Katalog

Akıl Oyunları filmi ve John Nash Öğretim üyesi S mpma dunydsmm merakld bekle bulmuştuı Amoııkahlar defalarca dogdıCjı Oscaı odullermm provaiı nıte rulanan bu gerçekten habersızdıı "Ge lığı taşıyan Altın Kure (Golden Hayatı fılme konu lışmemış ' ulkelerde hastalıgın teşhısınGlobe) odullen, 20 Ocak2002 guolan ünlü matema den sonrakı beş yü ıçınde hastaların uç nu yapüan torenle sahıplermı bul te ıkısme yakını oldukça toparlamaktatikçi Nash'ın gördü dır Hastaların %40 ı ıse tamamen ıyüeşdu Bu yıl 59 uncusu dağıtılan Altın Kure odullerınde, drama dalmda en ıyı fibn odulu, "A Beau ğü şizofreninin mektedıı Oysa ABDde ve dığer gelıştılul Mmd" (Akıl Oyunlan) ısımlı filmın oldu Altedavisi üzerine... mış ulkelerde hastdlaıın çoğu kronık dığı bu odıılun ardmdan Oscar'a da sekız ayn hasta olarak hayatlarını surdurmektedır rfalda aday olan bu fılm Amenkan medyasmda Gplışmış ve gehşmemış" ulkeler genış yankı bulan umulmadık bır konuda taruşma başlattı arasında tespıt edden faıklılıklar o kadar yuksektır kı Fılnıın konusu 1994 yılında Oyun Teorısmde kullamlan Dunya Saghk Orgutu gelışmış bır ulkede yaşıyor olma "Nash Denklemlen ıle Ekonoını Bıhmıne yaptığı kathlardurumunun bıı hastanın tamamen ıyüeşmesını engelleyı dan dolayı Nobel Ekonomı odulu alan dahı matemaükç cı bır gosterge oldugu sonucuna vaımıştu John Forbes Nash'ın dramatıkhayatı John FNash'm hayauııın otuz yüa yahn bolumıınu şırofrenı tanısıyla geçırnvş ol ilaç Efsanesi masj tılmın senaryosunu ethlemış hatta gerçekhkten uzak Dahası var Bayan Psıkolog Courtenay Hardıng, Ver bır şehlde ethlemış Fılmm bır sahııesmde Nobel odulunu mont Eyalet Hastanesı'nden 1950'lerın sonunda taburcu almadan hemen once yaptığı konuşmada Nash'm "yenı tur edüen kronık şızofrenı hastalarının uçte bınnın tamamen ılaçlann" hastahğıru ıyıleşhrdıĞ/ını behrtınesınm kendı bı ıyıleşhğını 1987'de bıldırmıştır "lamamen ıyüeşen" bu yografısı ıle tamamen teıs duşmesı Amenkan medyasmda gruptakı ınsanların paylaştıkları ortak nokta şudur Hepsı tartışmalan başlattı Aşağıddh yazı bu tartşmanın bıryansıde antıpsıkotık ılaç kullanmaktan vazgeçmıştır Bayan masıdır Hardıng, şızofren hastaların hayatları boyunca ılaç almala K anımca unıversıteleı ın bıı çok yapısal yonetsel ve mah sorunlann yanında bır dıger cıddı sorunu kendı oğ retım uyesı kadrolaıını oluşturamama qelıyor Ogretım uyesı alımmda batılı dnlamda bu olçutun olmaması sorunun temelını oluşturmakta Bagımsız duşunebüen kendı ayakları uze rınde durabılen beyın fırtınası yaratabüen ve her turlu bıhmsel hıyerarşık baskıdan uzak bılım adamı yetıştınlemıyor Bununla baglantılı bır dıger sorun ü üniversiteleri sürecinin getirdiği cıddı akademık yozlaşmadıı II üniversiteleri agırlıklı olaıak oğ rencılerını yerleşkesının bulunduğu ıl ve çevre ü veya ılçelermden gelen dusuk puanlı kışılerden almakta ve zamanla akade mık kadrolarını da bu dar bolgeden gelen kışılerle doldurmak zorunda kalıyor Zamanla akademık kadronun başlangıcı olarak Ar Gor unvanıyla ahnan kışıler aynı kurumda ogretım uyelığı ıle sonuçta zayıf bır akademısyen topluluğu ortaya çıkıyor Psikiyatrik ilaçlar iyileşmeyi engelleyebilir Robert Whitaker* Sekız dalda Oskar a aday olan 'Akıl Oyunlan (A Beautıful Mınd) adlı fılm her yuz Amenkan vatandaşın dan bırını dennden et kıleyen şızofrenıden ın sanldiın kurtulabılece