Katalog

Kimya bilimi mumya ların sırlarını açıklıyor Bnstol Unı vprsıtpsı'ndon Step Uygarlık tarihi okutalım Öneriyi, Oktay Ekinci, 26 Kasım tarihli Cumhuriyet'te yayımlanan yazısmda ortaya attı. Okullarda okutulan ve yanlışlarla dolu olduğu çeşitli kez saptanan Osmanlı Tarihi'nin sıyasal ve ıdeolojik amaçlı olarak yazıldığını belirten Ekinci, ırkma hassas bireyleryetiştirmekyerine,"emeğin, aklın ve bilimin tarihinden beslenen"bireyler yetiştirilmesine önem verilmesini istedi. Ekinci'ye göre ttalya'da uygarlık tarihi okutuluyor. Biz de "tlköğretimde siyasal tarih yerine uygarhkların tarihi; lise ve sonrasmda da bu uygarlık ve kiiltür tarihiyle bütünleşmiş bir toplumsal tarih dersi" okutmahyız. Bizim okullardaki Osmanlı Tarihi dersi tam bir rezalettir. Çocuklardan belirli kahramanhk savaşlarmm tarihlerini ezberlemeleri istenir. Bizim tarih, savaşlar, fetihler tarihi olarak okutulur. Türkiye'nin geleceğini ele alacak çocuklarımız, bu tarihten, yönetecekleri Türkiye için, üretim, için, yaratıcıhk için özetle gelecek için bir şey öğrenmezler. Çetin Altan'm bize kazandırdığı deyimle "Türk'ün Tiirk'epropagandası"dır tarih öğrenimi. Tarih ancak, ülkelerin ve çeşitli uygarhkların tarih içinde geldikleri konumlar, yarattıklan zengınlikler; ortaya attıkları düşünceler ve bu düşüncelerin etkileri ve yankıları; yaptıklan büyük buluşlar ve bu buluşların toplumlar üzerindeki dönüştürücü etkileri; geliştirdikleri teknolojiler, sanat ve edebiyat ürünleri; yaratıcüıkları, baştan sona karşılaştırmah olarak ele ahndığı zaman gelecek için yol gösterici olabilir. Nasıl bir nesil yetiştirmek istiyorsunuz? Okullarınızda okuttuklarınıza bakarak bunu görebilirsiniz. Bu kitaplar gösteriyor ki, biz, kendisiyle, geçmişiyle yalan yanlış övünen bir nesil istiyoruz. Bu bakışla hayata yaklaşacak, Türkiye'nin heryönden zenginleşmesi için geçmişten fikirler alacak, esinlenecek, uygarhğa ve ülkeye katkılarda bulunmayı varlık nedenlerinden biri olarak görecek ve bu yolda çaba sarfedecek öğrenciler, insanlar gerekbu ülkeye. Bu ancak uygarlıklar tarihi okuyarak olabilir. Bizim uygarhkîara katkımız nedir? Diğer ulusların nedir? Biz neden bilimde ve teknolojide neredeyse sıfır katkı yapmışız? Sakm Osmanlı 'nın çöküşünde ve Türkiye'nin bugünkü geri kalmışhğında başrolü, bu sıfır katkı oynuyor olmasın? Sanatta, edebiyatta neler yapmışız, neden yapamamışız? Bütun bunları öğrenmeden ve hem kendi hem de uygarhkların tarihine eleştirel bir bakış edinmeden üniversiteye gelen, mezun olan ve toplumda üretim faaliyetme katılan insandan, gelecek için beklentilerimizin de sınırlı olmaya mahkum olacağı açıktır. Bu sütunlarda, ilköğretim ve liselerde bilim ve teknoloji tarihinin ayrı bir önemle okutulması gereği üzerinde çok sık durduk. Uygarhğm gelişmesinde belirleyici rolleri; ekonomiye ve refaha yaptıklan katkılar; doğanm kavranmasmda, hayatm ve evrenin sırlarınm çözülmesinde ve anlaşılmasmdaki kilit konumları nedeniyle bilimin ve teknolojinin ayrı bir yeri vardır. Çocuklarımızm bu temel bilgilerle yetişmesinin taşıdığı önemi burada tartışma konusu bile yapmak gereksizdir. Evet, Oktay Ekinci'nin önerisi ciddiyetle ele ahnmahdır. Çocuklarımız uygarlıklar tarihi okumalı, Osmanlı Tarihi bu gözle yeniden ele alınmah ve karşılaştırmah bir anlayış içinde öğretilmelidir. *** Bu sayımızdaki en önemli konumuzun, aslında, aşırma kitap olayı olduğunu söylemeye gerek yok. Orhan Öztürk'ün aşırmacılık üzerine yazısı da büyük bir rastlantı olarak bu sayıya denk geldi. Saym Öztürk yazısını gönderdikten sonra telefon etti ve "Çözüm önerileri yok" diyerekyazısını yeniden yazmak istediğini söyledi. Ancak Öztürk'ten biz yeni biryazı daha istedik. Tabii, çözüm önerileri arasmda en önemli konu, mevcut pratiğin, aşırma yapan kişinin akademikyükselmesinin önüne geçilememesidir. Aşırma yapanm akademik yükselmesinin önüne geçmeyen sistem, yarın, aşırmacı başbakanları bile bu ülkenin başma getirebilir. *** Celecek