Katalog

uımaca Hazırlayan: Hüsnü Kale Serçeler neden yok oluyor? Soru Buyuk kentlerde serçe sayısı nıçuı azahyor7 Bunun nedenı kedıler veya kargalar mı? Yanıt Serçe nufusunun azalmasının tam nedenı bılınmemekle bırhkte yıyecek azlığı ve hava kırlıhğı olası nedenlenn başında gelıyor Kentleıde yıyecek kaynaklan gıderek tukenmekte ya da dıger hayvanlar karga ve guvercınler vajolan yıyecek kaynaklanna serçelerden daha fazla ve daha hızlı erışmektedır Bu arada hava kırlılıgı üpının degışmesı kurşunsuz benzının kullanımı gıbıde serçelerm yok olmasma yol açabılıyor Bu dığer faktor de modern kent ve kasabalaıda yuva yapacak uygun yerlerın azalmasıdır Modern bınalarda yuva yapacak çıkınü gınntı ve delıklerın az olması serçelerın yerleşım alanlanru daraltıyor Kıısal alanldida da serçeler azalıyor ancak bunun nedenlerımn tespıtı daha ko laydır Modern çıftçıkk hayvanlann beslendıgı yabanı otlann sayısını azalürken, gehşmış haşere üaçlan da boceklen yok edıyor Bu gelışmelerın sonunda yal nızca serçeler degıl dığer kırsal kuşlar da azahyor Serçelerın yenıden çoğalması ıçm yabanı otlann yenıden bıtmesı ıçın çalışmalar yapılmalıdır SOLDAN SAĞA 1. Alt koşedekı fotografta bu onıpgını gordugunuz (Kalkopu ıt Doıjdl Bdkıı Demır Kukurt bıleşımı) ypı kdbugunu oluştuıan kaya<,ların ılom ydpısı kımyasa] bıleşımJeıı kısnıen de nasıl oluştuklannı ınceleyen bı lımddalı Guçlıı muzık scvgısı 2. Japonlara ozgu bıtkı yetıştume sanatı Osmanlılar ""amarunda gumıuge gplpn mallann degetını saptamakla gorevh memur Vılayet 3. Komor ların başkentı Kuçuk kuçuk doğ ranmış et cıgeı bobıek gıbı şeylerın yagda hafıfçp kavrulmasıyla ve sonraddiı bazı sebzeleım kdtılmasıy la eldc edılen yıyecek Hakka uygun hakb Vermo odeme 4. Inlpme ınıltı Sık gozlu ag Yok etme gıdenrıe Akılsız budala 5. Onanm Bodııch on adlı unlu Çek bostocı ve pıyano vırtuozu (18241884) Us duşunme ıle ügılı olan 6. Banndıı ırıa (Kım) Doymuş hıdrokaıbon (C8H18) Esb Rorna ınancında ajp ora gının koruyucusu tann Bır'eslenmeurüemı 7. Bınek atına vurulan eyeı O Afrıka Cumhurıyetı'nın nto pla ka ımı Almanya/Radpn VVurttPuıbuıgda şehır Bu yuleyıcüık etkıleyıcüık 8. (Kıs) Mılılıtre Yunu.s pey gambptı knle olaıok aları diıcak kdrısının Yunus a go? koynidsı uzerme ıftıralarda bulunaıak Yunus u hapsc attırankoca Rutbesız asker Ikı peygamber veya pa dışdh arasında (yonetımsı/) kaları sure 9. Geıçekçılı gı ınkar cdcnlerın ınanışı Venerıdae famılyasından ıkı çenetlı ypnpbılpn yumuşakça 10. Şınto ınancında |apon ırnpdidtoı aüesının soyundan gpldıgıne manıl.m tann Bırçok Eflak voyvodasınm adı 11. (Kıs) Vbltam per Bu oıgdmmız Eskıderı bıı ı,ok ulkede ozellıkle Latm ulkclt'ide kullanjlmup paıa bırımı 12. Avuç ıçı Tavır davranış (Kıs) Bıznıul 13. (Huk) Dava açtıktan snrııa vazgeçnıe Eksık tam olmayan 14.Dpgprlımı neralıne zebpırpt df> denücn bu perıdoütkayacıcin sı Pdsıfık Okyanusunda bılınprı en derın çukuı (11014 111) 15. Fvrıl bu yeyık tuıu Kronık bazı has tdlıklarm tedavı edıldıgı sac/hk kuı unıu YTJKARIDAN AŞAĞIYA karılıgı da yapmıs Neımıanol soyadlı