Katalog

Şubat ayında gök olaylan Şubat ayında gökyüzü olaylarına ait astronomi bilgileri ve gök atlası Hasan H. Esenoğlu(*) Güneş 20 Ocak üe 15 Şubat 2002 tarıhlen arasında 27 gun boyunca Oglak (Caprırornus) takım yüdızmda kalan Guneş gok yuzurıde gunluk yakldşık 1 derecelık bılınen hareketıyle ılerle '/srek 16 Şubat ıle 11 Mart 2002 taııhlerı arasında 24 gun boyunca Kova (Aguarıus) takım yüdızında bulunacak Guneş 2002 yılı ıcmde Yeı e 147 mılyon km ıle en yakın konumuna 2 Ocak'ta ulastı ve 152 mılyon krn ıle de en uzak konumuna 6 Tcmmuz da ulaşacaktır Ay Şubat ayı boyunca Ay ın evrelerı ıesımde gosterümıstır Ayrıca Ay'm yenıay ve dolunay evrelerıne tam ulaşma saatlerı de belırtılmıştır Resımde Ay'm yaklaşık 2528 Şubat tarıhlerı aıasında 4 gun sureyle dolunay ve dolunaya yakın evrelerdc kaldığı goıulmuktedıı Dolunay bu tarıhlerde yaklaşık 12 7 kadır paı laklığı ıle turn gece boyunca Ay ışıgı ıle Yer ı aydınlat maktadır Ay'm belh bdşlı evreleıe ulaşma tarıhlen do£|uşbdüş saatleıı ve gorulme suıelerı ıle Ay'ın Yeı e olan uzaklıkları şoy ledır 4 Şubdtta son dordun evresmde (00 08 de dogaı ve 11 08 de batar gece ydrısından ıtıbaren tum gece gorulur) 12 Şubat ta ypnıay evresınde olacak ve goı ulerneyecek 14 Şubat saat ?4 de Ay Yer P 406 145 km ıle en uzak nok tdsındd bulunacak 20 Şubat ta ılk dordun evresınde (10 51de dogaı vo 01 40'da bataı gece yarısı sonrasma kadar goruluı) ?7 Şubattd dolunay evresınde (10 42de doguyor ve 07 03'de batıyor tum gece gorulur) ve 27 Şubat baat 22'de Ay Yeı e 356 900 km üe en ydkın me safede bulunacdk Cezegenler nerede? Durbun veya teleskopu olan okuyucular Uranus'u (par laklıgı +5 9 kadır) doğarken sabah Sdatleımde ve batarken de akşam saatlerınde ufka yakın olmasından dolayı Şubat ayırıda goremeyecekleıdır Neptun'un de (parlaklıgı +8 kadır) Uranus yakın gonınumunden dolayı ay boyunca akşamları goruleme yecektır Bununla bıı lıkte Şubat ortasına dogru Guneş e en ya kın konumuna gelecegınden artık sabahlan gokyuzunde qo rulmeye başlayacaktır Oğlak takım yüdızında (yü boyunca da bu takım yıldızda kalmak uzere) Guneş dogmadan hemen on ce sabah eıken saatleıde tasa surehgınp olmak uzere Guney dogu tarafında gorebılırler Uranus ufuktan en fazla 14 derprp yukseklıkte gorulecek ve hergeçen gun Guneş teıı gıttıkçe uzaklaşacatjınddn gorulme suresı artacaktır Uranus ve Neptun ıle bırlıkte dıger gezegenlerın ve Guneş'ın doğuşbatış saatle ıı çızelgedc veıılmıştır relıgıne Guneydoğu tardfta Oğlak takım yüdızında ufuktan en fazla R derece yukseklıkte ve yaklaşık +0 1 kadıı paılakhgındagorulerektır Guneş ten en fazla uzaklaşacagı tarıh 21 Şubat tır Durbunu veya teleskopu olan okuyuculaı gezegenı sua sıyla ılkdordun ve şışkınay evrelermde gorebüeceklerdır Venüs, Şubat ayı sonlanna dogru Guneş battıktan hemen sonra akşam saatlerınde zor da olsa çok kısa surehgıne Kova takım yıldızında Batı tarafta ufuktan en fazla 8 derece yukseklıkte gorulebılecektır