Katalog

Cönülden Bilime Ahmet Inam Bergîr Ceh Duhe Dunya hızla değışıyor Jeknolojinın çevhdığı çarkın, dalga dalga değışımler yaydığını goruyoruz Bu değışımler 7 ıçınde ınsan kendını nasıl goruyor Değışımın neresındeyız? Değışımı tasarlayanlar, gerçekleşen değışımın onunde olanlardır Sız, değışenden once değışmektesınız, değışım ardınız dan gelıyor, tasarlayan ısenız Değışım duşcusu Yenı urunlerın, yenı yaşam bıçımlennın, yenı duşunme, gorme, duyumsama tarzlarının yaratıası Duşlerle gerçekler arasında elbette farklılıklar olacaktır Tasarlayan, gerçekleştırenden farklıysa, tasarladığı gıbı gerçekleşmeyen yenılıklerle karşı karşıya kalacaktır Tasarlayanla gerçekleştıren aynı kışı olsa bıle, tasarladıklarını tam tamına gerçekleştıremedığını gorecektır Duş, beklentı, umut, planlar yapma, tasarılar, onenler sunma, yerınde duramayan, devınen ınsanın temel ozellıklerınden Değışımın onunde gıdenlerdır onlar, uygulayıalar değişim muhendislerıdır, değışımın başında, değışım gerçekleştırıcı, değışım denetleyıalen ızlerler bu değişim onderlerini, tasarılarını uygulamaya geçırmeye çabalarlar Tasarlayıalar ve uygulayıalar, gerek teknolo/ıde gerekse bılımde, değışımlere ımza atarlar Bır de değışımın tasarımını, uygulamasını kendısı gerçekleştırmedığı halde değişime duyarlı, değişimle değişen ınsanlar vardır Yenı olanın ızleyıalen, yenı olanla ıç ıçe yaşayanlar, değışımlere açık olanlar, sureklı kendını yenıleyenler Tasarlayıcı, uygulayıa, değişimle değışenlerın yanında, dorduncu obekte değişime uyanlar bulunur Değıştıremıyor sanız, değıştırılırsınız Uyarsınız Buradakı uyum, yaşamda kalabılmek ıçın gerekh uyumdur Teknolo/ı hızla bır kulture gır mış, teknolojıyı tasarlamayan, uretmeyen, teknolopyle solumayan, teknolo/ıye Duş, beklenti, katılamayan bu kulturu donuşturmeye umut, planlar başlamıştır Kultur, bır bıçımde, kendı geyapma, tasarı leneksel değerlennı, yaşam bıçımını kenlar, öneriler dine uyarlamaya çalışır sunma; yerindeSon bır kume daha vardır kı, beşına kuduramayan, de me, ne değışımın onunde, ne ıçınde ne de vinen insanın kıyısındadır, değışımın ayırdına varamatemel Yan> oâfıller kumesıdır bu Anlayamaz Özelliklerinden değışımını donuşumu Savrulur, kaçmaya çalışır Tepkı duyar, değışımı duşman beller, onu bır tehdıt olarak algılar Elbette dunya dırenene şans tanımayacaktır Değişime gozunu kapatan, değıştırılecektır Ne yonde nasıl bır değışım? Dunyadakı değışımı gerçekleştırmeye çabalayan o denlı çok etken vardır kı1 Değışımın ardında, altında kalmamak, ozgurluğumuze, yaratıalığımıza zıncır vuracak donuşumlere karşı çıkabılmek ıçın değışım bılınamızın, duyarlılığımızın gelışmış olması gerekıyor Değişimle suruklenıp gıtmemek, kendı değerlenmızı, bakışımızı değişimle yuzleştırebılmek, değişimle hesaplaşabılmek, onu anlayabılmek, yorumlayabılmek, değışımın altında ezılmemek Yenılenebılme çabalırımız, varolma çabalarımız Varolmak, yenılenebılmek demek Bızı saran duzenın değışımıyle hesaplaşarak kendımızı yenıleyebılme Eskıyen, yıpranmış, hareketsız yanlarımızdan kurtulma Insanda boyle bır guç var Tek tek her ınsanda, her zaman gerçekleştıremese