Katalog

Futbolculara güçlü koruyucu Futbol sahaaındakı yardlanmalann %80'ınde ge nelde baldırlar zarar gorur FIFA taraündan onerüen baldır koruyuculdiı Avrupa standaıtiarı gereğınce üa julluk enerjıyı kaldıracak guçte olmak zorunda Fakat Bummgham Umversıtesı araştırmacüarından Nigel MİUB ve Stephanie Ankrah'ın hesaplarına gore dogrudan doğTuyd bdldır kemıgıne atüan bır tekmeyle bırkaç yuz julluk enerjı açıga çıkabüır Araştumacüar daha guçlu plastık koruyucu elde edebılmek ıçın tek me ddrbelenra sensorlarla donatıh yapay bır kemık uzerınde denedıkten sonra, gonullu futbolculdtla da deneyler yaparak, daıbeyı yumuşatan kopuklu maddelerle daha guçlu bır koruyucu modeh urettüer Hayvan sidiğinden kuru gübre Kokain yeıine kakao Uyuştuı ucu tıcaretıne karşı yenı bır sılah golış tırmeyı amaçlayan Aıneı ıkan Tanm Bakanlıgı genetık yardımıyld haütalıklara karşı dırençlı kakao yeUşüre rek Guney Amerıkalı çıftçüere yasal bırı gelecek sağlamaya çalışarak Ozellıkle de ağaçlara zarar ve len mantarldr yuzunden kakao ekımı Guney Ameriı; kada pek tcıcıh edılmemekte Bu yuzden de 1991 2001 yıllarındakı kakao ekımı mebela Bıezüyada * %42 oranında azalmış Ayrıca kakao fıyatları duşer kcn kokain fıyatldrmın hızla tırmanması da çıftçılerın kokaın elomıne yonelrnelerıne yol açmış Proje onemlı bır bolumu Guney Amerıkadan kakao çekn degı ıthal eden Amerıkdn çıkolata endustıı taıafından fınanse edıknekte Alman yadayeüştırılen domuz ve sıgııların tarla ve otlaklara bıraktıklan 220 mılyar tondan fazla sıdığın topra ğa zarar verdıcji ve aynca amonyak bıleşımlerının de yeraltı sularını kırlettıgınden yola çıkan Fraunhofeı Kımya Teknolojüerı Enstıtusu ve Belçıkadakı Economac fırması bu soruna bır çozum buldular Araştırmacüar ılk olarak hayvan sıdıgındekı katı maddelerı suzuyor ve bunları bır bulamaç halıne ge tırıyorlar Ikıncı bır adımda ıse bır dıyafram sıstemıyle sudakı tuz büeşımlerı ayrıştırümakta Ve gerıye magnezyum amonyumfosfa! ıçerıkü bır madde kaüyoı kı bu da beyaz toz halıne getırüerek gubre olarak kullanüabılıyor Belçı ka nın Peer bolgesındekı püot tesıste yüdd 15 000 ton hay van sıdığı ışlcnecek 1000 ınetıekupluk sıdıkten yaklaşık olarak 100 metrekup kuru gubre uretılmektc Küçük aletkre sanal klavye t P telefonları ve cep bılgısayarlarınm tuşlan son yülarda ıyıce kuçulunce, parmak kalınlıklan ve uzunluklan degışmeyen kullanıcıldr daha fazla hata yapmaya başladılar Sılıkon Vadısı'ndekı Canesta fırmdsı şımdı buna çozum olarak her turlu yuzeye yansıyabüen lazer ışıklı bır klavye sıstemı gelıştırdı Or negın kulldnıcı masaya yansıyan bır klavyede yazdıgında sensoılar bu verüerı geıçek tuşlarda yazümış gıbı algüıyorlaı Sanal klavyeh aletlerın onumuzdekı yü pıyasaya çıkması beklenıyor ^ ^ H İ B ^ ^ H l^^^^m '*^^m ' ™^^^ ^ ^ ^ C e Kuzey Avrupa'nın en buyuk yırtıcı kuşlanndan olan beyaz kuyıuklu kartal yuvasına dondu Isveçlı ornıtologların "Ambıo" dergısındekı raporlarınd gore beyaz kuyruklu kartal Baltık denızı cıvarındd yeniden çogalnuş Almanya'da bu yıl kuluçkaya yatan çıftlerın sayısı 400 Polonyadd 500 W veç'te 320 Fınlandıya'da 250 Estonyada 90 Lıtvanyada 65 ve Letonyada da 25 olarak açıklanmış 50 yı yülarda kulldiıılan DDT bocek ılacı kartal yumuıtaldjı nın kırılmasına neden olduğundan embı ıyolann çogu kurumuştu îsveç Doğa Tkrıhı Muzesı'mn 19641999 yülaı ı arasında kurmuş olduğu arşıvın anahzı de kartdllann DDT ılacı konsantrasyonunun azalmasına bağ h olarak çogaldıklarını