Venus 3 9 kadır parlaklıgı ıle gokyuzunde ışıldayacaktır Durbunu veya teleskobu olan okuyucular gezegenı yaklaşık dolunay evresınde ızleyebüeceklerdır Maıs, Guneş battıktan hemen sonra başlamak uzere akşam geç saatleıe kadar (yaklaşık 4 saat surehgınp) gokyuzunde Guneybatı tarafta sırasıyla Balıklar (Pısces) ve Koç (Arı es) takım yıldızlaımda ufuktan en fazla 44 derece yukseklıkte gorulecektır Şışkın ay evıesmde bulunan Mars ın parlakAkşam Gece Sabah lıgı yaklaşık +1 2 kadır olaıak gorulecektu fakdt ay bo 1) Neptun (2528 Şubdt) 1) Jupıteı (1 28 Şubat) 1) Neptun (1828 Şubat) yunca gezegen Guneş e yaklaşmaya devam edecegın 2)Mars (1 28Şubat) 2) Saturn (128 Şubat) 2) Merkur (1528 Şubat) den gorulme suresı paılaklıgı ıle bu lıkte azalacaktır 3) Jupıteı (1 28 Şubat) 4) Saturn (128 Şubat) Jüpiter, Şubat ayı boyunca akşdmlan erken saat 3) Jupıter (128 Şubat) leıderı ıtıbaien tum gece VP sabah saatlerıne kddar (yak laşık 8 saat) gıderek azdlan surelerde Ikızler (Gemını) ta olarak Astro1 Şubat 28 Şubat kım yüdızında 2 5 kadır parlaklıgı üe Guneydoğu dan Guney nomi Bılımı batı ya dogru genış bır alanda ızlenebüecektır 23 Şubat tum Doguş Batış Doguş Batif gok cısınüen Ounnş 07 1 5 17 21 06 40 1/54 gpcp boyunca Jupıteı şışkınay evıesındekı Ay ın hemen yakının uzaydakı Merkur 06 Sü (lb 36) 05 39 (15 38) nında yer alacagından Ay ın Jupıter e yaklaşmasını ızlemek ü yerleıını geç Venus (07 35) 17 38 (0/14) 1815 gınç oldtaktıı Ay boyunca gezegen Yer ın tam Bdü noktasm mışte, şu an ve Mars 0(08 37) ?.? 03 (09 39) 22 1 dan hergun degışen saatleıde ve yukseklıklerde ıken geçegelecekte ne Jupıteı (14 16) 05 17 (12 24) 03 26 cektıı de Jupıter utuktan en fazla 72 deıece yuksekte olacakzdman ve ne Saturn (12 27)(O2 59) (10 42) 01 15 tıı rede bulunaUranus (07 53) 18 17 06 11 (16 38) Satütn, Jupıteı e yakın konumundan dolayı benzer şecaklarını kesın Neptun 07 06(16 59) 05 22 (15 18) 1 kılde Saturn de Guneş battıktan hemen sonıa akşamlan ve ge olarak bılır ce yarısı sorırabina kadaı Jupıteı den bıraz daha lasa suıehgme Bu yuzden bu çızelgeyı ve bu yazıyı onceden hazırlamal (yaklaşık 6 saat boyunca) Boga takım yüdızında ufuktan en fazmumkun olabümektedır Oysa ornegın felaket ydşatan mete la 69 derece yukseklıkte sıfır kadır parlaklıgı üe Guney'den Ba rolojı olaylarının, deprem ve yanardağ faalıyetlerı gıbı doğc tı'ya kadar genış bıı aralıkta gorulebıhr ?. 1 Şubat'ta Saturn de olaylarınm ne zaman (ve belb neıede) olacaklarınrn büınmes Jupıter gıbı tum gece boyunca ükdoıdun evresındekı Ay ın heAstronımı'nın ongordugu kesmlüdıkte olamdmaktadıı men yakınında yer alacagından Ay ın Saturn e yaklaşmasını ız Bu yazıda kaynakça olarak kısmen The Astıonomıcul Al lemek ügınç olacaktır Ayrıca ay boyunca Saturn de Yer ın tdin manac 2002den yaıaılanümıştn Açık ve ışık kırhlıgınden uzal Batı noktasından hergun degışen saatleıde ve yuksekhklerde bır gokyuzu dılegıyle ıken geçecektır Bu ıkı gezegenden