cumartesi yeniden birlikte olmak umuduyla. hen Buckley ve Richard Evershed, Mısır mumyaldma tPknıklerı uze rınde yenı yaptıkları araştırmada fıravun laıın hızmetındekı cenaze kaldıncüan run çok zenyuı sıvı ydğlar, balmumu, ve katı yağ karışırnldrı kulldndıklannı açık ladılar Buckley ve Evershed tarklı do nemleıe aıt mumyd laıı rnodern andlıtık kımya kuUanarak ınceleyen ılk araştırmacüar Eskı Mısırlılar kutsal saydıkları mumyalama ıçrn uyguladıkları teknıklerı sıkı sıkıya koruaular Bazı kuçuk bılgıleı dışıııda rııç bır yazılı tanımlama elde buluıırrıuyoı Buckley ve Evershed, XII Mısır haneddrunddn (M O 1985) mumyalama uygulamalarının modasınrn geçtıgı Roma donemleı ı ne kadar (M O 30 vr daha sonıa) 13 nıurnyayı mceledı ve kuruma ya yuz tutmuş çok mıktarda yağ kalıntısı buldular Bu ınaddeler uy gulama sırasmda sıvı olmalrydı, sonra, zaman ıçınde sertleşmış ve kendı kendıleıme polımerıze olmuş olabılırler Mumyalayıcılaı ın bu yagldrı ıçen rutubetın gıınıesıru onlemek uzere kullanmış ol duklaıı dnlaşılıyoı Bu su geçırmez kaplama mumyaları yeraltı me zarlannın rutubetınden koruyordu Aıaştınnacıldr aynı zamanda çok değerlı bıtkı reçınesı paı çdlanna da rastladılar O zamanlar muhtemelen bunların tınael ya da kulturel onemı olsa da, sımdı dogal antıbakterıyel maddeler ıçerdıgı bılınryor Bunlar koruyucu madde goıevı yapıyordu Balmumu sadece geç donem mumydldrındd bulunuyor Burklpy'p go le balmumunun antı bakterıyel ozellıklerı degcılendııüdıkten sorıra daha sık kullanılmış olabılır Buckley, eskı Mısır dılınden turemış olan Kıptı dılınde balmumu yenne kullarulan kelımenın 'ınurrı' ol masının bır tesaduf olamayacagını soyluyor (nns) Bir bebek galaksi bulundu... Astronomldr uzayın ve zamanırı derınlıklerıne bakarken bır bebek galaksı tespıt Pttı 1 lollanda Gronıngen'dekı Kapteyn Eııstıtu su'nde çalışan Konrad Kuijken bunun daha buyuk galaksıler oluşturmak uzere bırleşen galaksı yapı taşlarından bırı olduCjund ınanıyor Evrenın başldngıcından hernerı sonra dogan gaJaksılerın zanidn ıçırıde bırleşmesının bızım Samanyolumuz gıbı daha buytık galaksılerın oluşumunu sağlddıgı duşunuluyoı Aıızona Unıversıtesı'nden astronom Rob Kennicutt bunuıı gaJaksı oluşumunu anlamdk ıçın çok onemlı bır adım olduCfunu olayırı teınelıne uldşmak ıçın çok daha fazla yapı laşı bulmak ge rektıgını soyluyoı Uluslararası ekıp bebek gdlaksüerın ızını yakla şık bu yıldıı suı uyor Bunlann varlıgını dogrulamak hıç kolay de öjıl Çunku çok kuçukler, çok uzaklardalar ve leleskopların gosterebüdıgırıden çok ddhd az ışık verıyorlar Bu galaksıyı bulmak ıçın Einstein ın genel ızafıyet teorısı tarafrndan ortaya konulan bır olu şum kullanıldı Yerçehmsel odaklama Galaksıler gıbı kutlelerı çok buyuk olan nesnelenn yerçekımı ışık bunların arkdsından geldığınde tıpkı bır telcskopun merceğınırı ışıgı bukmesı gıbı bukuluı ve buyur Ekıp Hubble Uzay Teleskopu ve Havvaıı'de bulunan Keck teleskopunu boyle bu yerçekımı mercegı bolgesıne çevırdıler burası yakın galaksılerden Abell 2218 dıye adlandırüan muazzarrı bır kumeydı Işıgın ddlga boylannı ve parlaklıgını olçen ekıp bebek gaJaksımn bızım galaksımızden yaklaşık 200 kez daha kuçuk ve 13 4 mılyar ışık yüı uzakta oldugu sonucuna vardı Bu 13 4 rrıılyar yaşındakı ışıkta bulunan ışaretler aynı zamanda bebegın o sıralarda yanı evıenırı dogumundan sadece 600 mılyon yıl sonra yenı yıldızlar da oluşturdugunu ortaya koyuyor nss Çımen Oner (nns) obursalı@cumhurıyet com tr CBT Internet adresı wwwcumhuriyetcom.tr Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No:767 1 Aralık 2001 Imtiyaz sahıbı: Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Daıuşmaru. Orhan Bursalı • Sorumlu Mudür: Fikret tlkiz. Gorsel Yonetmen Tüles Haademir • Baskı: Sabah Yayıncılık A.Ş. Idare Merkezi ve Yazışma adresi: Turk Ocağı Cad No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 lstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95 Reklam: Publi Media 767/3