Katalog

Cönülden Bilime Ahmet ınam Hap ve yaşantı "Farmakon" (ılaç) hep vardı Teknoloımın hızıyla, ınsan yaşamına gıderek egemen olmakta Ilaç, şıfa ıçındı "Doğal"dı Doğadan devşırılıyordu Hastalıklarla başetmek, sağlıklı olanlara da guç vermek ıçın kullanılıyordu Insanlar yaşıyorlar, denıyorlar, sorunlarıyla, hastalıklanyla başbaşa kalıyorlar, ılacın yardıma başvuruyorlardı Ilaç yaşananlar arasında, yaşamaya yardım ıçın, beklendığı, uygun gorulduğu yerde vardı Ilacın doğallığı, doğal yaşamı bozmamasın daydı Zehır olabılıyordu, duş gordurebılıyordu ama yaşamın "olduğu gıbı" oluşuna temelden, bır "tehdıt" oluşturmuyordu Teknobji yaşamın ıçınde ya da gerısınde değıl artık llensınde Cana, canlılığa mudahalesı ıle bu "ılerı"lığı, daha etkın bır hal alıyor Hap Kestirmesi ya da farmakolojik kısa devre adını verebıleceğım yaşamımıza tehdit boyutlu etkin oluş durumundan soz edeceğım Yaşayarak, oğrenerek, yaşantısını edinerek mutlu olmak yerıne hapıbını alarak mutlu olmak. Çılesını çekmek, yuzleşmelenne katlanmak, zorluklarının sınavından geçe geçe dıngınlığe erışmek yerıne hapıyla, kestırmeden sonuca varmayı arzulamak Ispanya'ya gıdıp, gıtar çalarak kazandığım parayla oğrenmeye uğraştığım Ispanyolca yerıne bır gun teknolojının haplann desteğıyle de kısa yoldan ulastığım Ispanyoka1 Soru derın, karmaşık Hap, yaşantının yerını tutabılır mı7 Etkılen açısından en azından Organızmanın ulaşacaZaten hap değil mi ğı duruma, dıyelım kı sevınçlı olmabize okullarda veri ya, duygu dunyamın kendı çalkantıyaşayarak, gerçeklıkle len bilgiler? Bilgiler ları ıçındekarşılaşa kavuşmak yerıne, karşılaşa haplaştınlmış, "hap torpılı", farmakolojik destekle varmak Sarhoşlukla orneğın, sorungörgüler haplaştınllar "orada" çozulmemış dururken, mış, ilgiler de öyle. sankı onlar yokmuş gıbı yaşadığım keyıf, yaşantılann "doğal" akışına ne denlı uygundur7 Haplanmış, hapla duzenlenmiş, hapla alt ust edilmiş, hapla urkutulup kaçırılmış yaşantılar, ınsanın daha hakça, daha guzel bır dunya oluşturmasına sağlıklı bır katktda bulunabılır mı7 Hekım arkadaşlarımca yanlış anlaşılabıleceğımı duşunerek, onları kızdırmaktan korkuyorum Kızmalannı, tehdıt etmelermı ıster gıbı bır halım var galıba "Sen bızım elımıze bır geç, sana 'farmakolopk kısa devre' yaptırmadan, bır cerrahı mudahale yapalım da gor" dıyebılırler Cıderek, beyınruh ılıskılerı konusunda, bedenduyguduşunce bağlantılanyla ılgılı derınlemesıne bılgı sahıbı olanlan, benım soralanmı çocukça, cahılce bulabılırler Laboratuvarındakı fareye şırıngaladığı hormonlarla onu eşıne sadık bır erkek halıne getırdığını soyleyen fızyolog, sadakatı hormon ışleyışıyle eş tutabılır 1 Yaşantı, ey gızemlerle dolu olan 0 kadar çok kaynaktan bes1 lenıyorsun kı Bedenım, somatık varlığımdan, norofızyobjik yapımdan Hucrelerımın fızıkokımyasından Duygu dunyamdan Duşuncelenmden, duşlerımden, çevremle ılışkımden Geçmışımden Bılgılerımden Oncekı deneylerımden Yaşantı, (Experıence, Erlebnısse, Erfahrung1) sen beklentılenmden, umutlarımdan etkılenıyorsun, evrendekı farkına varamayacağım en kuçuk tıtreşımden bıle Işte senı, olduğun gıbı, geldığın gıbı, doğal ışleyışının farmakolojik sonuçları dışında, "dışandan ", haplardan gelen bozulmalar olmaksızın yaşayabılmenın değerlı olduğunu duşunuyorum Bana ne sunuyorsan onu karşılamaya hazır bır yurekle "gerçeklenn" uzerıne gıtmeye hazırım Teknoloımın yarattığı konforun budalası olup, kolaylığa, ezbercılığe, tembellığe kapılarak, "yaşamak ıstemıyorum, bana hap verın1" dıye bağırma eğılımı yaygın Hap, benı kurtaracak Mutluluk hapları, bır Vıagra, bır Prozad Hayat koskoca kımya, haplarla yaşanacak bır kımyadır Eğıtım de kımyadır "Coğrafya hapını ıçtın mı7" dıye soracak, annesı kızına, sabahları "bugun coğrafya dersın var1" Matematık hapı, satranç oynama hapı> Sevgılınle buluşma hapı1 Hangı hapları alacağımı bulmama yardıma olacak hap> Zaten hap değıl mı bıze okullarda verılen bilgiler7 Bilgiler haplaştırılmış, gorguler haplaştınlmış, ılgıler de oyle Hayatın far makolojisı, ozerklığımı, hağımsızlığımı, eleştırı gucumu, kendıme ozgu yaşam