gosterıyor Proje yonetıcısı Bjorn Helander şımdı orman yetkılılerıne ağaçlarm korunması ve desteklenmesı ıçm onerıde bulundu Çunku yuvaldiıru en az on yıl kullanan beyaz kuyıuklu kartallar, her yıl yenı malzemelerle besledıklerı ıçın yuvalar ıyıce agırlaşıyor bu yuzden de dalların daya nıklı olması gerekıyoı 816/4 kartallar yeniden üretiliyor \ Beyaz kuyruklu Sdn Dıego Kalıfornıya Umversıtesı bılım adamlar ı bıyolojık ve hmyasal süahları kısa surede saptayabılen toz şeklınde süısyum çıplerı urettı Smart Dust olarak adlandııılan çıpler sadece bellı başlı renklerı ydribitdn test molekullenyle kapb süısyum parçacıklardan oluşmakta Mını çıplerden bırı bu maddelerderı bırıyle temas ettıgınde kımyasal bır ıeaksıyon meydand gelmekte Bu tepkıme çıpler uzerındekı renklere gore saptanmdkta 'Parçacıklar mılyonlarca farklı reaksıyona gore aydilanabüıyor" dıyor bıyokımyacı Michael Sailor. Bu sayede orne gın ıçmo suyundakı buüerce farklı rnadde Smart Dust çıplerıyle saptanabüecek Fotonüc krıs taller olaıakda adlandırüan çıpler meseladuvaı boyalarına da karıştuabüecek Parçacıklaım lenklerı supermaıketlerde kuUanüan lazer okuyuculara benzer bır alptle 20m uzaklü<tan oku ndbümekte Fakat araştırmacüar çıplerı bır küometre uzaklıktakı şaı bon bulutlannı algüaya cak bıçımde gelıştıı ünıek îbüyorlar Teröre karşı mlni çip Altınla dolup taşan ırmaklar Uç müyar yü oncp yeryuzunde yaşam havada ıse oksıjen yoktu dirıa ırmaklar altınla dolup taşmaktaydı Yerbüımnleı Guney Afrıkddaka dunyanın en zengın altın yataklaıının mınık parçacıklar halındp surukleneıek yok oldugunu one surerek bu olasüıkla yuzyülık bu tartışmaya son verdıler Wıtwatersrand Hdvzdsı'ndakı yatakların kokenme ınılmesı al tın yataklarınuı ızını surenlenn altın ıçeren ka yalaım ozellıklerıra tdiumalanna yardımcı ola bılır Aıızona Umversıtesı yprbüımcılerınden Jason Kizk ve arkadaşlan altırun akarsu ve ırmaklarla havzaya taşındıgına altının yaklaşü< uç mılyar yü orıce oluştuguna ancak usttekı kayaldiın 250 müyon yü kadar sonra meyddna geldıgıne dıkkdt çekıyor Guney Afrıkadakı Wıtwatersrand Havzasının nasü olup da altınla dolup taştığı yonundekı tartışmalar orada altın yataklarının bulunmasından berı suruyor Son 120 yüdır dunyada elde edüen altının hemen hemen yarısı bu 7000 küonıetrekarehk alandan gelıyor Kımı yeıbüımcıler suyun başka yerlerdekı kayalıklan aşındırarak ıçlerındekı altını toı tu halınde havzaya tasıdıgını bu çokeltmm de daha sonra gelen tortuların altmda kdldığını on? suruyor Son araştırma lardan elde edılen bulgulaı da bu senaryoyu des teklıyor Kımüerı do havzadakı tortul kayalarm once oluştugunu altının tektonık hareketleı ın erımış altın ıçe ren aşırı duzeyde ısırınnş suyu toprao^ın dermlıkle rıne taşıması sonucunda bu kdyaldia sızdıgını savunuyor Bu goruşu savunarüar aşınma konu&uıid henuz bır kanıt getırılmedıcjine manıyoıldr Durham Unıversıtesı'ndon Graham Pearson al tının bır bolumunun suruklenerek taşmmış o\abı\eceg\ qoıuş\ı ne katümakla bırlıkte Wıtwatersrand altınının çoguıüugunun mıkıoskop altında daha once gomulıtıuş kayalıkların ıçınde krıstalleştıgı ızlenımı verdığım belırtıyor Pearson altının aşın mayla bırıkmış ve daha sonra sıcak suda erıyıp yeniden katüaş mış olabüecegme dıkkat çekıyor Kırk de bu goruşe katüarak yaklaşü< ıkı müyar yü once deprem ve yerkabugundakı başka devınımlerın yamsıra havzaya bır de meteor duştugıınu düe getırıyor * Sayfa haberleri: Nilgün Özbaşaran DedeRita Urgan