de yenılenebılme gucu var Tasarlayarak, gerçekleştırerek, yaşayarak, uyarlayarak Bır dostumun sevgılı annesının ıkı deyışını unutamam. Otomobılının motoruyla uğraşan arkadaşımın yanına bastonuna dayana dayana varan bu Kurt anası, motoru gorur gormez yorumunu esırgemıyor "Cı\ji kuru kaffe1" (Kapkacak dolu1) Motoru, kapkacağa benzetıyor Urkmuyor ondan, onu kendı dunyası ıçınde bır yere oturtuyor, teknobjiyle ılışkısı, onu yorumlama çabasıyla başlamıştır Eve alınan pıllı saatın tıktaklarını uzun uzun dınledıkten sonra, yıne aynı ana şoyle dıyor "Bergîr ceh duhe1" (Beygır arpa yıyor1) Şaşırtıa, bır açıdan şıırsel bır yorum, atın yemını yerken çıkardığı sesle, yenı bır dunyanın kapılarından ıçerı gırıyor Teknobjinın yenılığıne, duşlerımızı, geleneğımızı, değerlenmızı, şıırımızı yıtırmeden katılabılme gucumuz, yenılığı kendı varlığımız ıçın de ıçselleştırebılme başanmız, bır gun bu dunyaya yenı şeyler soyleyebılme umudumuzu dırı tutacaktır Sarhoşlugun en belirgin işareti dilde pelteklik Amenka Bırleşık Devletlen ve Inyıüz bılım dddinlaımddiı oluşan bır ekıp sarhoşlugun en onemlı belııtısının dılde pelteklik olduğu konusunda uyarıyorlar Tekidildrıan unutuldn ya dd uzdtüan kelı mpler ve hpcelenn pn hafıf sarhoşlugu dahı ele verdığım soyluyoılar Bu şekılde davranan ınsanldrın çogu kündilerını yavd^. ve yuk^ek beble korıuş maları ıle bellı ederlerken bunlann beşte bııı ıse eğılımlerını seslerını alçaltarak sakla rridyd çdlışıyorlar Bu ıkıncı gruba qırenle rın sarhoşluklarını bızlerden daha ıyı sak lamayı oö[renıp ogrenmedıklerı henu? açıklık kazanmamıştır Başka bır deyışle konuşmd modellprı o kısının bdrdağının ne sıklıkla yenıden doldugunu ızleme ışlemı nın yerıne konamaz A Artan alkol alımıyla birlikte, kadınlarda ve erkeklerde, ses tonunda onemli bir artış, hızmda ise azalma bulundu. Alkolun davranışlar uzeruıdekı etkılerı gerıii oldidk ıncelendı Pakdl çok a/ mceleme ozellıkle konuşma uzerıne odaklandı bunlann aıasındd dd açıkçd bır fıkır bırlıCji yok Kımılen (Md nlyn Monrne nun Bazıları Sıcak Sever ındekı gıbı) sarhoşlu ğurı drtmdfaiyld sebin yukseldığı kımılen ıse (Tom Waıts gı bı) sesm alçaldığı sonucuna varmışlardı Flondd Unıveibitesındaıı Harry Hollien ve meslektdşlan İ5 genç yetışkınde se'ün yuk seklıgı hızı aı tıkulasyonu ve volumu uzeı ı ne olçumler yaptılar Bu yetışkınler genel olarak ıçtüdeıı mıktaıa goıe u<r gruba ayrıldı lar Her bırı ıçkının etkısı altına gırmedpn once ve mıde bulantısını en alt sevıyeye ın dırmek ıçın ıçıne mıkserle potasyum karıştı rümış aıtan mıktaılardd cuı ya dd lornlu bır ıçkı verıldıkien sonra olçulduler Gonulluler en yuksek dozda cıddı olarak saı hoş sayıldı lar Daha sonra bunlardan bır paragraf oku mak ve bır konuyu serbestçe tartışmdk gıbı konuşmayla ılgılı ışler yapmaları ıstendı Artan alkol alımıyla bulıkte Hollien ın gru bundakı kadınlarda ve erkeklerde ses to nunda onemlı bır artış hızında ıse azalma bulundu Buna karşılık eklenen yd da unuru lan fenomlar tekrarlanan ya da uzatüan kelı meler gıbı konuşmadakı aksamalar geı^ekten onlan ele verıyordu Suruculer ıçın yasal alkol lımı