ğıne ve kurtulduğuna haklı olaıak dıkkat çektı Ne yazık kı fılm, John Nash'ın ıyıleşme surecı hdkkmda gerçekle alâ kası olmayan bır bılgıyı karşıııııza çıkaııyor Nashın ılaç tedavısıyle şızofrenryı yendığını uy duruyor ve hepımızın dıkkatle uzeıınüc durması gereken şu soruyu kaışımıza çıkarıyor Şızofrenıyı ıyüeştınnede inıllandığırmz ilaçlar uzun vadedc şızofrenıden kurîulmamızı mı saghyor yoksa bu ilaçlar ıydeşmeyı engellıyor 7 mu Fılmde Nash, Nobel odulunu almadan hemen once yaptığı konuşmasmda 'yenı tur ılaçları" aldıgmdaıı bahse der Ruh Saglıgı Ulusal Ensütusu (NIHM Natıonal Instıtute of Mental Health) filmın yonetmenı Ron Howard'ı Nash'ın ıyıleşmesınde üacın ' hayatı katkısını' gostprmesınden dolayı over Sylvıa Nasaı tarafından kaleme alınan Nash'm bıyografısınde kı filmın senaryosu bu bıyogıafıye dayanıyor (ama cıddı değışıklıklere uğıatılarak) bu dâhı matematıkçının 1970'de antı psıkotık ılaçlan almayı kestı ğı ve yırmı yılda yavaş yavaş ıyüeştığı vurgusu yapılmaktadır Nash'm Matematık büımı dunyasına gerı donmesını sağlayan bu uzun hassas donemde "ılaç almayı reddetmesının talıhlı bır karar olduğunu" belırten Nasar, ılaçla nn saghga zararlı etküermın "bu donuşu ımkânsız kılabılecegı" sonucuna vanr Nash ın durumu tıpıktır Dunya Saglık Orgutu (WHO) şızofrenı hastalıgından uzun donemde kurtulma oranlarının, ABD ve dığer "gelışmış" ulkelerde hastalann çok azının antı psıkotık ilaçlar kullandığı Hındıstan ve Nı jerya gıbı yoksul ulkelere kıyasla çok daha kotu oldugunu 783/12 n gerektığının bır "efsane oldugu sonucund varmıştır Harvard Tıp Fakultesı aıaştumacüarı 1994 yılında, ABD'lı şızofrenı hastalarının durumunun son yırmı yılda eskıye nazaran daha da kutuleştıgını bulmuşlardır Araştırmacüar, bugunku hastalann durumunun hastalann saatlerce banyo kuvetıne yatııılrnasıyla tedavı edılmelerını amaçlayan yuz yıl onceka durumdan daha ıyı olmadığı sonucuna varmışlardır 1998 yılında Pensılvanya Uraversıtesı'nde araştırmacüar kullanılagelen antı psıkotık ılaçlann beynın bır bolgpsının buyumesıne nederı oldugu ve bu bu yumenm durumu daha da kotu leştıren belırtıleıle üışkılı oldugu sonuruna varmışlardır Çok boyutlu ve kapsamlı ilgi ve yardım Butun bu sonuçldi bııkaç Avrupalı doktoıu ılaç dışı alternatıflerı araştırmaya ıtmıştır Fınlandıyatia doktoılar yenı tanı konan şızofrenı hastalarma çok boyutlu ve kapsamlı bır yardım programı uyguluyorlar Psıko sosyal danışmanlık sosyal destek hızmetlen ve antıpsıkotık ılaçlann tıtız kullanımınddn oluşan bıı program bu Bazı hastalar duşuk dozda ilaçlar kullanarak bazılan da ılaç kullanmadan ılerleme kaydetmektedırler Alman sonuçlar ıse harıka Hastaların çogunlugu bu yardım programı sonrası çok uzun sureler boyunca psıkotık behrtüerden arınmıs bır şekılde ve ışlerıne tutunarak yaşamaktddırlar John Nash'ın ıyıleşmesı etkıleyıcı bır hıkâyedır Fılm, Nash'ın ıyıleşmesınde antıpsıkotık ılaçlann olumlu etkısı oldugu uydurmasıyla bıze haksızlık Ptmpktedır Hıkâyesı hıç değılse antıpsıkotık ılaçlann uzun donemde etkıh olup olmadıö;ını, açık ve durust bır yaklaşımla yenıden degerlendırmemıze ılham vermelıdır Boyle bır değerlendırme psıkolojık yardım anlayışımızda reform yapmamız ıçın bır adım oluşturabılır Her şey bır yana, VVHO'nun çalışmalarmdan leformun hayatı bır gerekhlık oldugu anlaşılrnıştır Belkı bu