onde ve sonuk olanı Sa* Astronom Dr ktanhul Unıvemtpsı Fen Fdkulteu Asl turn dur ronomı ve Uray Rıhmlen Boium Hangi gezegen ne zaman görülüyor? Şubdt ciyııı (esenoglu@ıstanbu! pcjıı tı Şubat ayında çıplak gözle kolay görülebilecek parlak gezegenlerin konunüaıı aşağıda verilmiştir. Mezkür, bılındıgı gıbı sadere ufkd yakın olaıak ya Gu neş dogmaddn once Dogu da yada Guneş battıktan sonra Ba tı'da gorulebıhr Gezegen Şubat ayının oı tasmdan ıtıbaren ay boyunca Sdbahları Guneş dogmadan hemen once çok kısa su lıı n u f) C € O O! C O » J 11.17 'ıı » 9.4H XI da akşam gece ve sabaha dogru go rulebüecek geze genler çızelgede ozetlenmıştır Ayrıca Şu bat ayının başında ve sonunda geze genlerın ve Gu neş ın doguşbatış saatlerı çızelge de verümıştır Pa rantez ıçmde yer alan saatlerde ge zegen doğarken veya batarken gozlenemeyecek tır Okuyuculann dıkkatını çekeceğı çızelgenın soy ledıgı bır başkd bılgılendırme de şoyledır gozlem lerın bır sonucu I KIŞ MEVSIMI ILE GÖZLEMLER ARASINDA BİR İLİŞKİ VAR Ml? A stronomı nın genelde kdnşürdan "hava duru sl mu" m ve' deprem" konulayla ve dolayısıyla Me\terob)i ve Jeohzık Bıbmlen ıle ıhşhsı yoktur bu Gok Bıhmlen olarak Astronomi Yer atmosferının dışmdah gök cısımlen ıle ılgılenırken Yer atmosfen ılp doğrudan Meterolop Bıhrnı ılgılenıı Yer Btiımlen olarak da Jeouzık Yeryuzu ıle çalışma alanını smırlandırdığı soylenebüır Yınede gokyıızu gozlemlerını hava şartları doğıuddiı ethhyoı, gerıde bırakmakta olduğumuz ağırbş şartlannda haveddrm kapa h qeçmesı astronomlan gozlemlerden uzaklaştırmıştır Oysa dpneyımle Ardhk Ocak ve Şubat aylan geteleım en uzun ve havanın en temız olmasıyla tercıh edılen gozlem ımvsımı olarak bıhnır Bunun belh bır açıklaması, troposfer olarak ısımlendınlen ve kalınlığı 7 18km arasında degışen bu alt atmosfer taba kasının la$m neredeyse yok olmasma bağlanabılır 2002'nm Şubat ayı 28 çekmektedır, bılmdığı gıbı artık yıl nedenıyle Şubat aylan dort yılda bır 29 çpker En son 2000 yıhnda 29 çekmışh, 2004 'de tek raı 29 gun olacaktır1 Aynca b<uı aylaı 30 ve bazılaı da 31 çekmektedır ustelık hunlar duzenlı oidra bırbırmı tahp etmeınektedıı de (omeğın Tbmmuz vt Ağustos arka arkaya 31 çekmesı gıbı) Buyuzdeı astronomldi yıuyülardır yapagelmekte olduklan goz lemlenn tarıhlermde doğabılecek karmaşıklığı onle mek ıçm Julyen Gun ısımlı basıt bır gun sayım sıste mını kullanınaktadırlar Julyen gun kııllandığımı takvune gore MO 4713 yıhnın 1 Ocak gunu Green wıch oğle vakünde sayılması başlaülmıştu, halen de vdirı edıyor ve gelecekte de devam edecektır. !l başlangıçtan bugune kadar 6715 yü geçmışür, bunu. da gun karşıhğı ıkıhuçuk mılyon gune yaklaşmakta du, orneğuı 15 Şubat 2002 tanhınde Greenmchl saat 12 00'da Julyen gun sayısı 245 2321 olacaktır Er tesı gun bunun bır fazlası yanı 245 2322 olacak ve b şekılde devam edecektır Meraklı okuyucular ıstedüderı bır tanhın Ju> yen gununu http llpdc ro nulmjd cqı adresmden oğ renebılırler 777/16