tınırı dltındd bıle bu durumun onemlı deıecede ydygııı oldugu gorulmektedır Turkçesı Oner Çımen, Nature New Servıce Kalp kendini yeniliyor ılım addmlan kdl bın kendı kendını yenıleyebıldıgıne ılışkın yenı bulgular elde utüleı Bu bulgu gelucck te farkb tedavı yontemlerını gundeme getırebılecek ltalyan araştırmacıların kdlp kıızınden sonrd kalp kas hucrelerınm çoğaldıgını geçen yü tespıt etme lerının ardmdan şımdı de bır hastaya nakledılen kalpte hastanın kendı kalp hucrelerınm yenı kaslar ve kan damarları meydana getırdıgı belırlendı New England Journal of Medıcıne adlı unlu tıp der gısınde yayımlanan yazıda araştırmayı yapan Amerıkalı ve ltalyan uzmanlar kalp naklı yapılan hastanın yenı kalbmın beş te bırınm hastanın kendı hucrelerıyle yenılendıgını açıkladı Erkek bır hastaya nakledılen kadm kalbmde erkek hastanın kendı hucrelerıne rastlayan uzman lar bunu, kalbm kendı kendını yenıleyebıldıgının ışaretı olarak degerlendırdı B Balinanın derisi ilham verdi alınalarm saglıkla ılgılı gızlerı gemıler ıçın çevre dostu boyalar uretılmesme olanak tanıyabılır Gorunuşe bakılırsa balınalar duşmanlannın gen tep melerını saglayan ozel bır den yapısma sa hıp Hanover Veterıner Fakutesı nden Chıistoph Baoıtı ve ekıbı kılavuz balına derısımn mıkroskopık organızmaldrın oluşumunu engelleyen ozel bır nanoyapıya sahıp oldugunu ortaya koydu Ekıp bu bulgudan yola çıkarak çevreyı tarletmeyen bır boya gelıştırmeyı umuyor Soz konusu bulgu me melı denız hdyvanldrının neden bik bik bu vun ıçınden sıçradıklarına da bır açıklama getırebüır Bu hayvanlann derılerı sucul oldugundan kurtçuk bakterı ve otekı hrletıcıler derının yuzeyındekı hava kabarrıklan na ılışmeyı yeglerler Babnalar suya yenıden hızla dalarak bu tuı otldkçüarı uzerlerınden atmaya yarayan hava kabarcık yığınldn oluş tururlar Dondurulup kurutulan kılavuz bahna derısı orneklerıru tarayıcı elektronık mıkroskopta ınceleyen Baum ve ekıbı don yuzeyı nın kabartma nano çızgüerle çevrelennuş, 0 1 mıkrometre çapmda mınık gozenekler den oluştuğuna lanık oldu Bu çızgüerın ara B sında protem ve karbonhıdrdtldrı ozellıklerınden yoksun kılan enzımler ıçe ren kauçugumsu bır jole bulunuyor Derı hucrelen arasındakı boşluklardan sızan bu jole balına derı degıştırdıkçe yenılenıyor Baum a gore bakten ve tek hucrelı denız yosunları gıbı orgdnızmalar kabartma çızgılere ılışmede zorlanıyorlar Joleye yapışmaları durumunda da enzımlerın saldırısına ugruyorlar Bu onculer olmadan daha buyuk canlılar balinanın derısı uzerınde ko lonı kurmakta zorlanıyorlar Balmalar ıçın dmu bıı teıı ydlruzca kozmetık bır hoşluk olmaktan çok yuzme hızı ve devınımı açısından can alıcı bır onem taşıyor Baum a gore yuzmek ıçın harcanan enerjının en aza ındırılmesı balinanın yaşa mını surdurebılmesı açısından buyuk bıı onemtaşıyoı Ekıp balınanın derısını bıı bı çımde yapdy olarak ureteıek çevıe dostu bır boya gelıştırmeyı dubunuyor Bundd sert bır polımer matrısın ]olenın yerıra tutması matrısın ıçıne yerleştırılecek sılıka krıstallerın kabartma çızgılerı oluşturma'51 ve yapının tumden kendı kendını cılalaması tasarla nıyor New Sucnüst I 776/2