adımldrdan sonra, bu ulkedekı (ABD) şızofrenı hastalarının ıyıleşme oranlanrıın Hındıstan ve Nıjerya gıbı yoksul ulkelerdekı has talann ıyıleşme oranlanna yaklaşacdgını umıt edebılırız *"Amenka'da Dehlık Kotu Bılım Kotu Ilaç ve Akıl Hastasına Sureklı Kotu Muamele" kıtabının yazandır Bu yazı USA Today Gazetesının 4 Mart 2002 tarıhlı yayınında Sayfa 13Adayayımlandı Çeviren: Eran Sezgin Dunyanın gelışmış unıversıtelennden farklı olarak ulkemız üniversiteleri akademık kadrolarmı lısans ustu pıoyıamla araştırma gorevhsı kadrolan ıle başlatmakta ve belırh bır aşamaya kadar kendı ıçensınde eğıterek gelıştırmektedır Zaman ıçınde bazı bıreyler başarısız oluyor ve ortamdan uzaklaştınlı yor Bu seçımler zamanında vo doğru olarak yapılmazsa popu lasyonun tamamı zamanla bozunuma uğraı ve verımsız bıreyler oluşur Unıversıtelerm ya da akademısyenlerın kendı elernanlaıı m kendılenmn seçmesı Ingüızce tabuı ıle ınbıeedıng olarak tanımlanan kendı ıçerısınde çoğalma ıle ıfade edüır Kendı ıçın de çoğalmd ıslah ılkesıne ters duşer lslahta sureklı ddlıa ıyı bı leyler ıle melezleşme sonucu ortdnıa daha nıtelıklı bıreyler kazandırılması esastır Aksı durumda kendı ıçınde çoğalan bırey zamanld genetık açılıma uğıayarak verımsızleşır Arada bu ıç lerınde çok ıyıler de çıksa büe genelde bu tur ıslahın sonucu kısırlıktır Bu şekılde kendı ıçerısınde çoğalmanın yarattığı psıkolo jı bugunku verımsızlığm ve uıetımsızlığın belkı de en onemlı nedenı olarak karşırruza çıkıyor Kendı ıçerısınde çoğalma ıle oğrencılıkten profesorluğe kadar geçen surede aynı ortamda gelışen elde edeceğı heı tuı aşama hocasına hağlı olan kışı yaşama suresınce hocasına veya hocalanna mınnet boıcu du yuyor Gelışme surecırun çapıklıgı sonucu kışı bulunduğu ku ı umda bannabümek ıçın ustu ıle ıyı geçınmek zorunda kalıyor faıkmda olmadan kaşılığını kaybpdıyor Lıyakat ve bılgının yen LES Neden TUS Gibi Değil? Unıversıtelerm araştırma goıevblığı kadrolanna alınacak araştırma gorevlüen ıle değışık büım dallarında lısansustu egıtım yapacak ogrencılenn seçımı sorunu çozum beklıyor Losan sustu Eğıtım Sınavlanrun (LES) mevcut uygulama şeklı, gerıel yetenek ıle sınırlı olup sınavda 45 puan alanlar başanh sayılmakta ve bu halı ıle bır on baraj nıtelığı taşımaktadır Unıversıte ler LES'ten 45'den fazla puan alarak basvuranlardan ıstedıklerını alıyor * Siyasi tttisznann Merkezı Lısansustu Eğıtım Sınavlan (LES) uygulamalan ıle daha nıtelıklı adaylann unıversıtelere arastuma gorevhsı veya lısansustu eğıtıme oğrencı olarak gırışı sağlanmış olacaktır Istısmar koşullan ortadan kaldınlmış olacağından, hak eden adaylar unıversıtelere yerleştırılebüeceklerdır Boylece siyasi kadrolaşmacı anlayış sona erdırılmış olacak tır * Öğretim Üyesi Standarduu Yükseltme Ozellıkle gelışmekte olan veya yenı kurulan unıversıtelerın başanlı oğrencüerı, yatay geçış yolu ıle buyuk unıversıtelere geçmekte ve boylece doğal olarak, yenı unıversıtelerden mezun olan daha başansız ogrencıler, mezun olduklan uruversıtenın oğrehm uyelığıne aday oluyorlar Yerel sınavlarla, pratıkte şahıslar mezun olduklan kurumlara gırmektedır * Hak Eden Bilim Adamı Olmalı Tıpta Uzmanlık Sınavlan (TUS) uygulamalannda oldugu gıbı, butun bılım dallannda yüın behrh zamanlannda sınavlar yapıldığı taktırde, üan du yuru sorunu ortadan kalkacak ve sınav donemı ogrencıler ve