yayınım harltaları a) Sn dalgasmın, Doğu Anadolu'da ve Arap plakasının batısında yayınmadığı görülmektedir b) Batı Pontldler ve Kuzeybatı Türklye haıiç, Lg dalgası Turklye nln blr çok yerlnde zayıf (yeterslz) olarak yayınmakta ve Dogu Anadolu'da soğurulmaktadır Tektonlk yapı, Lg yaymımını engelle mektedlr (bloklanma) 794/13