unlu Azeıı y.f u ve sıyaset adamı (1870 ] 921) Osmanlı donanması nın Ingılız FtansızRus muttefık donanma.sı tarafındcuı 1827 yılında yok edıldıgı baskın 4. Kauçugun kukurt le sertleştırürnesıyle eldp pdılpn madde Oyundd be rabere kalnıa Tuzaga duşurulen şey 5. N Hıkmpt ın soyadı olan pskıdpn uyluk komıgı dnldmında kullanılan sozcuk Mulıabbet çıçegıgıllprdpn 1 5 m yukspk lıgındp tohumlanndın kanrlıl yagı çıyekleı uıden sarı boya elde edılen otsu bıtkı Bıtçok Ispaıtd kıaünın adı 6. Ekbeıg Unlu Lveç lı lılm yıldızı Eskı Aıaplann Recep aymda kestıkleıı kuıban Yavıusu olan dışı 7. Bu nota Onune geldıgı sozcuge kendı kendıne anlamını veren yabancı on ek Buyuk ıl 8. (Kıs) Süonsıyum Camı ve tekke gıbı yerlerdo kadııı lara ayrılan bolunı Su 9. Dılınııze de yerleşmış ya bancı dılleıde yer anlamını veren on Pk (Irıg ) Yıl dız Atom nurndrası 42 ulaıı clenıentın oksıtlennden tuıeyen tuzlann genel adı 10. (Fsk) Gonul alına vaal pdprpk kandııma Pulınezydüların savaş tanıısı 11. Mızıap çalgıç Malatya nın ılço^ı 12. Arapçada taııh Satıançta bu taş Asyada ulke Çalışma emek 13. Hammaddpyı ışlpyprek uıetılen eşyd (Ing) Kırmızı Kaduı bayan 14. Akdenız ıklıtnındp yetısen rpçınp.sı hekımlıkto kullaıuldiı tuylu yapraklı boyaz veya pembe çıçeklı bıtkı G Amerıkadd ulkp 15. Oplprek Hdyvaııl ua kuı u ot vennek uzere hanr lanmış Sdrridn gıbı yıyecek 16. tkı vpya daha (,.ok ÜL tım aıasmdd ıstasyuıı guıevı yapan sıstem veya duzenek Odunç alman vpya verılen eşya ıgıetı rnal 17. (K15) Maııyetık Rezonans Baryum plpmpntırun bu mıneralı 18. Hprhangı bu şeyırı en onde olanı (Kii) Zııkonyunı 19. Vasıflandırma 20. Tann bılıını Memeliler sualtında nasıl soluk alır? boru Pek çok büım kurgu oykusunde m sanlar değışım geçuerek sualtı yaşamına uyum sağlar Oysa denıze donen memehİPim hıçbııının vucudunda i,olungaçlaı oluşmamıştr Neden? Yanıt Sıcak kanlı memelüerın oksıjen ıhtıydcı aynı boyutlardala soguk kanlı balıklardan datıa fazladıı Aynı zamandd sudakı oksıjen konsantrasyonu ha vadakınden çok daha duşuktur Bıı memelımn dynı boyuttakı bır balık tan 10 mıslı daha fazla oksıjene ılıtıyaç duydugunu ve suyun havadan ?.O kat dahd az oksyen ıçerdıgını vaısayarsak lıgın çok kaı masık bır ısı transferı sıste mı vardır Dünya tersten bakılınca nasıl görülür? Soru Eğer gozlermız dışan fırlayıp altı uzenne gelse ve daha sonıa goz yuvalanna yenıden yerleştınlse dunyayı ters mı goruriunuz? Yanıt: Tuhaf goıuribe de bu ışlemın so nunda goz sınırlerınız zarar gorup kor olmadıysanız dunyayı tersten qonırsu nuz Fızıksel hatayı goz ardı edıp goz lerı tek başına bır unıte olarak ele ahr sanız başaşagı durdugunuzda dunyayı nasıl gorursenız bu ışlemın sonurunda da dunydyı oyle gorursunuz Ancak yıne de arada bır fark vardır O da gozleı ınızın tersme donmuş olması dır Başasağı durdugunuz zarndn sağ gozunuz sol gozunuzun bulundugu yeı de yennı alır Ancak gozlerınız tersıne dondurulurse sol goz yıne sol gozun bulundugu yerde kalır Bu da derınlık algılaması ıle ügılı çok ügınç bır olguya neden olur t 4 1 ı:m;i:ı:ı V [ A [ R ^ | \ | E M | i j N | 1 M n wrwr*l ffı«[ * mi \ î N I * 1 *^B*T" e \ Lfl|n 1 N [ A H İ I 1 4 • 1. Dır canlının çevıesındokı olu^urnlaıı ıcnk ses gıbı ijekıl degıştınneleıle duşmanlanrıdan korunma vpya avlama davramşları Tbrs akmtılaıdan dolayı oluşan doıııne hareketı gırdap 2. Imgplprın fıgurlu goste rımlpnn oluşumunu aktdiırnını ve ıçerıgını konu alan ınceleme At aslan gıbı hayvanlann boyurı kısmında kı ımııı kıllnr 3. Bolşovık Azerbayran Hukumetı Baş A | s [ ı rTBj O ^ H A N % • • f> J ' 1 ^ ] ' 1 N | N | 1 J M ] " JT İ i' 1H B w 1 * 1 ' 1' ı • 7,T ı f tl 1 A | M 1 U | L U • MJIT N | P I O | M iT K u N Sihirli Kare III Sıhıılıkdieleıuıu^ellığı sıra sutunve /agonallen oluşturan sayıların toplamlarının bıı ıne eşıt olmasıdır ru: 3X3 sıhırlı kaıedc bıımcı sayıddiı ıkıncı sayıyı artıp uçuncu sayıyı üave ederek elde edecegınız ılam sıra sutun ve dıyagonallerde eşıt olmalıdır / 2 2 2 2 1 t 3 3 1 2 1 1 3 1 3 1 2 i 3 2 ? 1 i 3 2 l 3 1 i 2 3 3 1 2 774 sayıdakı "Sıhırb Kare II" ısımlı bılmecenın yanıtı Bılmeceyı doğru çozen okuyucularımız Kenan DaşdemırBursa Orhan Zekı Demııay Aııkdia Naım Uygun Istanbul Ozguı ErkdnIstdnbul Aydın Bıngol Aııkaıa Fılız Kaya Ankaja sudakı erırruş oksıjem kulldnabdecek yetenektekı bır memelı suyu çok hızlı bır şekılde ışlemden geçırmehdır Bunun ıçm de performansı yuksek bır pompalama cıhazı veya suyu lıızla solungdçlara yonlendırmek ıçın sureklı üen dogru bır hareket gereklıdır Ancak suda yaşayan ve oksıjen kayna gı olarak suyu kullanan bır memehnın kaışüaştıgı en buyuk sorun ısı kaybıdır Solungaçlarda ve akcığerlerde oksıjen kana kanşır ancak aynı zamanda kanm sıcaklıgı suya geçer (eger karı sudan sıcak ıse) Sıcaklıgın geçışı oksıjpnden ddlıa hızlı oldugu ıçın sudan yeterh oksıjeru almaya çalışan solungaçlı memelı buyuk olçude ısı yıtırır Bu ısı kaybı metabolık olarak uıetılen ısı tarafından karşılanmaydbılır Bu durumda hayvan, memelüerın en tıpık ozellıklerınden bın olan sabıt sıcaklık şansını yıtırır Işte bu nedenle balıkldr çevrelerındeka suyun sıcaklıgından daha yuksek bır vucut çıcaklığına sahıp olanıazldr Buna tek ıstısna bır çeşıt tonbalıgıdır Bu ba Pek çok büım adamı beynın degışörümış gorsel venlere çok çabuk uyum sagladıgını üen suruyor Bır deneyde Toronto Unıversıtesı'nden Steve . Mann, kamera ve ekranlardan oluşan bır sıstemden yararlanarak denegın \ gorme açısını degıştırdı Vebırkaçgun ıçınde gozun uyum sagladıgını keşfettı Benzer şekılde Japonya Hdkodatedekı Future Unıversıtesı nden psıkolog Kaoru Sekiyama yuruttugu bıı deneyde 4 ogıencısıne solu sag sagı sol yapan bır gozluk gıydırdı Bır hafta boyunca ogrencüeı baş donmesı hatta kusmaya varan fızü<Bel rahatsızlüdara maruz kaldüar Normalden uzun uyumalanna karşm bır ay sonra bısıkletc bmebüecek duruma geldıler Soz konusu deneyın sonuçlannı daha normal ve zararsız yollardan gorebılmek ıçın denekler gı yüebılır bügısayarlarla donatılabılır Boylece gorsel verüer yenıden şekülendırüebüır Bu şeküde kalıcı hasara ne den olmadan duyu organldrınızla oynamanız mumkun okcak 776/15