surme umudumu, yok edıyor Farmakoloğum koşeye sınmış bana guluyor "Şu adama 10 cc kendını ozgur sanmasına, yaşantı yaşantı dıye çığlık atmasına yol açacak hormondan verdım Gıttı bu yazıyı yazdt" dıyor Kımdır hapı yutan7 Ben mı yoksa çağımın hapçlan, hap uretıalen mı? 771/2 Sannlann gizi araştınlıyor Bazı insanlar kendi sanrılannı görüyorlar. Üstelik bu hayali figürler açık ve bulutsuz havada ortaya çıkıyor. Beyin araştırmacıları şimdi bu sannlann gizini çözmeye çalışıyorlar. kadın yanındakı sandalyeye baktı da garıp bır şeküde gulumseme ıh tıyacını duydu Gulumseyışıne karşüık veren hareketsız ıkızı kendısıne tanıdık gelen bır gıysı taşıyordu uzerınde ve oldukça da gençtı 75 yaşındak kadın kendı kopyasını sankı gençlık yüldrınddn kalnid saraı rriLŞ bır fotog raf gıbı ızlerken eğlenıyordu da Bu goruntu bırkaç sanıye hatta belkı de bırkaç dakaka sur rnuştu Fakat yaşlı kadın alü saat sonra agır bır beyın kanaması geçırdı 35 yaşındah çılıngır kendı sannsıyla kdrşılaşügmda bıraz şaşırmıştı Onu fark ettı ğınde dızlen tıtremeye başlamıştı Ikızı ehndekı agır alet kutusuyla atolyenın ortasında oyle sıne durmuş kendısıne bakıyordu Bu olaydan sonra hastanede kontrolden geçırılen adamda Noropslkolog Kasten :Yorgunlukla gelen benllk Ikllefmesi mi? hıçbır rahatsızlıga rastlanmadı Kışının kendı Sanrılar nasıl ortaya çıkıyor? sannsını gorme durumu olarak büınen "Heautoskopi" • Ikız sanrılan genelde hep açık ve bulutsuz bır Edgar Allan Poe fante7ilerınden fırlamışa benzıyorsa da havada gorunurler Bazı durumlarda kurban kısa sure bıkm dergüeıınde bu ügınç fenomenle ügüı yazüar once arkasmda ya da yanında bırının varlıgını duyumsar çıkıyor zaman zaman gıbıolur Psıkıyatrı lıteraturunde bugune degın bu tıp • Sdnrüar kurbanlarının karşısına renksız ya da sanrüarla ılgılı 70 olay kaydedimış Ancak norolog karaltılı bır fıgur olarak çıksalar da olayların çogunda Bernd Frank gıbı bırçok uzman kurbanların bu tur canü renklı ve net hatlarla belırlerurler Hıçbır kurban olaylan açıklarndktan çekmdıklerını duşundugunden bu sannsının golge duşurup duşurmedıgını hatırlamak bıle saymın dogru olmadığını kanısında Araştırmacılar ıstemıyor bugun modern tanı yontemlerıyle hayallerı beyındekı • Hayali ıkızler genelde hıç konuşmadan kurban fonksıyonlarla açıklamaya çalışıyorlar larına bakarlar Ender durumlardd da kurbanların Konuyla ılgılı uzmanlar sanrüarın varlıgma kesın davramşlanru taklıt edercesıne hareket ederler hkle ınanıyorlar 17 yıldır klınık çalışmalanru surduren • Ikız sdnrüarı kural olarak tutma alanının dışında norolog Frank beynımızın bazen bu tur olayları yarata kalırlar ve kurban dokunmak ya da yaklaşmak ıstedıgın cak sureçlerden geçtıgını fakat nedenının henuz de bırdenbıre ortadan kaybolurlar açıkldnamadığını soyluyoı • Hayali fıgurler daha çok gunbatımında ya da Medıcal Trıbune dergısı de geçüğımız Arabk şafak vaktı ortaya çıkarlar Bazılarında yaşam boyu aymda doktoı okurlarını sanrüarı hafıfe almamalan sadece 1 2 kere gorunen sann fıgurlerı kımı kurbanları konusunda uyarmıştı Bır ağaç uzerınde kendını asılı ıse sık sık zıyaret ederler goren bır kışı pekala ıntıhar etmeye meyülı olabılır Uzmanlann goruşune gore sanrüarın arkasında denıyor dergıde çogunlukla şızofrenı depresyon veya hısterı gıbı psıko lojık rahatsızlıklar gızhdır Fakat bugune kadar duşunulenının aksı ne bedensel rahatsızlıklar ve be yındekı bozukluklar da sanrılara neden olabıüyor Klınıkleıdekı te mel tanı teknıklen bügısayarlı to mografı beyın dalgalarının olçu mu omurılık sıvısının kontrolu ve zorunlu olardk da uyuştuıucu tes tmden oluşmakta Sannlann ortaya çıkış nedenlerı beyın kanaması ya da hıpofız bezındekı tumorlerdır Bu tuı bır tumoru bulunan bır hasta yedı yü buyuııca aralıksız olarak net bır bıçımde ıkız sannsını gordu<3unu açıklamı^tı Lekelı humma sayıklamasındd da hastalar yanlcumda ıkıncı bır be deru duyumsarldi Kısmı felçlıler de de bu fenomen çogunlukla sdptanmışür "lohn Malkovlch olmak" filminden bir sahne: Beynimlz bazen beklenmedlk iflemler yapablllyor, ama bunun nedeninl henüz bllemiyonız...